აშშ-ის პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა ამერიკის საინვესტიციო პოლიტიკასთან დაკავშირებით ახალ მემორანდუმს მოაწერა ხელი (America First Investment Policy). ტრამპმა სახელმწიფო ორგანოებს დაავალა, გამოიყენონ ყველა ხელმისაწვდომი სამართლებრივი ბერკეტი, რათა შეზღუდონ ჩინეთთან დაკავშირებული ინვესტიციები აშშ-ის მნიშვნელოვან სექტორებში.
მემორანდუმის მიხედვით, აშშ-ის მთავრობა აპირებს, აუკრძალოს ჩინეთთან დაკავშირებულ პირებსა და კომპანიებს ინვესტირება ამერიკის საკვანძო სექტორებში, მათ შორის ტექნოლოგიებში, კრიტიკულ ინფრასტრუქტურაში, ჯანდაცვაში, სოფლის მეურნეობასა და ენერგეტიკაში.
მემორანდუმში ჩინეთი – მათ შორის ჰონგ-კონგი და მაკაო – მოხსენიებულია როგორც “მოწინააღმდეგე უცხო ძალა“, რომელიც მიზანმიმართულად ახორციელებს ინვესტიციებს აშშ-ის კომპანიებში და აქტივებში, რათა მოიპოვოს მოწინავე ტექნოლოგიები, ინტელექტუალური საკუთრება და გავლენა სტრატეგიულ ინდუსტრიებში. სხვა ქვეყნები, რომლებიც ასევე მოხვდნენ „მოწინააღმდეგეების“ სიაში, არიან კუბა, ირანი, ჩრდილოეთ კორეა, რუსეთი და ვენესუელა.
ტრამპის ადმინისტრაცია ასევე განიხილავს 1984 წლის საგადასახადო ხელშეკრულების შეჩერებას ან გაუქმებას, რადგან მიიჩნევს, რომ აღნიშნულმა შეთანხმებამ – სხვა ეკონომიკურ ფაქტორებთან ერთად – ხელი შეუწყო აშშ-ის ინდუსტრიული დაკნინების პროცესს და, ამავდროულად, დაეხმარა ჩინეთის სამხედრო შესაძლებლობების განვითარებაში.
გარდა ამისა, მემორანდუმი ითვალისწინებს ამერიკული ინვესტიციების შეზღუდვას იმ ჩინურ სექტორებში, რომლებიც ეროვნული უსაფრთხოების კუთხით მნიშვნელოვანადაა მიჩნეული. მათ შორისაა ნახევარგამტარები, ხელოვნური ინტელექტი (AI), კვანტური ტექნოლოგიები, ბიოტექნოლოგია, ჰიპერსონიკა, ავიაკოსმოსი, მაღალტექნოლოგიური წარმოება და ენერგეტიკული სისტემები.
„ჩინეთი იყენებს ჩვენს კაპიტალსა და გამჭრიახობას თავისი სამხედრო, სადაზვერვო და უსაფრთხოების ოპერაციების დასაფინანსებლად და განსაახლებლად, რაც პირდაპირ საფრთხეს უქმნის შეერთებული შტატების უსაფრთხოებას მასობრივი განადგურების იარაღით, კიბერ ომითა და სხვა საშუალებებით.“- განაცხადა შშს-ის ოფიციალურმა პირმა Reuters-თან საუბარში.
„ეროვნული უსაფრთხოება პირდაპირ კავშირშია ეკონომიკურ უსაფრთხოებასთან,“ – ნათქვამია მემორანდუმში. იქვე აღნიშნულია, რომ რადგან ჩინეთი არ აძლევს აშშ-ის კომპანიებს შესაძლებლობას, აითვისონ ჩინეთის კრიტიკული ინფრასტრუქტურა, ამერიკამაც არ უნდა დაუშვას, რომ ჩინურმა კომპანიებმა შეიძინონ სტრატეგიული ამერიკული აქტივები. მიუხედავად ამისა, დოკუმენტში არ არის მითითებული, როდის ამოქმედდება ეს ზომები.
ჯეიმს ვანგი, UBS Investment Bank Research-ის ჩინეთთან დაკავშირებული სტრატეგიის განყოფილების ხელმძღვანელი, აღნიშნავს, რომ აშშ-ის მიერ გატარებული პოლიტიკის ზუსტი გავლენა ჯერ კიდევ გაურკვეველია, თუმცა მოსალოდნელია, რომ ჩინური ხელოვნური ინტელექტის ინდუსტრიის ბაზაზე მომუშავე საწარმოები, მათ შორის ტექნიკისა და პროგრამული უზრუნველყოფის სფეროს კომპანიები, მნიშვნელოვან ზარალს განიცდიან.
ვანგმა ხაზი გაუსვა, რომ აშშ-ის მიერ წარსულში დაწესებული საინვესტიციო აკრძალვები, როგორც წესი, იწვევდა სამიზნე კომპანიების აქციების 23%-იან ვარდნას ერთი წლის განმავლობაში. „ჩვენი შეფასებით, ამ აღმასრულებელი ბრძანების შედეგად შექმნილმა გაურკვევლობამ შესაძლოა, მოკლევადიან პერიოდში ბაზრის არასტაბილურობა გამოიწვიოს, რადგან ინვესტორები გაყიდიან აქციებს რისკის მართვის მიზნით,“ – აღნიშნა მან.
მემორანდუმზე ხელის მოწერიდან მალევე, ჩინეთმა მკაცრი კრიტიკით უპასუხა ტრამპის გადაწყვეტილებას და განაცხადა, რომ მზადაა, წინააღმდეგობა გაუწიოს „დისკრიმინაციულ“ აღმასრულებელ განკარგულებას, რომელიც ზღუდავს ჩინურ ინვესტიციებს ამერიკის კრიტიკულ ტექნოლოგიურ და ინფრასტრუქტურულ სექტორებში.
ჩინეთის ვაჭრობის სამინისტრომ მწვავედ გააკრიტიკა ტრამპის ნაბიჯი და მას „უკიდურესად არაგონივრული“ უწოდა.
„ეს პოლიტიკა დისკრიმინაციულია და აშკარად ეწინააღმდეგება საბაზრო პრინციპებს, რაც სერიოზულად აზიანებს სავაჭრო და საინვესტიციო ურთიერთობებს ორ ქვეყანას შორის,“ – განაცხადეს სამინისტროში.
„თუ ეს ბრძანება განხორციელდება, ის კიდევ უფრო მეტად დამახინჯებს საინვესტიციო ნაკადებს აშშ-სა და ჩინეთს შორის და საბოლოოდ, ვერ მოიტანს სარგებელს ამერიკისთვის,“ – ნათქვამია განცხადებაში. სამინისტრომ ასევე აღნიშნა, რომ ჩინეთი ყურადღებით დააკვირდება ვითარებას და მიიღებს საჭირო ზომებს საკუთარი ეკონომიკური ინტერესების დასაცავად.
