ერთი ახალი ამბავი

თაივანი უარყოფს პეკინის შეთავაზებას “ერთი ქვეყანა, ორი სისტემის” შესახებ

თაივანი არ აპირებს, მიიღოს ჩინეთის შეთავაზება „ერთი ქვეყანა, ორი სისტემისშესახებ და მზადაა, დაიცვას საკუთარი თავისუფლება და დემოკრატია – განაცხადა თაივანის პრეზიდენტმა ლაი ჩინგ-თემ 31 ოქტომბერს, რითაც მკაფიოდ უარყო პეკინის მიერ კუნძულის კონტროლქვეშ მოქცევის უახლესი მცდელობა.

ჩინეთმა ამ კვირაში აღნიშნა, რომ თაივანთან მიმართებით ძალის გამოყენებას „ბოლომდე არ გამორიცხავს.“ საგულისხმოა, რომ ეს განცხადება წინააღმდეგობაში მოდის წინა კვირების განმავლობაში სახელმწიფო მედიაში გამოქვეყნებულ მასალებთან, სადაც პეკინი თაივანს იმავე სახის „მშვიდობიან მმართველობას“ ჰპირდებოდა, რომელიც ჰონგ-კონგსა და მაკაუში მოქმედებს.

სწორედ ამ პოლიტიკურად ამბივალენტურ ვითარებას მოჰყვა თაივანის ქალაქ ჰუკოუში მდებარე სამხედრო ბაზაზე ჩინგ-თეს სიტყვით გამოსვლა, სადაც აღნიშნა, რომ ნამდვილი და გრძელვადიანი მშვიდობის გარანტორი მხოლოდ ძალა და თავდაცვითი მზადყოფნაა.

„ჩვენ ღირსეულად და მტკიცედ უნდა შევინარჩუნოთ სტატუს-კვო, მკაფიოდ უნდა დავუპირისპირდეთ ანექსიას, აგრესიასა და იძულებით გაერთიანებას“ – განაცხადა პრეზიდენტმა. მისივე თქმით, თაივანი 2030 წლისთვის სამხედრო ხარჯებს მშპ-ის 5%-მდე გაზრდის, რათა ჩინეთის მზარდი საფრთხის პირობებში თავდაცვა მაქსიმალურად გააძლიეროს. ამავე სტრატეგიის საარგუმენტაციოდ მან ხაზი გაუსვა, რომ „თაივანელი ხალხის მიერ სუვერენიტეტის დაცვა და დემოკრატიული ცხოვრების წესის შენარჩუნება პროვოკაციად არ უნდა შეფასდეს. ინვესტიცია ეროვნულ თავდაცვაში ნიშნავს ინვესტიციას მშვიდობაში.“ აღსანიშნავია, რომ ჩინეთის თაივანის საკითხთა ოფისს აღნიშნულ განცხადებებზე კომენტარი ჯერ არ გაუკეთებია.

საინტერესოა ისიც, რომ ჩინგ-თეს ჰუკოუში ვიზიტის მიზანი M1A2T Abrams ტიპის ტანკების ბატალიონის მიღების ცერემონიაზე დასწრება იყო, ხსენებული სამხედრო ტექნიკა კი ამერიკული კომპანია General Dynamics Land Systems-ის მიერაა წარმოებული. ამ ეტაპისთვის თაივანმა შეკვეთილი 108 ტანკიდან 80 ერთეული უკვე მიიღო, რაც  ადასტურებს, რომ ჩინეთ–აშშ-ის დაპირსპირებაში თაივანი კვლავაც  რჩება აქტუალურ საკითხად, რომელიც სცდება რეგიონულ საზღვრებს და გლობალურ მნიშვნელობას იძენს.

ამ კონტექსტში, ბუსანში გამართულ ჩინეთ-აშშ-ის სამიტზე თაივანის თემის სრული უგულებელყოფა მოხდა – სი ძინპინსა და დონალდ ტრამპს მასზე საჯაროდ არ უსაუბრიათ, რაც, შესაძლოა, დაძაბულობის დროებით შენელების მიზნით მხარეებს შორის პრაგმატული თანხმობის ფორმირებაზე მიუთითებდეს. თუმცა, იმ პირობებში, როცა ვაშინგტონი თაივანის სამხედრო აღჭურვას აგრელებს, ხოლო პეკინი ისევ არ გამორიცხავს ძალის გამოყენებას, ეს დიპლომატიური დუმილი სტრატეგიული პაუზა უფროა, ვიდრე რეალურ შერიგების ნიშანი.

თაივანი უარყოფს პეკინის შეთავაზებას “ერთი ქვეყანა, ორი სისტემის” შესახებ Read More »

დონალდ ტრამპისა და სი ძინფინგის შეხვედრა სამხრეთ კორეაში

30 ოქტომბერს გამართული შეხვედრის შემდეგ დონალდ ტრამპმა განაცხადა, რომ ჩინეთის პრეზიდენტ, სი ძინფინგთან სავაჭრო შეთანხმებას „ძალიან მალე“ გააფორმებს. შეხვედრის ფარგლებში საუბარი იყო ასევე იმპორტზე დაწესებული ტარიფების შემცირებაზე. ტრამპმა ჟურნალისტებს განუცხადა, რომ შეთანხმდა ფენტანილის იმპორტზე დაწესებული ტარიფის 20%-დან 10%-ზე შემცირებაზე. ჩინურ პროდუქციაზე დაწესებული ტარიფების დონე კი  57%-დან 47%-მდე დაეცა. აღსანიშნავია ის ფაქტიც, რომ შეხვედრის განმავლობაში თაივანის შესახებ მხარეებს არ უსაუბრიათ.

მიუხედავად იმისა, რომ შეხვედრის შემდეგ სავაჭრო გარიგება არ გაფორმებულა, შეხვედრაზე მიღწეულ იქნა მნიშვნელოვანი კონსენსუსი ეკონომიკურ საკითხებზე, მათ შორის, იშვიათ მინერალებთან დაკავშირებით არსებული უთანხმოების მოგვარებაზე. ჩინეთმა განაცხადა, რომ ერთი წლით უნდა შეჩერდეს საექსპორტო კონტროლის ზომები კრიტიკულ მინერალებზე. ტარიფების შემცირების სანაცვლოდ, ჩინეთის მხარე “უზარმაზარი რაოდენობით” ამერიკულ სოიოს შეიძენს, რაც აშშ-სთვის წინგადადგმული ნაბიჯია, რადგან ფერმერები, ჩინეთთან სავაჭრო უთანხმოებების გამო, მილიარდობით დოლარს კარგავდნენ.

ჩინეთის პრეზიდენტმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ „დიალოგი კონფრონტაციას სჯობს“. მან მოუწოდა ამერიკის მხარეს კომუნიკაციის გაღრმავებისკენ და დაასახელა თანამშრომლობის პოტენციური სფეროები:

  • არალეგალურ იმიგრაციასთან და ტელეკომუნიკაციურ თაღლითობასთან ბრძოლა;
  • ფულის გათეთრება;
  • ხელოვნური ინტელექტი (AI);
  • ინფექციურ დაავადებებზე რეაგირება.

შეხვედრის განმავლობაში საუბარი იყო უკრაინის საკითხზეც. ტრამპი და სი ძინფინგი შეთანხმდნენ თანამშრომლობაზე, რათა ხელი შეუწყონ კონფლიქტის დასრულებას.

საბოლოოდ, ლიდერებმა გადაწყვიტეს, რომ მათ ეკისრებათ ერთობლივი პასუხისმგებლობა მსოფლიოს წინაშე არსებული რთული პრობლემების გადასაჭრელად.

დონალდ ტრამპისა და სი ძინფინგის შეხვედრა სამხრეთ კორეაში Read More »

ჩინეთის უახლესი გადამამუშავებელი ქარხანა ზრდის რუსული ნავთობის იმპორტს

ჩინეთის ნავთობქიმიური პროდუქტების გადამამუშავებელი ქარხანა, Shandong Yulong, დასავლეთის სანქციების ფონზე, მკვეთრად ზრდის რუსული ნედლი ნავთობის იმპორტს. გადამამუშავებელი ქარხანა, რომლის სიმძლავრეა 400 000 ბარელი დღეში, სავარაუდოდოემბერში განახორციელებს 370 000-405 000 ბარელის რუსული ნედლი ნავთობის იმპორტს, რაც თითქმის ორჯერ აღემატება მის მიერ რუსული ნავთობის იმპორტის წინა მაჩვენებელს.

ჩინეთში რუსული ნედლი ნავთობის იმპორტი მას შემდეგ გაიზარდა, რაც დიდმა ბრიტანეთმა და ევროკავშირმა 2025 წლის ოქტომბერში ახალი სანქციები დააწესეს. შედეგად, ახლო აღმოსავლეთისა და კანადელი მომწოდებლების გადაზიდვები გაუქმდა.

იმპორტის ზრდა ასახავს უფრო ფართო ტენდენციას ჩინურ გადამამუშავებელ ქარხნებში, რომლებიც ეძებენ მიწოდების ალტერნატიულ წყაროებს არასტაბილურ გლობალურ ენერგეტიკულ ბაზარზე. ანალიტიკოსები აღნიშნავენ, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ამ გზით, ნავთობის ექსპორტიორებს შეუძლიათ მუდმივი წვდომა მოიპოვონ ნედლეულზე და ხარჯებიც მნიშვნელოვნად შეამცირონ, ამ სტრატეგიას თან ახლავს რიგი გეოპოლიტიკური რისკები. 

რუსული ნავთობის შესყიდვების გაზრდა ხაზს უსვამს ჩინეთის მიზანს, უზრუნველყოს ენერგომომარაგება საერთაშორისო გაურკვევლობის პირობებში. ამასთანავე, ეს ტენდენცია გამოკვეთს მზარდ ენერგოდამოკიდებულებას ჩინეთსა და რუსეთს შორის, რაც, გრძელვადიან პერსპექტივაში, ევრაზიის ენერგეტიკულ ვაჭრობაზე მოახდენს გავლენას.

ამ მოვლენამ, ასევე, შესაძლოა, გავლენა მოახდინოს ნედლი ნავთობის ფასებზე, რადგან Yulong-ის გაზრდილმა მოთხოვნამ შესაძლოა შეამციროს ნავთობის მიწოდება აზიის სხვა რეგიონებში. გავრცელებული ინფორმაციით, ჩინური გადამამუშავებელი ქარხნები სარგებლობენ რუსული ნავთობის ხელსაყრელი ფასებით, რაც მათ საშუალებას აძლევს შეინარჩუნონ გადამუშავების მარაგი მაშინაც კი, როდესაც გლობალური ნავთობის ბაზრები არასტაბილურია.

მიუხედავად იმისა, რომ რუსული ნავთობის შეძენა Yulong-ის მოკლევადიან ოპერაციულ სტაბილურობას უზრუნველყოფს, ანალიტიკოსები თვლიან, რომ სანქციების გაფართოების ან სატრანზიტო მარშრუტების შეფერხების შედეგად, ქარხანამ სერიოზული ზიანი შეიძლება მიიღოს.

ავტორი: ნია კოხრეიძე 

ჩინეთის უახლესი გადამამუშავებელი ქარხანა ზრდის რუსული ნავთობის იმპორტს Read More »

თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმება ჩინეთსა და ASEAN-ს შორის

28 ოქტომბერს, მალაიზიაში,  ASEAN-ის სამიტზე ჩინეთმა ხელი მოაწერა სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნების ასოციაციასთან თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ შეთანხმების გაფართოებულ ვერსიას. ეს ასოციაცია მოიცავს ბრუნეის, კამბოჯას, ინდონეზიას, ლაოსს, მალაიზიას, მიანმარს, ფილიპინებს, სინგაპურს, ტაილანდს, ტიმორ-ლესტეს და ვიეტნამს. ორგანიზაცია წარმოადგენს სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის 11 ქვეყნის რეგიონულ გაერთიანებას, რომელიც მიზნად ისახავს წევრ ქვეყნებს შორის ეკონომიკური და უსაფრთხოების თანამშრომლობის ხელშეწყობას.

ჩინეთსა და ASEAN-ს შორის ჩარჩო შეთანხმებას 2002 წელს მოეწერა ხელი, რამაც საფუძველი ჩაუყარა, 2010 წლისათვის, ASEAN-ჩინეთის თავისუფალი სავაჭრო ზონის (ACFTA) შექმნას. ეს სავაჭრო ზონა მოიცავს დაახლოებით 2 მილიარდ ადამიანს და არსებითად ამცირებს სატარიფო ბარიერებს წევრ ქვეყნებსა და ჩინეთს შორის. მისი მეშვეობით ჩინეთისა და ASEAN-ის სავაჭრო ურთიერთობები 2010 წელს 235,5 მილიარდი დოლარიდან გასულ წელს თითქმის 1 ტრილიონ დოლარამდე გაიზარდა.

2025 წლის ხელშეკრულების შესახებ მოლაპარაკებებში, ჩინეთის წარმომადგენელი იყო პრემიერ მინისტრი ლი ციანგი, რომელმაც ეს შეთანხმება წარმოაჩინა როგორც ალტერნატიული გზა, დონალდ ტრამპის პროტექციონისტული პოლიტიკისა და გაზრდილი სავაჭრო ბარიერების საპასუხოდ. მან სიტყვით გამოსვლისას განაცხადა, რომ „სოლიდარობის მაგივრად კონფრონტაციისაკენ სწრაფვას არავითარი სარგებელი არ მოაქვს“, „უნილატერალიზმმა და პროტექციონიზმმა სერიოზულად იმოქმედა გლობალურ ეკონომიკურ და სავაჭრო წესრიგზე და მაშინ, როდესაც გარე ძალები აძლიერებენ ჩარევას რეგიონში, ბევრი ქვეყანა დაუსაბუთებლად აღმოჩნდა მაღალი ტარიფების პირისპირ“. „ერთმანეთზე დაყრდნობით და ჩვენი ქმედებების კოორდინირებით, შეგვიძლია დავიცვათ ჩვენი უფლებები და ინტერესები“. მან, ასევე, ASEAN-ის წევრებს მიმართა, როგორც „კარგ მეზობლებს და კარგ ძმებს, რომლებიც დაახლოებულნი არიან გეოგრაფიით, კულტურითა და სენტიმენტებით“.

თუმცა, ამავე დროს, ჩინეთი აგრძელებს თავისი კონტროლის განმტკიცებას თითქმის მთელ სამხრეთ ჩინეთის ზღვაზე. ოფიციალურ პეკინს დავები აქვს ვიეტნამთან, ფილიპინებთან, მალაიზიასთან და ბრუნეისთან. ვითარება უფრო დაძაბულია ფილიპინებსა და ჩინეთს შორის. 2013 წელს ფილიპინებმა, სამხრეთ ჩინეთის ზღვაზე ჩინეთის ფართო პრეტენზიებთან დაკავშირებით, ჩინეთის წინააღმდეგ საქმე განსახილველად წარადგინა მუდმივ საარბიტრაჟო სასამართლოში. 2016 წელს ტრიბუნალმა დაადგინა, რომ ჩინეთის პრეტენზიებს სამხრეთ ჩინეთის ზღვაზე არ აქვს სამართლებრივი საფუძველი. ჩინეთმა სასამართლოს აღნიშნული გადაწყვეტილება ბათილად ცნო.

სიტუაცია ჩინეთსა და ფილიპინებს შორის ამ თვეშიც დაიძაბა. კერძოდ, ფილიპინების საზღვაო საბჭომ დაადანაშაულა ჩინეთის საზღვაო ძალები ტიტუს კუნძულის მახლობლად ფილიპინების გემზე წყლის ჭავლით თავდასხმაში. წლევანდელ ASEAN-ის სამიტზე, ჩინეთსა და ASEAN-ის წევრებს შორის ერთიანობისა და მეგობრობის შესახებ ჩინეთის პრემიერის, ლი ციანგის სიტყვებს ფილიპინების პრეზიდენტი სკეპტიციზმით შეხვდა და კვლავ გააკრიტიკა ჩინეთის ქმედებები სამხრეთ ჩინეთის ზღვაში.

თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმება ჩინეთსა და ASEAN-ს შორის Read More »

ჩინეთი იაპონიის ახალ პრემიერ-მინისტრს, სანაე ტაკაიჩის, ცივად შეხვდა

ჩინეთმა, თითქმის ერთი კვირის განმავლობაში, იაპონიის ახალ პრემიერ-მინისტრს, სანაე ტაკაიჩის, თანამდებობაზე დანიშვნა არ მიულოცა. ეს მოვლენა, ქვეყნებს შორის დიპლომატიური ურთიერთობების ისტორიაში, უპრეცედენტო შემთხვევას წარმოადგენს და აჩენს კითხვებს ორ ქვეყანას შორის ურთიერთობების მდგომარეობის შესახებ.

64 წლის სანაე ტაკაიჩიმ, რომელიც ჩინეთთან მიმართებით მკაცრი პოზიციით გამოირჩევა, თანამდებობა სამშაბათს დაიკავა. იგი გახდა ქვეყნის ისტორიაში პირველი ქალი პრემიერ-მინისტრი და მეხუთე პირი, ვინც ამ თანამდებობას ბოლო ხუთ წელიწადში იკავებს.

საყურადღებოა, რომ გასული წლის ოქტომბერში, იაპონიის ყოფილ პრემიერ-მინისტრს, შიგერუ იშიბას, როგორც ჩინეთის პრეზიდენტმა სი ძინპინმა, ისე პრემიერმა ლი ციანგმა, თანამდებობის დაკავების დღესვე მიულოცეს პრემიერ-მინისტრად დანიშვნა. პეკინმა ასევე დაუყოვნებლივ გაუგზავნა მისალოცი შეტყობინებები იაპონიის ყოფილ ლიდერებს, ფუმიო კიშიდას, 2021 წლის ოქტომბერში და იოშიჰიდე სუგას, 2020 წლის სექტემბერში.

ჩინეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს მიერ გასული კვირის ხუთშაბათს გამართულ ბრიფინგზე დასმულ შეკითხვაზე, მიულოცავდა თუ არა პეკინი ტაკაიჩის თანამდებობაზე დანიშვნას, სამინისტროს სპიკერმა, გუო ძიაკუნმა განაცხადა: „ჩინეთმა შესაბამისი ღონისძიებები დიპლომატიური პრაქტიკის მიხედვით მიიღო“. „ჩინეთი და იაპონია ერთმანეთის ახლო მეზობლები არიან. ჩინეთის ფუნდამენტური პოზიცია იაპონიასთან ურთიერთობების მიმართ თანმიმდევრული და ნათელია“, – დასძინა გუომ.

„ვიმედოვნებთ, რომ იაპონია და ჩინეთი… შეასრულებენ თავიანთ პოლიტიკურ ვალდებულებებს, მთავარ საკითხებთან დაკავშირებით… დაიცავენ ორმხრივი ურთიერთობების პოლიტიკურ პრინციპებს და სრულად განავითარებენ ჩინეთ-იაპონიის ურთიერთსასარგებლო სტრატეგიულ ურთიერთობებს“.

ზოგიერთი ანალიტიკოსი თვლის, რომ ტაკაიჩის ადმინისტრაციის პირობებში შესაძლოა პეკინსა და ტოკიოს შორის დაძაბულობა გამწვავდეს, რასაც, გარკვეულწილად, განაპირობებს მხარეების, თაივანთან და იაპონიის ომისდროინდელ ისტორიასთან დაკავშირებული, საკამათო პოზიციებით. ტაკაიჩი აქტიურად უჭერს მხარს პრემიერ-მინისტრის ვიზიტს იასუკუნის სადავო სალოცავში, სადაც იაპონიის ომში დაღუპულ გმირებს პატივს მიაგებენ. ჩინეთისთვის პოლიტიკოსების ამ სალოცავში ვიზიტი აღშფოთების მიზეზია, რადგან იაპონიის მიერ 1931 წელს ჩინეთის ოკუპაციას და მის მიერ ომის დროს ჩადენილ სისასტიკეებს უკავშირდება.

პეკინის კრიტიკას, ასევე, განაპირობებს ტაკაიჩის კონტაქტები თაივანის ოფიციალურ პირებთან. აპრილში, თაიფეიში თაივანის ლიდერ უილიამ ლაი ჩინგ-ტესთან შეხვედრისას, ტაკაიჩიმ ხაზი გაუსვა მხარეებს შორის თავდაცვითი თანამშრომლობის მნიშვნელობას. ის, ასევე, შეხვდა თაივანის საგარეო საქმეთა მინისტრ ლინ ჩია-ლუნგს ივლისში, იაპონიაში.

ჩინეთსა და იაპონიას შორის ურთიერთობებს დიდი ხანია აფერხებს ტერიტორიული დავები, 1930-იანი წლების ომისდროინდელი ისტორია და ტოკიო-ვაშინგტონის ალიანსი. მიუხედავად ეკონომიკური თანამშრომლობის გაღრმავებისა და ხალხთაშორისი გაცვლების ხელშეწყობის მცდელობებისა, ორ ქვეყანას შორის კავშირები, განსაკუთრებით უსაფრთხოების სფეროში, კვლავ დაძაბულია. ეს დაძაბულობა სავარაუდოდ გაგრძელდება, რადგან ტაკაიჩიმ, პარასკევს, თავის პირველ პოლიტიკურ გამოსვლაში, აღნიშნა, რომ იაპონიის თავდაცვის ხარჯებს გაზრდის. ჩინეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადებით, მსგავსი ინიციატივები იაპონიის თავდაცვის პოლიტიკის მიმართ რეგიონში ეჭვებს ამძაფრებს.

ჩინეთი იაპონიის ახალ პრემიერ-მინისტრს, სანაე ტაკაიჩის, ცივად შეხვდა Read More »

პეკინის ახალი ხუთწლიანი გეგმა თაივანში განგაშს იწვევს

ჩინეთი მე-15 ხუთწლიანი გეგმის გამოსაქვეყნებლად ემზადება. ამასობაში, თაივანი სულ უფრო მეტად არის შეშფოთებული, რომ პეკინმა, შესაძლოა, აღნიშნული გეგმა გამოიყენოს გავლენის გასაფართოებლად თაივანის სრუტეში, არა მარტო ვაჭრობისა და მრეწველობის სექტორებზე, არამედ თაივანის მიმდებარე კუნძულების მიმართულებით. 

თაიფეის ოფიციალური პირები შიშობენ, რომ პეკინმა შესაძლოა თაივანი ან მისი კუნძულები, როგორიცაა კინმენი და მაცუ, სიმბოლურად შეიტანოს მომავალ 5 წლიან გეგმაში. მსგავსი ნაბიჯი პეკინთან ეკონომიკურ თანამშრომლობასა და მის პოლიტიკურ კონტროლს შორის ზღვარს გააბუნდოვანებს. 

ჩინეთის ახალი გეგმა, სავარაუდოდ, კონცენტრირებულია მაღალტექნოლოგიურ ინდუსტრიებზე, მწვანე ენერგეტიკასა და ინფრასტრუქტურაზე. ანალიტიკოსები ამბობენ, რომ პეკინმა შესაძლოა სცადოს თაივანის კომპანიების ინტეგრირება თავის ეკონომიკურ სისტემაში და მათ შესთავაზოს სტიმულები, ინვესტიციების მოზიდვისა და რიგი ინდუსტრიების (მათ შორის, ნახევარგამტარების, ელექტრომობილებისა და ხელოვნური ინტელექტის) ჩინეთის პრიორიტეტებთან შესაბამისობაში მოსაყვანად.

პეკინი ამგვარ თანამშრომლობას “ორმხრივად მომგებიანად” წარადგენს, მაგრამ თაივანი მას ხედავს, როგორც გრძელვადიან სტრატეგიას, დამოკიდებულების გაზრდისა და გაერთიანების მიმართ თაივანის წინააღმდეგობის შესუსტების მიზნით.

ანალიტიკოსები ხაზს უსვამენ მზარდ შეშფოთებას კინმენისა და მაცუსზე – თაივანის მიერ კონტროლირებულ ორ კუნძულზე, რომლებიც მდებარეობს ჩინეთის სანაპიროდან სულ რამდენიმე კილომეტრში. პეკინმა ახლახან გააფართოვა საჰაერო მარშრუტები, გაზარდა სანაპირო დაცვის პატრულირება და თაივანთან კონსულტაციის გარეშე, ხიემენიდან კინმენამდე ხიდის აშენების ინიციატივით გამოვიდა.

თაიფეი შიშობს, რომ ასეთი გადაწყვეტილებები შესაძლოა ადრეული ნაბიჯები იყოს დე ფაქტო კონტროლის დამტკიცებისთვის. “თუ ისინი გაბედავენ კინმენში შეჭრას, ჩვენ გავხდებით შემდეგი ყირიმი,’’- განაცხადა ტაივანის ოფიციალურმა წარმომადგენელმა.

ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ პეკინის მიდგომა, პირდაპირი სამხედრო დაპირისპირებიდან, ეკონომიკურ და ინფრასტრუქტურულ ინტეგრაციაზე გადავიდა. ჩინეთი მისივე განვითარებისთვის ცდილობს თაივანის ეკონომიკურ საქმიანობაში ჩართვას, რათა გაერთიანება პრაქტიკული და გარდაუვალი გამოჩნდეს.

ამავდროულად, კინმენისა და მაცუ–ს მაცხოვრებლები, რომლებიც თაივანიდან ვაჭრობასა და ტურიზმზე არიან დამოკიდებულნი, რთული სიტუაციის წინაშე დგანან ეკონომიკურ შესაძლებლობებსა და ეროვნულ უსაფრთხოებას შორის. კუნძულები ასევე დაუცველია კრიტიკული ინფრასტრუქტურის საფრთხეების, მათ შორის წყალქვეშა საკომუნიკაციო კაბელების მიმართ. თაივანმა დააკავა ჩინეთთან დაკავშირებული გემები, რომლებიც ეჭვმიტანილნი იყვნენ ამ კაბელების დაზიანებაში და გააძლიერა პატრულირება, რაც ხაზს უსვამს თაივანის შეშფოთებას პეკინის არასამხედრო ზეწოლის ტაქტიკის გამო.

თაივანის ლიდერებმა მოუწოდეს პეკინს, თავი შეიკავოს თაივანის ტერიტორიებსა და შიდა პოლიტიკაში ჩართვაზე. ამავდროულად, თაივანი აგრძელებს თავდაცვის გაძლიერებას გარე კუნძულებზე, ინვესტიციებს ახორციელებს დრონსაწინააღმდეგო სისტემებსა და სანაპირო დაცვის პატრულირებაში.

ანალიტიკოსები ფიქრობენ, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ჩინეთის გეგმა შეიძლება არ ითვალისწინებდეს თაივანის აშკარას ანექსიას, “ინტეგრაციის ზონებზე” ან ინფრასტრუქტურულ კავშირებზე ნებისმიერმა მითითებამ შეიძლება გაზარდოს დაძაბულობა და წინააღმდეგობაში მოვიდეს თაივანის სუვერენიტეტთან.

პეკინის შემდეგი ხუთწლიანი გეგმა შესაძლოა მიმართული იყოს არა მხოლოდ ჩინეთის ეკონომიკური მომავლისკენ, არამედ, მან შეიძლება ხელახლა განსაზღვროს პეკინის კონტროლი თაივანის სრუტეზე. ჩინეთი, როგორც ჩანს, ეკონომიკური წახალისებისა და სტრატეგიული დაგეგმვის მეშვეობით, თაივანის დამოკიდებულების გაზრდას აპირებს. 

ავტორი: ნია კოხრეიძე

პეკინის ახალი ხუთწლიანი გეგმა თაივანში განგაშს იწვევს Read More »

ჩინეთ-ევროკავშირის განახლებული დიალოგი

ჩინეთსა და ევროკავშირს შორის სავაჭრო და გეოპოლიტიკური დაძაბულობის ფონზე, 2025 წლის 21 ოქტომბერს ჩინეთის ვაჭრობის მინისტრმა ვან ვენტაომ ევროკომისარ მაროშ შეფჩოვიჩთან ვიდეო შეხვედრა გამართა, რათა ეკონომიკური ურთიერთობების ჯანსაღი და სტაბილური განვითარების გზები მოეძებნათ. მოლაპარაკებების მთავარი თემა ჩინეთის მხრიდან იშვიათი მინერალების ექსპორტის კონტროლის გამკაცრებას ეხებოდა, რასაც ვანგი „ნორმალურ ქმედებად“ მიიჩნევს, თუმცა ევროკავშირი ჩინეთის ამ ნაბიჯს არალეგიტიმურ ეკონომიკურ იძულებად აფასებს. იშვიათი მინერალები კრიტიკულად მნიშვნელოვანია ევროპული წარმოებისთვის (ელექტრომობილების ბატარეები, მაღალტექნოლოგიური იარაღი).

დიალოგის კიდევ ერთი საკვანძო საკითხი იყო ევროკავშირის ანტი-სუბსიდიური გამოძიება ჩინურ ელექტრომობილებთან დაკავშირებით. გარდა ამისა, მხარეებმა განიხილეს ჩინური კომპანია Nexperia-ს საქმე: ნიდერლანდების მთავრობამ მიიღო განსაკუთრებული ზომები ეროვნული უსაფრთხოების მოტივით, რაც ჩინეთის საკუთრებაში მყოფი აღნიშნული კომპანიის საქმიანობას საფრთხეს უქმნის. ნიდერლანდების მთავრობამ ჩინურ ტრანსნაციონალურ კორპორაცია Wingtech Technologies-ის შვილობილ, ავტოჩიპების მწარმოებელ კომპანია Nexperia-ზე მმართველობითი კონტროლი დაამყარა. ამ ნაბიჯის საპასუხოდ, ჩინეთმა Nexperia-სთვის ჩინეთში აწყობილი მზა პროდუქციისა და სხვა სახის კომპონენტების ექსპორტი აკრძალა, რითაც კომპანიას ევროპელი მომხმარებლებისთვის (BMW, Mercedes-Benz) შეკვეთების შესრულება შეუზღუდა.

ვან ვენტაომ ნიდერლანდების მხრიდან ეს ნაბიჯი „ეროვნული უსაფრთხოების ცნების გადამეტებულ გაფართოებად“ შეაფასა და მოითხოვა, რომ პატივი სცენ სახელშეკრულებო ვალდებულებებს, რაზეც ევროკავშირმა გამოთქვა მზადყოფნა, ხელი შეუწყოს ჰააგასა და პეკინს შორის კონსტრუქციულ მოლაპარაკებებს.

საბოლოოდ, ორივე მხარე შეთანხმდა, რომ მალე ბრიუსელში განახლებული შეხვედრა შედგება, რაც ადასტურებს მათ მზადყოფნას, მწვავე სავაჭრო დავები დიპლომატიური გზებით გადაჭრან.

ჩინეთ-ევროკავშირის განახლებული დიალოგი Read More »

ტრამპი სი ძინპინთან შეხვედრისას „ფანტასტიკური შეთანხმების“ მიღწევას გეგმავს

ამ თვის ბოლოს სამხრეთ კორეაში აზია-წყნარი ოკეანის ეკონომიკური თანამშრომლობის 2025 წლის სამიტის ჩატარებაა დაგეგმილი, სადაც წევრი ქვეყნების ლიდერები გლობალური ეკონომიკური საკითხების განსახილველად შეიკრიბებიან. ჩინეთსა და აშშ-ს შორის რთული ურთიერთობებისა და სავაჭრო ომის ფონზე, შეერთებული შტატების პრეზიდენტმა, დონალდ ტრამპმა, განაცხადა, რომ სამიტის ფარგლებში სი ძინპინთან შეხვედრას და ჩინეთთან „ფანტასტიკურ შეთანხმების“ მიღწევას იმედოვნებს. მან ტარიფების შემცირების ინიციატივა წამოაყენა, თუმცა ასევე აღნიშნა, რომ ჩინეთიც გარკვეულ დათმობებზე უნდა წავიდეს, მათ შორის აშშ-ში წარმოებული სოიოს შესყიდვა განაგრძოს და იშვიათ წიაღისეულზე შეზღუდვები გააუქმოს. ეს ორი გარემოება, კერძოდ, ჩინეთის მიერ ამერიკის შეერთებული შტატებიდან სოიოს იმპორტის საგრძნობლად შემცირება და იშვიათ წიაღისეულზე მონოპოლია, ჩინეთის ხელში ძლიერი იარაღია, რომლითაც შესაძლოა, ტრამპზე ზეწოლა მოახდინოს, რათა ამ უკანასკნელმა შეამციროს ტარიფები და პეკინთან შეთანხმება დადოს.

ამერიკელი ფერმერებისთვის თითქმის შეუძლებელია ჩინეთის უზარმაზარი მოთხოვნის სხვა ალტერნატივით ჩანაცვლება, ვინაიდან ჩინეთი მსოფლიოში სოიოს უმსხვილესი იმპორტიორი და ამერიკელი ფერმერების ნაწარმის უდიდესი შემსყიდველია. მაგალითად, გასულ წელს ჩინეთმა აშშ-ში წარმოებული სოიოს ნახევარი შეისყიდა, რაც დაახლოებით 12.6 მილიარდ დოლარს შეადგენს. თუმცა, წელს, აშშ-ს მიერ დაწესებული ტარიფების საპასუხოდ, ჩინეთის მიერ სოიოს შესყიდვები მნიშვნელოვნად შემცირდა, რამაც საგრძნობლად იმოქმედა ამერიკელ ფერმერებზე, რომლებიც თავის მხრივ მოუწოდებენ ტრამპს, შეცვალოს ჩინეთის მიმართ პოლიტიკა.

სანამ ამერიკელი ფერმერები სასოწარკვეთილები არიან, ჩინეთმა ადვილად გამოძებნა ალტერნატიული მიმწოდებელი ბრაზილიის სახით. აგვისტოში ჩინეთმა ბრაზილიიდან 4.7 მილიარდი დოლარის სოიო შეიძინა, რაც აშშ-ს მიწოდებასთან შედარებით დაახლოებით ორმოცდაათჯერ მეტია. ეს სიტუაცია ჩინეთს უპირატეს მდგომარეობაში აყენებს – ის ზეწოლას ახდენს აშშ-ს სოფლის მეურნეობის სექტორზე და ამავდროულად, ბრაზილიასთან ვაჭრობით აღრმავებს „სამხრეთ-სამხრეთის თანამშრომლობას“.

სოიოს პრობლემის გარდა, რომელიც შესაძლოა მხოლოდ ამერიკელ ფერმერებს ეხებოდეს, არსებობს ჩინეთის მიერ იშვიათი წიაღისეულის ექსპორტზე დაწესებული შეზღუდვების საკითხიც, რომელიც უზარმაზარ პრობლემას წარმოადგენს არა მხოლოდ აშშ-სთვის, არამედ გლობალური ეკონომიკისა და ელექტრომოწყობილობების ბაზრისათვის. ჩინეთი აკონტროლებს გადამუშავებული იშვიათი წიაღისეულების გლობალური წარმოების 90%-ზე მეტს. ამრიგად, აშშ-სა და ჩინეთს შორის მომავალი სამიტი და მოლაპარაკებები მნიშვნელოვანი მოვლენაა გლობალური ეკონომიკისთვის. ამ სავაჭრო ომმა ზიანი მიაყენა ორივე ქვეყანას და მათ ეკონომიკას. შესაბამისად, მათ შორის შეთანხმება, როგორც ტრამპმა აღნიშნა, მართლაც „ფანტასტიკური“ იქნება. თუმცა, ტრამპის არაპროგნოზირებადი გადაწყვეტილებების გათვალისწინებით, ძნელი სათქმელია, რა მოხდება სინამდვილეში.

ტრამპი სი ძინპინთან შეხვედრისას „ფანტასტიკური შეთანხმების“ მიღწევას გეგმავს Read More »

პეკინში გენდერული თანასწორობის გლობალური სამიტი გაიმართა

2025 წლის 13-14 ოქტომბერს, ჩინეთმა, როგორც თანამასპინძელმა, პეკინში ქალთა უფლებებისადმი მიძღვნილი უმაღლესი დონის შეხვედრის გამართვით გენდერული თანასწორობის საკითხებში გლობალური ლიდერის როლი მოირგო. პრეზიდენტმა სი ძინპინმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ აუცილებელია ქალების აქტიური მონაწილეობა როგორც პოლიტიკურ, ისე გადაწყვეტილების მიღების ყველა დონეზე. მისი თქმით, ქვეყნებმა ქალებს სახელმწიფოს მართვის საკითხებში გზა უნდა გაუხსნან. მიუხედავად იმისა, რომ ჩინეთმა ქალთა განათლების სფეროში შესანიშნავ შედეგებს მიაღწია (მაგალითად, უმაღლეს სასწავლებლებში სტუდენტების ნახევარს ქალები შეადგენენ), ხელმძღვანელ თანამდებობებზე ქალთა რაოდენობრივი სიმცირე სერიოზულ კითხვებს ბადებს. ამის საპასუხოდ, გაერომ ჯერ კიდევ 2023 წელს მოუწოდა ჩინეთს, რომ საკანონმდებლო კვოტები დაენერგა. ეს მოწოდება განსაკუთრებით აქტუალური გახდა მას შემდეგ, რაც 2022 წელს, 20 წლის განმავლობაში პირველად, ქვეყნის უმაღლეს მმართველ ორგანოებში — პოლიტბიუროსა და მის მუდმივ კომიტეტში — არც ერთი ქალი მაღალჩინოსანი  არ იყო წარმომადგენელი.

პრეზიდენტმა სი ძინპინმა, ქალთა უფლებების დაცვისა და მათი პოზიციების გაძლიერების მიზნით, ჩინეთის მხრიდან ახალი ფინანსური ვალდებულებები დააანონსა. მან განაცხადა, რომ გაეროს ქალთა ორგანიზაციას (UN Women) დამატებით 10 მილიონ აშშ დოლარს გადაურიცხავს. ასევე, 100 მილიონ აშშ დოლარს გლობალური განვითარებისა და სამხრეთ-სამხრეთის თანამშრომლობის ფონდიდან გამოყოფს, რაც  საერთაშორისო ორგანიზაციებთან თანამშრომლობით ქალთა უფლებებისა და მათი სოციალური სტატუსის გაუმჯობესების პროექტებს მოხმარდება.

ჩინეთის პრეზიდენტმა სი ძინპინმა სამიტის დიპლომატიური პლატფორმა აქტიურად გამოიყენა ორმხრივი კავშირების გასაძლიერებლად. 2025 წლის 13-14 ოქტომბერს, მან ორმხრივი შეხვედრები გამართა რამდენიმე სახელმწიფოს — კერძოდ, ისლანდიის, განას, დომინიკის, მოზამბიკისა და შრი-ლანკის — ლიდერებთან. ამ შეხვედრების კონტექსტში, 2025 წლის 14 ოქტომბერს პრეზიდენტი სი ძინპინი  ისლანდიის პრეზიდენტ ჰალა თომასდოტირს ესაუბრა. დიალოგის მთავარი სათქმელი იმის დემონსტრირება იყო, რომ განსხვავებული სოციალური სისტემების მქონე ქვეყნებსაც კი შეუძლიათ წარმატებული და ურთიერთსასარგებლო თანამშრომლობა. ისლანდიის პრეზიდენტთან შეხვედრისას ხაზი გაესვა ორმხრივი ურთიერთობების გაღრმავების სურვილს.

პეკინში გენდერული თანასწორობის გლობალური სამიტი გაიმართა Read More »

აშშ-ჩინეთის სავაჭრო ომის ფონზე საფონდო ბირჟებზე ფასები დაეცა

აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონში მთავარი საფონდო ბირჟების ღირებულება დაეცა, მიზეზი ტრამპის მხრიდან ჩინეთის იმპორტზე სამნიშნა ტარიფის დაწესების მუქარა იყო. ჩინეთი სტრატეგიული მნიშვნელობის იშვიათი მინერალების მარაგს ფლობს, რაც მის გლობალურ დომინირებასაც განაპირობებს. მიუხედავად იმისა, რომ ზაფხულში ორ ქვეყანას შორის სავაჭრო მოლაპარაკებები მიმდინარეობდა, პეკინის გადაწყვეტილება, გამკაცრებულიყო მინერალების ექსპორტი გამოწვეული იყო აშშ-ის გადაწყვეტილებით, ჩინეთის წინააღმდეგ ახალი საექსპორტო შეზღუდვები შემოიღო.

ჩინეთის მხრიდან დაწესებული ახალი სავაჭრო შეზღუდვები, რომლებიც ნოემბრიდან ამოქმედდება, ზეგავლენას მოახდენს აღმოსავლეთ აზიის სახელმწიფოების ეკონომიკაზე, განსაკუთრებით იაპონიაზე, სამხრეთ კორეასა და ტაივანზე. თითოეული სახელმწიფო ფუნდამენტურ როლს ასრულებს უახლესი ხელოვნური ინტელექტისა და ტექნოლოგიების პროდუქტის წარმოებაში. ვაშინგტონი ეკონომიკურ ზეწოლას აქტიურად იყენებს გეოპოლიტიკური ზეგავლენის ბერკეტად. შესაბამისად, პეკინის საპასუხოდ ტრამპის გადაწყვეტილებით ჩინურ საქონელზე დამატებითი 100 პროცენტიანი ტარიფი ამოქმედდება, რაც საერთო გადასახადს 130 პროცენტამდე გაზრდის. ფაქტობრივად, აშშ ჩინეთს სავაჭრო ემბარგოს უცხადებს, ვინაიდან ამერიკულ ბაზარზე ჩინური საქონლის შესვლა შეუძლებელი ხდება.

ხანგრძლივი სავაჭრო დაძაბულობის ფონზე, აშშ-ის საფონდო ბირჟებიც დაზარალდა. მას შემდეგ, რაც ამერიკულ ბირჟებზე S&P 500-მა და Nasdaq-მა უმწვავესი ვარდნა განიცადეს, Trust social-ში ტრამპმა დაწერა, რომ „აშშ-ს სურს დაეხმაროს ჩინეთს და არ ავნოს მას. ნუ იდარდებთ, ჩინეთზე ყველაფერი კარგად იქნება.“ ტრამპის კომენტარების შემდეგ კვირა საღამოს ამერიკულ ბირჟებზე სავაჭრო მდგომარეობა გაუმჯობესდა.  პეკინმა კვირას გააფრთხილა შეერთებული შტატები, როგორც ვაჭრობის სამინისტროს მიერ გავრცელებული კვირის განცხადება იუწყება: „ჩინეთის პოზიცია უცვლელია. ჩვენ არ გვინდა ტარიფების ომი, მაგრამ არც მის გვეშინია.“

ურთიერთგამომწვევი სავაჭრო შეზღუდვების ტალღა გაანულებს პროგრესს, რომელიც ჩინეთისა და აშშ-ის ოფიციალურ პირებს შორის თვეების განმავლობაში გამართული შეხვედრების შედეგად იყო მიღწეული. ამ დროისთვის გაურკვეველია, ტრამპი სავაჭრო ტარიფის მუქარას 1 ნოემბრისთვის ნამდვილად აამოქმედებს, თუ ურთიერთობა დარეგულირდება.

კვირას, ჟურნალისტებთან Air Force One-ზე საუბრისას, ტრამპმა თქვა: „ვნახოთ რა იქნება“, როცა 1 ნოემბრის ვადის შესახებ დაუსვეს კითხვა. Fox News-ის გადაცემაში „The Sunday Briefing“-ში აშშ-ის სავაჭრო წარმომადგენელმა ჯეიმსონ გრირმა თქვა, რომ ამერიკისათვის უცნობი იყო ჩინეთის მოტივი და არ ელოდნენ ჩინეთის მხრიდან საექსპორტო შეზღუდვებს, თუმცა, ჩინეთის ოფიციალური პირების განცხადებით, რეგიონალურ და სახელმწიფოებრივ დონეზე ინფორმირება მოხდა.

ამავდროულად, ვიცე-პრეზიდენტმა ჯეი დი ვენსმა ჩინეთს მოუწოდა გონივრულად იმოქმედონ და ხაზი გაუსვა, რომ პეკინის აგრესიული ქმედებების შემთხვევაში, ამერიკას მეტი შესაძლებლობა აქვს. შესაბამისად, მოსალოდნელია საპასუხო რეაქცია, რაც ორ სახელმწიფოს შორის ეკონომიკური დიპლომატიისა და სტაბილურობის მიღწევის შესაძლებლობას ართულებს.

აშშ-ჩინეთის სავაჭრო ომის ფონზე საფონდო ბირჟებზე ფასები დაეცა Read More »

Scroll to Top