Civicidea

არასამთავრობო ორგანიზაციების დაფინანსება ევროპული და ამერიკული კანონმდებლობის მიხედვით

არასამთავრობო ორგანიზაციები მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ დემოკრატიული სახელმწიფოს მშენებლობაში. შესაბამისად, საყურადღებოა მათი დაფინანსების საკითხის სამართლებრივ დონეზე გააზრება, რაზეც ქვემოთ ვისაუბრებთ.

ევროპის საბჭოს მიერ დამტკიცებულია „ევროპაში არასამთავრობო ორგანიზაციების სამართლებრივი სტატუსის შესახებ რეკომენდაცია“ (რეკომენდაცია (2007)14). ამ დოკუმენტის მიხედვით, ნებისმიერ არასამთავრობო ორგანიზაციას, რომელიც იღებს საჯარო მხარდაჭერას (იგულისხმება, როგორც ფიზიკური პირების შემოწირულობა, ასევე საგადასახადო შეღავათები, სახელმწიფო და საერთაშორისო დაფინანსება) შესაძლოა დაევალოს შესაბამისი ფინანსური ანგარიშის წარდგენა განსაზღვრული სამეთვალყურეო ორგანიზაციის წინაშე. ამასთან ერთად, შესაძლებელია, დაევალოთ წარმოადგინონ ის ხარჯთაღრიცხვა, რომელშიც აღწერილია ადმინისტრირების და თანხების მოზიდვისთვის გაწეული ხარჯები. ზემოთ ხსენებული ანგარიშების წარდგენისას დაცული უნდა იყოს ბიზნესს საიდუმლოება. ევროპის საბჭოს რეკომენდაცია აგრეთვე უშვებს აუდიტის ჩატარების ვალდებულების დაკისრებას არასამთავრობო ორგანიზაციებისთვის. რაც შეეხებათ უცხო ქვეყნის არასამთავრობო ორგანიზაციებს, ეს ვალდებულებები მათ იმ შემთხვევაში წარმოეშვებათ, თუკი მასპინძელ ქვეყანაში საქმიანობას ახორციელებენ. 

რეკომენდაციით განისაზღვრა ზედამხედველობის საკითხით, რომლის მიხედვითაც, არასამთავრობო ორგანიზაციის საქმიანობა მიიჩნევა კანონიერად, მანამ სანამ არ დამტკიცდება საპირისპირო. მათ მიმართ საგამოძიებო მოქმედებები უნდა დაეფუძნოს ობიექტურ და შესაბამის სასამართლო გადაწყვეტილებას. არასამთავრობო ორგანიზაციის საქმიანობაში ჩარევა დაუშვებელია, თუ ადგილი არ აქვს ორგანიზაციის მხრიდან კანონით დადგენილი ვალდებულებების სერიოზულ დარღვევას ან ობიექტურად ივარაუდება, რომ გადაცდომის ჩადენა გარდაუვალია. მათ მიმართ ნებისმიერი სახის სასჯელის გამოყენებისას დაცული უნდა იყოს პროპორციულობის პრინციპი. უცხო ქვეყნის არასამთავრობო ორგანიზაციებზე იმ შემთხვევაში გავრცელდება წესები, თუკი მასპინძელ ქვეყანაში საქმიანობენ. არასამთავრობო ორგანიზაციის ლიკვიდაციაზე ან/და უცხო ქვეყნის არასამთავრობო ორგანიზაციისთვის საქმიანობის ნებართვაზე შეწყვეტაზე გადაწყვეტილებას იღებს სასამართლო.⁽¹⁾

ეუთო-ს ოფისის დემოკრატიული ინსტიტუტების და ადამიანთა უფლებებისთვის (ODIHR) და ვენეციის კომისიის ერთობლივი სახელმძღვანელო „გაერთიანებების თავისუფლების შესახებ“ იძლევა მითითებებს არასამთავრობო ორგანიზაციების დაფინანსების გამჭვირვალობასთან დაკავშირებით. აღნიშნული დოკუმენტით არასამთავრობო ორგანიზაცია მიჩნეულია გაერთიანების სპეციალურ ფორმად, რომლის მიხედვითაც არასამთავრობო ორგანიზაცია აუცილებელია იყოს წევრობაზე დაფუძნებული ან უნდა ჰყავდეს რამდენიმე დამფუძნებელი. სახელმძღვანელოს მიხედვით გამჭირვალობა და ანგარიშვალდებულება სახელმწიფომ ვალდებულების მაგივრად, უნდა წაახალისოს. ღიაობა და გამჭირვალობა ფუნდამენტურია ანგარიშვალდებულებისა და საზოგადოებრივი ნდობის მოსაპოვებლად. ანგარიშის წარდგენისთვის აუცილებელი მოთხოვნები უნდა იყოს ორგანიზაციის საქმიანობის შესაბამისი.  გაერთიანებებს არ უნდა მოეთხოვოთ იმაზე მეტი ინფორმაციის წარდგენა, ვიდრე სხვა იურიდიულ პირებს.

მათ საქმიანობაში სახელმწიფოს ჩარევა უნდა იყოს მინიმალური, ეფუძნებოდეს კანონს და კანონით განსაზღვრულ მიზნებს. კანონი თავის მხრივ უნდა იყოს გასაგები და პირდაპირი. სახელმძღვანელო უშვებს საზედამხედველო ორგანიზაციის შექმნის შესაძლებლობას და აქვე მიუთითებს, საკანონმდებლო ჩარჩოში მოქცევის აუცილებლობაზე. საზედამხედველო ორგანოს უფლებამოვალეობები ცალსახად და პირდაპირ უნდა გაიწეროს, აგრეთვე არ უნდა ჰქონდეს ფართო დისკრეციული უფლებამოსილებები.⁽²⁾

მართლმსაჯულების ევროპულმა სასამართლომ 2020 წლის 18 ივნისის გადაწყვეტილებაში იმსჯელა უნგრეთის მიერ მიღებულ ახალ კანონზე, რომლითაც გამკაცრდა არასამთავრობო ორგანიზაციების დაფინანსების კონტროლი, განსაკუთრებით საზღვარგარეთიდან მიღებული დაფინანსების ნაწილში. სასამართლოს გადაწყვეტილებით უნგრეთის მიერ შემოღებული კონტროლის მექანიზმი ქმნიდა დისკრიმინაციულ დამოკიდებულებას კაპიტალის წარმოშობის წყაროსთან დაკავშირებით, არღვევდა გაერთიანების თავისუფლების, პირადი ცხოვრებისა და პირადი ინფორმაციის უფლებებს. რაც მთავარია საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მიზნით მსგავსი შეზღუდვების დაწესება უნდა აკმაყოფილებდეს სტრასბურგის ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ დადგენილ საფრთხის განსაზღვრის სტანდარტს (საფრთხე უნდა იყოს რეალური, იმწუთიერი და სერიოზული), რაც ამ საქმეში ასევე დაარღვია სახელმწიფომ. აღნიშნული სასამართლო გადაწყვეტილება მნიშვნელოვანია, რადგან მართლმსაჯულების ევროპულმა სასამართლო განსაზღვრა ის საზღვრები, რომელსაც არ უნდა გასცდეს კანონმდებელი არასამთავრობო ორგანიზაციების დაფინანსების გამჭვირვალობის რეგულირებისას.⁽³⁾ გადაწყვეტილებით დადგინდა დარღვევა და შემდგომ უნგრეთი იძულებული გახდა გაეუქმებინა კანონი.⁽⁴⁾

ამერიკული კანონმდებლობა არასამთავრობო ორგანიზაციებს ყოფს ორ კატეგორიად: პოლიტიკურ და არაპოლიტიკურ (განათლება, ქველმოქმედება და ა.შ.). მათ შორის მხოლოდ ფინანსური შეღავათების ნაწილში არის განსხვავება, დანარჩენი უფლებები და ვალდებულებები მათ საერთო აქვთ. უცხოურ არასამთავრობო ორგანიზაციებს საქმიანობასთან დაკავშირებით არ გააჩნიათ რაიმე შეზღუდვა და არ მოეთხოვებათ ანგარიში წარუდგინონ ფედერალურ სააგენტოებს. ისინი ჩვეულებრივად რეგისტრირდებიან და წარადგენენ შემოსავლებთან დაკავშირებულ დოკუმენტებს, რაც კანონმდებლობით დადგენილია ამერიკაში დაფუძნებული არასამთავრობო ორგანიზაციებისთვის.⁽⁵⁾

უცხოეთის აგენტის რეგისტრაციის აქტის (FARA) მიზანია უზრუნველყოს ამერიკელი ხალხის და კანონმდებლების ინფორმირება იმ წყაროსთან დაკავშირებით, რომელიც ცდილობს ზეგავლენა მოახდინოს პოლიტიკასა და კანონებზე. აქტი ავალდებულებს ნებისმიერ პირს ან ორგანიზაციას (აშშ-ს თუ უცხოეთის), რომლებიც წარმოადგენენ უცხოელ მარწმუნებელს, დარეგისტრირდეს იუსტიციის დეპარტამენტის შესაბამის რეესტრში, აღწეროს თავისი საქმიანობა, ვინ არის მარწმუნებელი, რა კონკრეტული საქმიანობა განახორციელა, აგრეთვე რა ხარჯები მიიღო და გასწია ამ მოქმედებების შესრულებისას.⁽⁶⁾

აქტში განმარტებულია თუ ვინ არის უცხოელი მარწმუნებლის აგენტი: პირი, რომელიც მოქმედებს, როგორც აგენტი, წარმომადგენელი, დასაქმებული ან მსახური ან ნებისმიერი პირი რომელიც მოქმედებს სხვისი ბრძანების, მოთხოვნის, ან მართვის ან კონტროლის ქვეშ უცხოელი მარწმუნებლის მიერ ან პირი, რომლის აქტივობები პირდაპირ ან არაპირდაპირ ზედამხედველობის ქვეშაა, იმართება, კონტროლდება, ფინანსდება ან სუბსიდირდება მთლიანად ან უმეტესწილად უცხოელი მარწმუნებლის მიერ და პირდაპირ ან სხვა პირების მეშვეობით ჩართულია პოლიტიკურ აქტივობაში უცხოელი მარწმუნებლის სასარგებლოდ; მოქმედებს როგორც საზოგადოებასთან ურთიერთობის მრჩეველი; მოიპოვებს, აგროვებს ან ანაწილებს შემოწირულობებს, სესხებს, ფულს ან ღირებულ საგნებს უცხოელი მარწმუნებლის ინტერესებისთვის; ან პირდაპირ ხელისუფლების წინაშე წარმოადგენს უცხოელ მარწმუნებელს. ⁽⁷⁾

აქტის მიზანი არ არის რეგისტრირებული პირების საქმიანობაზე ან დაფინანსებაზე შეზღუდვების დაწესება. კანონმდებლობით ამერიკის ხელისუფლება არ ერევა არასამთავრობო ორგანიზაციების საქმიანობაში და არც იმაში, თუ როგორ მიაღწევენ ისინი გაცხადებულ მიზნებს. მთავარია მათ ურთიერთობა არ ჰქონდეთ სანქციებს დაქვემდებარებულ პირებთან, აგრეთვე ტერორისტულ ორგანიზაციებთან. არასამთავრობო ორგანიზაციებს არ ეზღუდებათ უცხოეთის არასამთავრობო ორგანიზაციებთან ან სხვა ქვეყნის მთავრობებთან ურთიერთობა.⁽⁸⁾

შეჯამების სახით შეგვიძლია ვთქვათ, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციების დაფინანსების გამჭირვალობის უზრუნველყოფასთან, არავითარი კავშირი არ აქვს FARA-ს მსგავსი დოკუმენტის მიღებას, რადგან თავად ამერიკული და ევროპული კანონმდებლობა თვალნათლივ წარმოაჩენს ისეთ მექანიზმებს, სადაც მინიმუმამდეა სახელმწიფოს მიერ არასამთავრობო ორგანიზაციების საქმიანობაში სხვადასხვა ფორმით ჩარევის შესაძლებლობა და უზრუნველყოფილია მათი გამჭირვალობა და ანგარიშვალდებულება.

ჩვენ, საქართველოს მოქალაქეები, კატეგორიულად ვეწინააღმდეგებით საპარლამენტო უმრავლესობის წევრების ინიცირებულ კანონპროექტს უცხოური გავლენის აგენტების შესახებ, რომლის მიმართ მხარდაჭერა პარლამენტის თავმჯდომარემ და უმრავლესობის სხვა წევრებმა გამოხატეს. მიგვაჩნია, რომ ამ რუსული კანონის მიღების მცდელობა მიმართულია არა მხოლოდ თავისუფალი სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებისა და კრიტიკული მედიის, არამედ საქართველოს მოსახლეობის წინააღმდეგ.

ეს კანონი მიზნად ისახავს, რომ დაუცველად დარჩნენ ძალადობის მსხვერპლი ბავშვები და ქალები;შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირები, უმცირესობები, მეცნიერები, მშრომელები და ახალგაზრდები; დახმარება არ გაეწიოთ სოციალურად დაუცველ ოჯახებს, ფერმერებს, მაღაროელებს, უკანონოდ გათავისუფლებულ, დევნილ, უსახლკარო, თავისუფლებაშეზღუდულ და საკუთარი უფლებებისთვის მებრძოლ სხვა ადამიანებს; არ გაშუქდეს მაღალმთიან და სხვა რეგიონებში მცხოვრები ადამიანების ხმა, ვინც მხოლოდ ადგილობრივი, დამოუკიდებელი მედიის მეშვეობით აცნობს საზოგადოებას თავის გასაჭირს.

ეს კანონპროექტი არის პასუხი ძალადობის, კორუფციის, უკანონობისა და შერჩევითი სამართლის იმ ასობით ფაქტზე, რომელსაც საზოგადოებრივი ორგანიზაციები და დამოუკიდებელი მედია ვსწავლობთ და ვასაჯაროვებთ.

რუსეთში ანალოგიური კანონის მიღების შემდეგ ბევრმა ორგანიზაციამ უარი თქვა მის აღსრულებაზე და დაიხურა. ვინც განაგრძო ფუნქციონირება, მზარდი კონტროლის, შევიწროებისა და რეპრესიების მსხვერპლი გახდა. რუსული კანონი არ არის საქართველოს არჩევანი, რისთვისაც ათწლეულებია ვიბრძვით.

ამ კანონპროექტის მიღება იქნება შეტევა მთავარ ქართულ ფასეულობებზე – ღირსების განცდაზე,დამოუკიდებლობასა და სამოქალაქო სოლიდარობაზე. გარდა ამისა, კანონპროექტის მიღება სერიოზულად დააზიანებს ქვეყნის ევროპასთან ინტეგრაციის პროცესს, მათ შორის დააბრკოლებს საქართველოს სვლას ევროკავშირის წევრობისკენ, რომლის არც ერთ წევრ ქვეყანაში მსგავსი კანონი არ მოქმედებს. ამასთანავე, ამ კანონის აღსრულება შეუძლებელი იქნება საქართველოს ასიათასობით მოქალაქისთვის განუზომელი ზიანის მიყენების გარეშე.

ხელმომწერი ორგანიზაციები: 

ორგანიზაცია	მუნიციპალიტეტი
ააიპ ახალგაზრდული ორგანიზაცია ცვლილებები თანაბარი უფლებებისათვის	ბათუმი
ააიპ იურიდიული განათლების ფონდი	რეგიონები
ააიპ “საათი”	ქუთაისი
ააიპ რაჭის ტურისტული კლუბი	ამბროლაური
ააიპ სტეფანწმინდა	ყაზბეგი
აგროგარემო TV	საქართველოს რეგიონები
ადამიანის უფლებათა და სოციალური სამართლიანობის დაცვის კვლევის ცენტრი	ფოთი
ადამიანის უფლებათა ცენტრი (HRC)	თბილისი, შიდა ქართლი და კახეთის რეგიონები
ადამიანის უფლებების ადვოკატირების და დემოკრატიის ფონდი	თბილისი
ადგილობრივი დემოკრატიის სააგენტო საქართველო	ქუთაისი
ათინათი	ზუგდიდი
ალტერნატივა ჯორჯია	თბილისი
არ გადადო	აჭარა
არასამთავრობო ორგანიაზაცია “უფლებებისა და განათლებისათვის”	ქუთაისი, იმერეთი
ასოციაცია ,,დეა”	ზუგდიდი, წალენჯიხა და ფოთი
ასოციაცია “ათინათი”	ზუგდიდი
ასოციაცია “ევროპის დროით”	თბილისი
ასოციაცია “მერკური”	სამეგრელო-ზემო სვანეთი
ასოციაცია “ქალები რეგიონების განვითარებისთვის”	ქუთაისი
აფხაზური ამბები	ზუგდიდი
აღმოსავლეთ ევროპის ცენტრი მრავალპარტიული დემოკრატიისთვის (EECMD)	თბილისი, თელავი (კახეთი), გორი (შიდა ქართლი), ქუთაისი (იმერეთი), ბათუმი (აჭარა), წალენჯიხა (სამეგრელო).
ახალგაზრდა პედაგოგთა კავშირი	ოზურგეთი
ახალგაზრდა ფსიქოლოგთა და ექიმთა ასოციაცია ქსენონი	ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი
Ახალგაზრდები დემოკრატიული ცვლილებებისთვის / Youth for Democractic Changes	Სამცხე-ჯავახეთი, Ნინოწმინდა
ახალგაზრდები სამეგრელოს განვითარებისთვის	ზუგდიდი
ახალგაზრდობის განვითარობის ცენტრი-XXI	საგარეჯო
ახალგაზრდული ალტერნატივა	ეროვნული/თბილისი
ახალგაზრდული ინიციატივების რეგიონალური ასოციაცია – აირა	რუსთავი
ახალგაზრდული ორგანიზაცია ცვლილებები თანაბარი უფლებებისათვის	ბათუმი
ახალქალაქის ბიზნეს ცენტრი	ახალქალაქი
ახალციხის ახალგაზრდული ცენტრი	ახალციხე
ახალციხის დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრი	ახალციხე
ბავშვთა კეთილდღეობის ლიგა	თბილისი
ბავშვთა სიმსივნეები და სუპერგმირები	საქართველოს მასშტაბით
ბათომი	აჭარა, ბათუმი
ბათუმელები	ბათუმი
ბათუმის დამოუკიდებელი ცხოვრების ცენტრი’	ბათუმი
ბათუმის დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრი	ბათუმი
გამომძიებელ ჟურნალისტთა გაერთიანება “აი, ფაქტი”	თბილისი
განათლება და სამყარო	ქალაქი წუთაისი
განათლების განვითარების და დასაქმების ცენტრი	ქუთაისი
განვითარების კერა	ზუგდიდი
გარემოსდაცვითი სათემო ორგანიზაცია” ეკო”	ოზურგეთი
გეოპოლიტკური კვლევების საერთაშორისო ცენტრი	თბილისი
გერგარტი	ყაზბეგი
გორელ ფოტოგრაფთა კლუბი	გორის მუნიციპალიტეტი
გორის საინფორმაციო ცენტრი	გორი
გურია ნიუსი	ოზურგეთი
გურიის მედიატორთა ასოციაცია	ოზურგეთი
გურიის სამოქალაქო ცენტრი	ოზურგეთი
დავიწყოთ ახლა	სამეგრელო.თბილისი
დასაქმებისა და გადამზადების ცენტრი	ზუგდიდი
დემოკრატ მესხთა კავშირი	სამცხე-ჯავახეთი
დემოკრატიის ინდექსი – საქართველო	თბილისი
დემოკრატიის ინსტიტუტი	ბათუმი
დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტი	თბილისი
დემოკრატიის მცველები
დემოკრატიისა და მმართველობის ცენტრი	თბილისი
დემოკრატიისა და უსაფრთხო განვითარების ინსტიტუტი (IDSD)	თბილისი
დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრების ქსელი	ახალციხე, ბათუმი, გორი, ზუგდიდი, თელავი, მარნეული, ოზურგეთი, რუსთავი, საგარეჯო, ქუთაისი
დრანდა	წყალტუბო
ევროპელ ინიციატორთა ასოციაცია	გორის მუნიციპალიტეტი
ევროპის ფონდი	საქართველო
ევროპულ-ქართული ინსტიტუტი (EGI)	თბილისი / საქართველო
ეკონომიკური პოლიტიკის კვლევის ცენტრი (EPRC)	თბილისი
ზუგდიდის დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრი	ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი
თავისუფალ ჟურნალისტთა სახლი	აჭარა
თავისუფალი მედია სივრცე/გურიაTV	ოზურგეთი
თანადგომა	ქუთაისი
თანასწორობა 17	თბილისი
თბილისი პრაიდი	თბილისი
თბილისის ადამიანის უფლებათა სახლი	თბილისი
თელავი ჩემი ქალაქია	თელავი
თემის განვითრების ცენტრი “პროგრესი”	იმერეთი
ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი	საბურთალო
იმერეთის განვითარების ცენტრი	ქუთაისი
ინდიგო	თბილისი
ინოვაციებისა და სამოქალაქო განვითარების ცენტრი – პროგრესის სახლი	ოზურგეთი
ინოვაციებისა და ცვლილებების ინსტიტუტი	ოზურგეთი
ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი (IDFI)	თბილისი
ინფორმაციული დეველოპერული ჰაბი	ქუთაისი
კავკასიური დიალოგი	თბილისი, საქართველო
კავშირი “ქალი და რეალობა”	თბილისი
კანონის უზენაესობის ცენტრი	თბილისი
კომლი	კასპი
კონსულტაციის და ტრენინგის ცენტრი	თბილისი
კულტურულ-ისტორიული, სამოგზაურო პლატფორმა “მოგზაური”	თბილისი
ლანჩხუთის ახალგაზრდული მოძრაობა	ლანჩხუთი
ლომეკი	ყაზბეგი
მედია კლუბი	თბილისი
მედია სახლი “სამხრეთის კარიბჭე”	ახალციხე
მედია სახლი–სამხრეთის კარიბჭე	ახალციხე
მედია ფონდი – ლაივპრესი	ზუგდიდი
მედია ცენტრი კახეთი	კახეთის რეგიონი, თელავი.
მედიაომბუდსმენი	თბილისი
მედიაჩეკერი	თბილისი
მედიის ინსტიტუტი	ქართლი
მეწარმე ქალთა ფონდი	ქუთაისი
მთავარი არხი	თბილისი
მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაცია	ბათუმი
მიშგოვ ლარდა	მესტია
მმართველობის მონიტორინგის ცენტრი	თბილისი
მომხმარებელთა უფლებების ცენტრი	თბილისი, ქუთაისი
მსახიობთა “გილდია”	თბილისი
მსოფლიო გამოცდილება საქართველოსთვის (WEG)	თბილისი
მშობელთა კავშირი “ჩვენი შვილები”	ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი
მშობლები განათლებისთვის	თბილისი
მცხეთა-მთიანეთის რეგიონული ჰაბი	მცხეთა-მთიანეთი და შიდა ქართლი
მწვანე ალტერნატივა	თბილისი
მწვანე სექტორი	ბათუმი
ნაბიჯი მომავლისაკენ	გორი
ნაბიჯი წარმატებისკენ	აჭარა
ნაციონალიზმისა და კონფლიქტების კვლევის ინსტიტუტი (ISNC)	თბილისი
ნეო ტვ	გორი, კასპი, ქარელი, ხაშური
ნეოგენი	სამეგრელო ზემო-სვანეთის რეგიონ
ნეტგაზეთი	თბილისი
ოზურგეთის დამოუკიდებელი ცხოვრების ცენტრი	გურიის სამივე რეგიონი(ოზურგეთი, ლანჩხუთი, ჩოხატაური)
ოზურგეთის დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრი	ოზურგეთი
პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის	საქართველო
პედაგოგთა კავშირი განათლება და სამყარო	ქუთაისის მუნიციპალიტეტი
პირველი ნაბიჯი საქართველო	თბილისი
პლატფორმა ახალი შესაძლებლობებისთვის	თბილისი
პლატფორმა სალამ	ქვემო ქართლი
პრევენცია პროგრესისთვის	თბილისი
პროექტი 64	თბილისი
პუბლიკა	თბილისი
ჟურნალისტთა ქსელი გენდერული თანასწორობისათვის	მთლიანი საქართველო
ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრი	საქართველოს რეგიონები
რადიო “ძველი ქალაქი”	ქუთაისი, იმერეთი
რადიო თავისუფლება	თბილისი
რადიო მარნეული	მარნეული
რაჭის სათემო ორგანიზაცია	ამბროლაური,ონი
რეაბილიტაციისა და განვითარების საქველმოქმედო ცენტრი ,,თანაზიარი”	ზუგდიდი
რეგიონული გაძლიერება დემკრატიისთვის	ქუთაისი
რეგიონული ინიციატივების ცენტრი “ნათელი მომავალი”	ქუთაისი
საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველო	თბილისი
საზოგადოება ბილიკი	გორი
სათემო განვითარების ცენტრი	თბილისი, თელავი
სათემო ფონდი ლელი	ლაგოდეხი
საინიციატივო ჯგუფი “როდემდე”	ქუთაისი
საინიციატივო ჯგუფი “ჩვენი სივრცე”	ქუთაისი
Საინფორმაციო რესურსების ქსელი	თბილისი
საინფორმაციო სამედიცინო-ფსიქოლოგიური ცენტრი თანადგომა	თბილისი
საკვალიფიკაციო ცენტრი	თბილისი
სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოება	თბილისი
სამოქალაქო აქტივობების ცენტრი	გურჯაანი
სამოქალაქო აქტივობისა და თანასწორობის ცენტრი	ზუგდიდი
სამოქალაქო იდეა	თბილისი
სამოქალაქო ინტეგრაციის ფონდი	თბილისი
სამოქალაქო კულტურის საერთაშორისო ცენტრი	თბილისი
სამოქალაქო მოძრაობა ,,სამეგრელოს ხმა”	ზუგდიდი/სამეგრელო
სამოქალაქო მოძრაობა “დატოვე პარლამენტი ქუთაისში “	ქუთაისი
სამოქალაქო მოძრაობა თავისუფლებისთვის	ოზურგეთი
სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტი	თბილისი
სამოქალაქო ჩართულობისა და აქტივიზმის ცენტრი (CEAC)	მარნეული
სარეაბილიტაციო და სოციალური ადაპტაციის ცენტრი “აისი”	თბილისი, გლდანის რაიონი
სატელევიზიო ქსელი	თბილისი
საუნჯე	ზუგდიდი
საფარი	თბილისი, რეგიონები
საქართველოს EMDR საზოგადოება	თბილისი
საქართველოს ატლანტიკური საბჭო	თბილისი
საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია	თბილისი, რეგიონები
საქართველოს დაუნის სინდრომის ასოციაცია	თბილისი
საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივა (GDI)	თბილისი
საქართველოს ევროკლუბები	ოზურგეთი
საქართველოს ინვალიდთა ფედერაცია ” აღორზინება 2002 ”	ქალაქი ქუთაისი
საქართველოს მედია-კლუბი	თბილისი
საქართველოს მომავლის აკადემია	ქვეყნის მასშტაბით
საქართველოს პარლამენტი	ბათუმი
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია	თბილისი და რეგიონები
საქართველოს რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსი	ყველა რეგიონი
საქართველოს საერთაშორისო განვითარების სააგენტო	საქართველო
საქართველოს სამოქალაქო განვითარების ასოციაცია	ლაგოდეხი
საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოების განვითარების ასოციაცია (ACSDG)	ქვემო ქართლის რეგიონი, თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტი
საქართველოს სასამართლოს გუშაგი	თბილისი
საქართველოს სასოფლო დარბაზი	ლანჩხუათი
საქართველოს სტრატეგიისა და საერთაშორისო ურთიერთობების კვლვევის ფონდი	თბილისი
საქართველოს სტრატეგიული კვლევებისა და განვითარების ცენტრი	საქმიანობს მთელი ქვეყნის მასშტაბით
საქართველოს სხეულზე ორიენტირებული ფსიქოთერაპიის ასოციაცია	თბილისი
საქართველოს ფსიქიკური ჯანმრთელობის ასოციაცია	თბილისი
საქართველოს ფსიქოსოციალური დახმარების ასოციაცია ნდობა	თბილისი
საქართველოს ფსიქოტრავმის საზოგადოება	თბილისი
საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდი	თბილისი
საქველმოქმედო ჰუმანიტარული ცენტრი „აფხაზეთი” (CHCA)	ქუთაისი, ზუგდიდი, გორი, თელავი, თბილისი, გალი
სექტორი 3 – ჰაბი განვითარებისთვის	საქართველო, თბილისი
სიქა – საგანმანათლებლო ინიციატივების ქართული ასოციაცია	ქ. რუსთავი, ქვემო ქართლის რეგიონული ორგანიზაცია
სიღნაღის რეგიონის სოციალურად უმწეოთა თერაპიის კავშირი თემი ქედელი	სიღნაღი
სოლიდარობის თემი	აჭარის რეგიონი
სოციალური კვლევისა და ანალიზის ინსტიტუტი	თბილისი
სოციალური სამართლიანობის ცენტრი	თბილისი
სოციალური საწარმო “გუმბათი”	წალკა
სსმ	თბილისი
სტუდენტურ-ახალგაზრდული სათათბირო	ოზურგეთი
სტუდია მონიტორი	თბილისი
სტუდია რეკ	ბათუმი
სწავლებისა და კვლევების ცენტრი	ზუგდიდი
ტელეკომპანია კავკასია	თბილისი
ტვ პირველი	გორი
ტყიბულის რაიონის განვიტარების ფონდი	ტყიბული
უფლებები საქართველო	თბილისი
ფემინა	თბილისი
ფერადი სივრცე	სამეგრელო ზემო-სვანეთი
ფონდი აფხაზინტერკონტი	ქუთაისი
ფონდი “ინტერნიუსი-საქართველო”	თბილისი, საქართველო
ფონდი აფხაზინტერკონტი	ქუთაისი
ფონდი გლობალური ინიციატივა ფსიქიატრიაში	თბილისი
ფორმულა	თბილისი
ფრანკლინის კლუბი	თბილისი
ფსიქოლოგთა და ფსიქოთერაპევტთა ასოციაცია	თბილისი
ფუსფუსი – Puspussy – შენი უსაფრთხო სივრცე	თბილისი
ქალთა ასოციაცია ,,ვაკეთოთ ერთად”	იმერეთი. წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი.
ქალთა ასოციაცია გვირილა	ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი
ქალთა ასოციაცია თანხმობა	თბილისი
ქალთა ინიციატივების მხარდამჭერი ჯგუფი (WISG)	თბილისი
ქალთა ფონდი საქართველოში	თბილისი
ქალთა ფონდი სოხუმი	ქუთაისი
ქალი და განვითარება	გორი
ქართული მედია ჯგუფი”	გორი
ქვემო ქართლის მედია	რუსთავი
ქვემო ქართლის ქალთა ასოციაცია “ქალი და სამყარო”	ქვემო ქართლი, ბოლნისის მუნიციპალიტეტი
ქვიარ ასოციაცია – თემიდა	თბილისი
ქვიარი	თბილისი და რეგიონები
ქუთაისიპოსტი	ქუთაისი
ქუთაისის საინფორმაციო ცენტრი	ქუთაისი
ღია საზღვრები	ახალქალაქი
ღია სივრცე კავკასია (COS – Caucasus Open Space)	თბილისი
ღონე ქვეყნისა	ქუთაისი
შავი და ბალტიის ზღვის ალიანსი – საქართველო	თბილისი
შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივი “‘ სიფა 2002 “”	ქალაქი ქუთაისი
შიდა ქართლის ახალგაზრდული ცენტრი „ახალი თაობა“	გორი
შშმ პირთა ინტეგრაციისა და განვითარების ასოციაცია “ჰანგი”	ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი
შშმ პირთა უფლებების დაცვის ცენტრი ალიანსი	ზუგდიდი
შშმ ქალთა ალიანსი	ბათუმი
ჩართულობის და განვითარების ცენტრი	თბილისი
ჩემი ქალაქი მკლავს	თბილისი
ცოდნის კაფე	სიღნაღი
წამების მსხვერპლთა ფსიქო-სოციალური და სამედიცინო რეაბილიტაციის ცენტრი	თბილისი
წამების მსხვერპლთა ფსიქოსოციალური და სამედიცინო რეაბილიტაციის ცენტრი-ქუთაისი	იმერეთი
წყალტუბო ლაიონს კლუბი	წყალტუბო
ჰაბიტატი თანასწორობის მიღწევების და განვითარებისთვის	იმერეთი, მცხეთა–მთიანეთი, სამეგრელო
Association HERA XXI	თბილისი
CDC	საქართველო
CDD – განვითარებისა და დემოკრატიის ცენტრი	საქართველო
dev.ge	თბილისი
EECMD	თბილისი
IBDIPC	ბათუმი
JA Georgia	თბილისი, საქართველოს ყველა მუნიციპლიტეტი
JAMnews	თბილისი
OC Media	რეგიონალური (ჩრდილო-სამხრეთ კავკასია)
On.ge	თბილისი
Penal Reform International	თბილისი
Qartli.ge	გორი
Radio WW	ბოლნისი
SOVA NEWS	თბილისი
TOK TV	სამცხე ჯავახეთი, ქვემო ქართლი
tv12	ბათუმი
ufleba.ge	თბილისი
Women for Health	თბილისი
World Vision საქართველო	ქუთაისი

„სამოქალაქო იდეას“ განცხადება „ხალხის ძალის“ მიერ არასამთავრობო ორგანიზაციების შესახებ ინიცირებული კანონპროექტის თაობაზე

დასაწყისშივე ერთმნიშვნელოვნად უნდა ითქვას, რომ კანონპროექტი არის სახიფათო, დისკრიმინაციული და მნიშვნელოვნად გვაშორებს ევროკავშირში გაწევრიანების დეკლარირებული მიზნისგან, შესაბამისად კონსტიტუციისა და ქართველი ხალხის არჩევანის საწინააღმდეგოა.

დღეს, საქართველოში ისეთი კანონის ინიცირება და მხარდაჭერა მმართველი პარტიის მიერ, რომლის შინაარსსა და მიზნებზე ერთმნიშვნელოვნად უარყოფითი შეფასებები აქვს გაკეთებული ევროკავშირის ყველა სტრუქტურას, პრაქტიკულად ყველა წევრ სახელმწიფოს და რომელიც ევროკავშირის კანონმდებლობის საწინააღმდეგოდ აქვს გამოცხადებული მართლმსაჯულების სასამართლოს, ცალსახად წარმოადგენს საქართველოს ხელისუფლების მორიგ მცდელობას, ქვეყანა დააშოროს ევროინტეგრაციის პერსპექტივას.

კანდიდატის სტატუსის განაცხადის შეტანის შემდეგ, ეს არ არის პირველი ნაბიჯი, რომელიც არა დაახლოების, არამედ საქართველოს ევროპული ორბიტიდან განზიდვის მიზანს ემსახურება.  თუმცა, თამამად შეიძლება ითქვას, რომ ერთწლიანი პროცესის განმავლობაში გადადგმული ინტეგრაციის საწინააღმდეგო ნაბიჯებიდან, ამ კანონპროექტის მიღება იქნება მმართველი პარტიის ანტი-ევროკავშირული და იზოლაციონისტური პოლიტიკის ყველაზე კაშკაშა დასტური.

იმავდროულად, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ამგვარი კანონმდებლობის მთავარი სულისჩამდგმელი და პირველი ინიციატორი რუსეთის ფედერაცია იყო, სადაც,  სწორედ კანონის ამოქმედებას მოჰყვა არასამთავრობო ორგანიზაციების, მათი დამფუძნებლებისა და თანამშრომლების მასობრივი დევნა, დაპატიმრებები და ხშირ შემთხვევებში ქვეყნიდან გაძევება.

რატომ არის კანონპროექტი დემოკრატიასთან და ევროკავშირის სტანდარტებთან არათავსებადი?

კანონპროექტი ერთმნიშვნელოვნად ანტიევროპული  ან უფრო ზუსტად ანტი-ევროკავშირულია. ამ საკითხზე ერთმნიშვნელოვანი პოზიციები აქვთ არა მხოლოდ ექსპერტებსა და თავად არასამთავრობო ორგანიზაციებს, არამედ საერთაშორისო სასამართლოს. მისი ანალოგიური, უნგრული კანონი 2020 წელს (საქმეში კომისია უნგრეთის წინააღმდეგ) ევროკავშირის მართლმსაჯულების სასამართლომ, ევროკავშირის კანონებისა და მრავლობითი აქტების საწინააღმდეგოდ სცნო.  საბოლოოდ, უნგრეთი იძულებული გახდა, გაეუქმებინა კანონი და შესაბამისად, რეგისტრაციის ვალდებულება და შეზღუდვები არასამთავრობო ორგანიზაციებისთვის.

სასამართლომ დაადგინა, რომ „სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებისთვის რეგისტრაციის, დეკლარაციისა და გამოქვეყნების ვალდებულებების დაკისრებით, რომლებიც პირდაპირ ან ირიბად იღებენ დადგენილ ზღვარზე მეტ ფინანსურ მხარდაჭერას უცხოეთიდან და ითვალისწინებს ჯარიმების გამოყენების შესაძლებლობას იმ ორგანიზაციებზე, რომლებიც არ ასრულებენ ამ ვალდებულებებს, უნგრეთმა შემოიღო დისკრიმინაციული და გაუმართლებელი შეზღუდვები როგორც ამ ორგანიზაციებთან, ასევე იმ პირებთან მიმართებაში, რომლებიც მათ დახმარებას უწევენ.“

ლუქსემბურგის სასამართლომ დაადგინა რომ კანონი –

• დისკრიმინაციულია;

• არღვევს გაერთიანების თავისუფლების უფლებას;

• და არღვევს პერსონალური ინფორმაციის საიდუმლოების და პირადი ცხოვრების უფლებას;

კანონი ეწინააღმდეგება ევროკავშირის შექმნის და არსებობის ერთ ერთ ფუნდამენტურ უფლებას – კაპიტალის თავისუფალი მიმოქცევა. „გამჭვირვალობის კანონით გათვალისწინებული ტრანზაქციები მოექცა TFEU-ს 63(1) მუხლის „კაპიტალის მოძრაობის“ კონცეფციის ფარგლებში და აღნიშნული კანონი წარმოადგენს დისკრიმინაციული ხასიათის შემზღუდველ ზომას“ – ვკითხულობთ სასამართლოს გადაწყვეტილებაში.

რატომ დაადგინა სასამართლომ კანონის მრავლობითი დარღვევა და რატომ არის დემოკრატიის საწინააღმდეგო მსგავსი კანონმდებლობა?

1. ის დისკრიმინაციულია, ვინაიდან

a. კონკრეტული, დისკრიმინაციული ნიშნით განასხვავებს და შეზღუდვებს უწესებს კერძო სექტორში მოქმედ, იდენტური მანდატისა და საქმიანობის ორგანიზაციებს. გაუგებარია, რა პრინციპით არიან შერჩეული ამგვარი „გამჭვირვალეობისთვის“ კერძო სამართლის არამომგებიანი ორგანიზაციები და არა მაგალითად შპს-ები, სახელმწიფო სააგენტოები, საჯარო სამართლის ან რომელიმე სხვა სამართლებრივი ფორმის იურიდიული პირები?
არასამთავრობო ორგანიზაციის მიერ მოზიდული ფინანსური რესურსი, თავისი არსით, ისეთივე ინვესტიციაა, როგორც შპს-ების ან საჯარო სამართლის იურიდიული პირების მიერ. ერთიც, სწორედ ამ მოზიდული ფულით ქმნის სამუშაო ადგილებს ან პროდუქტს და მეორეც.

მაგალითად, განვიხილოთ სამი ორგანიზაცია, რომლებსაც სხვადასხვა სამართლებრივი ფორმა აქვთ:

• იურიდიული ფირმა (შპს)
• იურიდიული დახმარების ბიურო (საჯარო სამართლის იურიდიული პირი)

• ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის იურიდიული დახმარების ცენტრი (არასამთავრობო)

სამივე ორგანიზაცია, ეწევა აბსოლუტურად იდენტურ საქმიანობას, გასცემს იურიდიულ კონსულტაციებს, წარმოადგენს პირებს სასამართლოში ან სხვა ორგანოებთან, ეხმარებათ სამართლებრივი დოკუმენტაციის მომზადებაში და სხვა. ერთადერთი განსხვავება მათ შორის ის არის, რომ ერთი ამ მომსახურებისთვის ფულს ართმევს კლიენტს, მეორე ბიუჯეტს, ხოლო მესამე ამ საქმიანობისთვის მოიძიებს დახმარებას ქვეყნის გარეთ და დონორების მხარდაჭერით, უფასოდ ემსახურება საქართველოს მოქალაქეებს.

ამასობაში, ხშირად გვაქვს შემთხვევები, როდესაც სხვადასხვა პროგრამების ფარგლებში, მაგალითად მცირე ბიზნესის მხარდაჭერის და სახელმწიფოს ინსტიტუციური გაძლიერების პროგრამების ფარგლებში, შესაძლოა აღმოჩნდეს, რომ პირველი ორის დონორიც იგივე, მაგალითად USAID-ია ვინც აფინანსებს არასამთავრობო ორგანიზაციას, მაგრამ განსხვავება მაინც ის არის, რომ პირველი ისევ აგრძელებს კლიენტებისგან მომსახურების ანაზღაურების მიღებას, მეორე ბიუჯეტიდან, ხოლო მესამე,  კვლავაც უფასოდ და სრულიად უანგაროდ ემსახურება გაჭირვებულ ადამიანებს.

რას ამბობს ახალი კანონპროექტი.

მიუხედავად მოცემული ერთგვაროვნებისა, როგორც საქმიანობის, ასევე დაფინანსების მიღების ნაწილში, მხოლოდ არასამთავრობო ორგანიზაციამ უნდა დაიკრას „უცხო ქვეყნის აგენტის“ სტატუსი, და ყველა ვალდებულება მხოლოდ მათზე ვრცელდება.
შესაბამისად, ალბათ არ არის გასაკვირი, რომ სასამართლომ ერთმნიშვნელოვნად დაადგინა კანონის დისკრიმინაციული ხასიათი.

b. კანონპროექტის ავტორები ამბობენ, რომ ასეთი ორგანიზაციები გავლენას ახდენენ საზოგადოებრივ აზრზე და გადაწყვეტილების მიღების პროცესზე, რაც თითქოს წარმოადგენს ახალი კანონმდებლობის აუცილებლობისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების სჯარო პირებთან გათანაბრების საფუძველს.

არც ეს არგუმენტია ორიგინალური, ვინაიდან სწორედ იგივეს ამბობდნენ უნგრელი კანონმდებლებიც, თუმცა, ორივე შემთხვევაში დაავიწყდათ მკვეთრი ხაზის გავლება. არგუმენტი კი არ არის ორიგინალური, ვინაიდან ლუქსემბურგის სასამართლომ ამ საკითზეც იმსჯელა და ერთმნიშვნელოვნად დაადგინა, რომ სინამდვილეში ორგანიზაციის საქმიანობის ხასიათის მიუხედავად, კანონი მხოლოდ არასამთავრობოებს ეხებოდა ყოველთვის და სწორედ ამიტომაც არის დისკრიმინაციული.
ისევ ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის მაგალითზე თუ ვიმსჯელებთ, რა პასუხი აქვს კანონს? მათი იურიდიული დახმარების ან განათლების პროგრამები და მათთვის გამოყენებული რესურსი გაიმიჯნება დანარჩენი საქმიანობიდან და შესაბამისად, მოხდება დეკლარირება თუ არა?
ანდა ისევ და ისევ დისკრიმინაცია რომ გამოვრიცხოთ, რას ამბობენ კანონის ავტორები იმ შემთხვევაზე, როდესაც ევროპული ინვესტიციით დაფინანსებული სამშენებლო კომპანიები ლობირებენ მშენებლობის კოდექსსა და სტანდარტებს ან ფარმაცევტული კომპანიები და სხვა. ეკისრებათ მათ დეკლარირების ვალდებულება და მათ ობიექტებზე „უცხო ქვეყნის აგენტის“ სტატუსის გაკვრა ან საჯარო სამართლის იურიდიულ პირებზე რას ამბობს კანონი, ანალოგიური საქმიანობის გამო ისინიც ხდებიან „უცხო ქვეყნის აგენტის“ სტატუსის მატარებლები?

ერთადერთი შემთხვევა, როდესაც ნებისმიერი შეზღუდვა, დამატებითი რეგისტრაციის ვალდებულება და სხვა მოთხოვნები შეიძლება ლეგიტიმურად ჩაითვალოს, არის მრავლობითი საერთაშორისო დოკუმენტებით დადგენილი „ფულის გათეთრების, ტერორიზმისა და ორგანიზებული დანაშაულის დაფინანსების“ აკრძალვა და ყველა ზომა, რომელიც ამგვარ ქმედებებს შეუძლებელს გახდის.

c. კანონპროექტი ასევე ეწინააღმდეგება გაერთიანების თავისუფლების კონსტიტუციითა და საერთაშორისო სამართლით აღიარებულ ნორმებს.

თუკი ერთი წუთით წარმოვიდგენთ, რომ კანონპროექტი დისკრიმინაციის გარეშე სრული მასშტაბით ამოქმედდება და საერთაშორისო დონორი ორგანიზაციების მიერ დაფინანსებულ ყველა საქმიანობასა და ორგანიზაციას „უცხოური გავლენის აგენტად“ გამოაცხადებს, მსგავს წარწერებს ვიხილავთ ქართველი სამხედროების ფორმებზე საქართველოს დროშის გვერდით, ქართველი პოლიციელების აღჭურვილობაზე, პრაქტიკულად ყველა საშუალო სკოლის შენობა-ნაგებობებზე, ქვეყნის შეიარაღების თითქმის სრულ კომპლექტზე, უცხო ქვეყნის აგენტებად უნდა გამოცხადდნენ, თითქმის ყველა უნივერსიტეტის მეცნიერები, მკვლევარები,  რომლებიც სწორედ ამგვარი გრანტების არსებობის გამო ახერხებენ საკუთარი საქმიანობის გაგრძელებას, სტუდენტების მნიშვნელოვანი ნაწილი, რომელსაც კონრად ადენაუერის ფონდის, ერასმუსის ან სხვა მსგავსი პროგრამების სტიპენდიები აქვთ, ექიმები და პაციენტები, ვინც სწორედ ამგვარი დახმარების ფარგლებში იღებენ მედიკამენტებს ან სამედიცინო აღჭურვილობას უფასოდ… შესაბამისად, პრაქტიკულად მთელი საქართველო, ვინაიდან რომ არა ჩვენი სტრატეგიული პარტნიორი ქვეყნების, და განსაკუთრებით კი აშშ-ში რეგისტრირებული დონორი ორგანიზაციების მცდელობა და პროგრამები, საქართველოში შესაძლოა დღეს მასობრივი შიმშილის, „ც“ ჰეპატიტის და ბევრი სხვა მიზეზის გამო გადარჩენისთვის ბრძოლის დაუძლეველი პრობლემები გვქონოდა.

მიუხედავად ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი სამართლებრივი არგუმენტისა, რომელიც ხელისუფლების წარმომადგენლებისთვის ისედაც ცნობილია პროექტის ინიცირება და სახელისუფლებო პარტიის დუმილი მის რუსულ და დისკრიმინაციულ ბუნებაზე, მორიგ ჯერზე ადასტურებს, ქართული ოცნების რეალურ მიზანს, მის ხელთ არსებული ყველა საშუალება გამოიყენოს ევროკავშირთან დაახლოების პროცესის დაყოვნებისა და ქვეყნის სრული დეევროპიზაციისთვის.

ხელისუფლების მხარდაჭერების ხშირად დასმულ კითხვაზე, რატომ უნდა აკეთებდეს ამას ხელისუფლება და რა ინტერესი აქვს, პასუხი  უფრო ტრივიალურია, იმიტომ რომ ქართულ ოცნებას, ისევე როგორც ნებისმიერ სხვა ავტორიტარიზმისკენ გადახრილ პარტიას, ეშინია ევროპის, რომელსაც მოაქვს ქვეყნებში დემოკრატია, თავისუფლება, დისკრიმინაციის, შიშისა და სახელმწიფოს ტერორისგან თავისუფალი გარემო.

მივმართავთ პარლამენტში მყოფ ოპოზიციურ პარტიებს, უზრუნველყონ აღნიშნული კანონპროექტის შესახებ ინფორმაციის სწრაფი და სრულფასოვანი მიწოდება ყველა ჩვენი პარტნიორი ქვეყნისა და საერთაშორისო ორგანიზაციისთვის, გამოიყენონ სხვადასხვა საპარლამენტო ასამბლეების რესურსი და მონიტორინგის კომიტეტები იმისთვის, რომ კანონის მიღების შემთხვევაში გარდაუვალი გახდეს სახელისუფლებო გუნდის პოლიტიკური პასუხისმგებლობის საკითხი.

https://www.interpressnews.ge/ka/article/745031-tina-xidashelis-gancxadebit-mozraoba-xalxis-zalis-kanonproektis-migeba-mmartveli-partiis-anti-evrokavshiruli-da-izolacionisturi-politikis-qvelaze-kashkasha-dasturi-ikneba

https://bit.ly/3InSdHz

https://bit.ly/3IQ8few

https://bit.ly/3xNrGhS

პროექტის – „ანგარიშვალდებულების, გამჭვირვალობისა და ანტიკორუფციული საქმიანობის სამოქალაქო მონიტორინგი  – ევროკავშირის 12 რეკომენდაციის ფარგლებში“, გიზიარებთ დემოკრატიის ვირტუალური აკადემიის მიერ მომზადებულ მედიამონიტორინგის ანგარიშს.

განხორციელებული მედიამონიტორინგი მიზნად ისახავდა შეგვესწავლა:

✓  თუ რა სიხშირითა და ტონით (პოზიტიური/ნეგატიური/ნეიტრალური) აშუქებდა სატელევიზიო და ონლაინმედია 12 რეკომენდაციის შესრულების პროცესს;

✓ შეინიშნებოდა თუ არა სატელევიზიო და ონლაინ მედიასაშუალებების მხრიდან მიკერძოება რომელიმე საკითხისადმი, ან – პოზიციისადმი; დაცული იყო თუ არა ბალანსი თითოეული პრიორიტეტის გაშუქების პროცესში;

✓ დაცული იყო თუ არა ბალანსი სხვადასხვა პოლიტიკური სუბიექტების პოზიციების საზოგადოებამდე მიტანის პროცესში და სხვა.

   პროექტის ფარგლებში განხორციელდა 4 ტელეარხის მთავარი საინფორმაციო გამოშვებებისა და პოლიტიკური თოქშოუების, ასევე, სამი საინფორმაციო სააგენტოს მონიტორინგი.

მონიტორინგის პერიოდი: 3 თვე / 2022 წლის 1 ოქტომბრიდან – 30 დეკემბრამდე.

მონიტორინგის ძირითადი მიგნებები:

✅ მონიტორინგის შედეგად გამოიკვეთა, რომ 12 რეკომენდაციიდან ყველაზე რეზონანსული ხასიათის ქართული მედიასაშულებებისათვის „დეოლიგარქიზაციის“ საკითხი და „დეოლიგარქიზაციის“ კანონზე მუშაობის გაშუქება აღმოჩნდა. აღნიშნული საკითხი ყველაზე ხშირად და განსხვავებული ინტერპრეტაციით გააშუქა  სხვადასხვა მედიასაშუალებამ.

✅ სამაუწყებლო მედია მკვეთრად პოლარიზებულია. მაუწყებელთა ერთი ნაწილი ხელისუფლების და ხელისუფლების პოზიციის სასარგებლოდ არის მიკერძოებული, მეორე ნაწილი კი – ოპოზიციის; ტელეკომპანია „იმედმა“ ფართოდ გააშუქა ევროკავშირის რეკომენდაციების თემა. თუმცა, თავად საკითხი  ტელემაყურებლისთვის მრავალმხრივი და დაბალანსებული ფორმით არ მიუწოდებია. არხი ტენდენციური იყო ხელისუფლების მიმართ და, შესაბამისად, საკითხი ხელისუფლების პოზიციის მხარდამჭერ ტონში შუქდებოდა. ოპოზიცია კი ნახსენები იყო მხოლოდ ნეგატიურ კონტექსტში და ევროინტეგრაციის პროცესში ქვეყნის მთავარ ხელისშემშლელ აქტორად.

✅ „ტელეკომპანია პირველმა“ ევროკავშირის 12 რეკომენდაციის თემა გააშუქა დაბალი ინტენსივობით და  ცალმხრივად, სამართლიანობა მოითხოვს დავაზუსტოთ რომ ხელისუფლების, მმართველი პარტიის წარმომადგენლები უარს აცხადებდნენ ტელეკომპანიაში სტუმრობაზე. არხს, კონკრეტულად, თოქშოუებში ჰქონდა მხოლოდ ოპოზიციის  მოსაზრებები, ხელისუფლების პოზიციას კი მაყურებელს  საინფორმაციო გამოშვებებში სთავაზობდა, თუმცა  ნეგატიურ კონტექსტში. „ტელეკომპანია პირველი“ ხელისუფლების მიმართ მკვეთრად კრიტიკულია და  ხელისუფლების ევროინტეგრაციის პოლიტიკა შეფასებული იყო,  როგორც უარყოფითი და ქვეყნის წინსვლაში ხელისშემშლელი.

✅ ტელეკომპანია „პალიტრანიუსი“ 12 – პუნქტიანი გეგმის გაშუქებისას უფრო დაბალანსებული და ნეიტრალური ტონით გამოირჩეოდა. აშუქებდა როგორც ხელისუფლების, ასევე ოპოზიციის, არასამთავრობო სექტორის  წარმომადგენლების მოსაზრებებს. თუმცა, ნიუსების უმრავლესობა ხელისუფლების თუ ოპოზიციის წარმომადგენელთა ზედაპირული  განცხადებები იყო.  საკითხების გაშუქებისას არხზე არ შეიმჩნეოდა მიკერძოება რომელიმე პოლიტიკური პარტიის მიმართ.

✅ „საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა“ საკმაოდ დიდი დრო დაუთმო კანდიდატის სტატუსის მიღებას და ევროკავშირის რეკომენდაციების შესრულების პროცესს. მაუწყებელს შედარებით ნაკლები ინტენსივობით, მაგრამ, ნეიტრალურად გაშუქების მცდელობები ჰქონდა,  თუმცა, ხელისუფლების პოზიციის მიმართ ტენდენციურობით და ლოიალური განწყობებით გამოირჩეოდა. ასევე, უფრო ხშირად უთმობდა დროს ხელისუფლების წარმომადგენელების პოზიციას, როგორც მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში, ისე პოლიტიკურ თოქ – შოუებში.

✅ ონლაინმედიაში ნაკლებად იგრძნობოდა მკვეთრი პოლიტიკური პოლარიზაცია, სატელევიზიო მედიასთან შედარებით. თუმცა, შერჩეული სამი სააგენტოდან ერთი – pia.ge გამოირჩეოდა ხელისუფლების მიმართ ლოიალური განწყობით, დადებითი გაშუქების ტონით, ხოლო tabula.ge ნაკლებ ინტერესს იჩენდა ზოგადად, პროცესის გასაშუქებლად და უფრო მეტად, გამოირჩეოდა გაშუქების ნეგატიური ტონით. რაც შეეხება interpressnews.ge–ს აშუქებდა ყველა მხარის თითქმის ყველა ნიუსს. გაშუქების ტონი  უმეტესად ნეიტრალური, თუმცა ზედაპირული იყო;

✅ ონლაინმედიის ყველაზე დიდ გამოწვევად 12 რეკომენდაციაზე მუშობის პროცესის ზედაპირული გაშუქება გამოიკვეთა; მონიტორინგისთვის შერჩეული საინფორმაციო სააგენტოები ვერ ახერხებდნენ საკითხების სიღრმისეულად და მრავალმხრივად გაშუქებას.

პროექტი ხორციელდება ევროკავშირისა და კონრად ადენაუერის ფონდის დაფინანსებითა და საქართველოს  სტრატეგიული  კვლევისა  და  განვითარების  ცენტრთან  კოორდინაციით.

სრული ანგარიში შეგიძლიათ იხილოთ ?

უკვე ოთხი წელია რაც, სამოქალაქო იდეა წლიურად რამდენიმე ანგარიშს სთავაზობს მკითხველს იმ ჩინური კომპანიების შესახებ, რომლებიც “ერთი სარტყელი, ერთი გზის” ინიციატივის ფარგლებში, აქტიურად აგრძელებენ ქართულ ბაზარზე, და უფრო კონკრეტულად კი საქართველოს ინფრასტრუქტურულ სექტორში მოღვაწეობას და პასუხისმგებლები არიან საქართველოში მთავარი მაგისტრალის, გზების, ხიდებისა და გვირაბების მშენებლობაზე. თუ აღმოსავლეთიდან დასავლეთ საქართველოსკენ იმგზავრებთ, რიკოთის უღელტეხილის გავლისას გზაზე სხვადასხვა ჩინური კომპანიის აბრევიატურებს შეხვდებით. ეს სწორედ ის უღელტეხილია, სადაც 51.6 კმ-მდე სიგრძის გზის მშენებლობა იგეგმება, რომელიც ასევე 96 ხიდსა და 53 გვირაბს მოიცავს. 

ჩვენს ანგარიშებში, უცხოური მაგალითების შედარებითი ანალიზის საფუძველზე უკვე მიმოვიხილეთ China State Construction Engineering Corporation Limited-სა და China Road and Bridge Corporation-ს საქმიანობა და მათთან დაკავშირებული გადაცდომები საქართველოში.
ამჯერად გთავაზობთ Hunan Road and Bridge Construction Group-ის მიერ საქართველოში მოგებული პროექტების ანალიზს და მის სკანდალურ პრაქტიკას უგანდასა და ჩინეთში. 

სრული ანგარიში იხილეთ ?

21 დეკემბერს, ერევანში, თინათინ ხიდაშელი შეხვდა ლიდერების სკოლის სტუდენტებს. გაუზიარა მოსაზრებები და გამოცდილება ეფექტური საჯარო გამოსვლის შესახებ. საუბარი შეეხო რეგიონში არსებულ ვითარებას, არსებულ გამოწვევებს და უსაფრთხოებას.

https://www.leadershipschool.am/en/ls-georgia.php?fbclid=IwAR1g50gYQOcH9cfenpUrlXo2VpQObRKk5f_Zb-G3zwlLPv16Sp5Lzissy1g

გიზიარებთ “ასოცირებული ტრიოს” წევრი სახელმწიფოების – საქართველოს, უკრაინისა და მოლდოვას სტრატეგიების მიმოხილვას ევროკავშირის რეკომენდაციების შესასრულებლად, ნოემბრის მდგომარეობით.

6-7 დეკემბერს, ბერლინში, სამოქალაქო იდეამ ცენტრალური აზიის პარტნიორ ექსპერტებთან ერთად მონაწილეობა მიიღო China In The World (CITW) სამიტში და გაუძღვა ორ სესიას: “Economic Security – Impact of BRI” & “Shifting loyalties: Central Asian states leaning towards China in the light of Ukraine War”. CITW ყოველწლიურად იმართება და აერთიანებს აქტივისტებს, აკადემიკოსებს, სამოქალაქო საზოგადოების წევრებს, ჟურნალისტებს და სხვა დაინტერესებულ მხარეებს, რათა გაზარდონ ჩინეთის გლობალური გავლენის შესახებ ცნობიერება და გააძლიერონ დემოკრატიული მდგრადობა. ტაივანური არასამთავრობო ორგანიზაცია Doublethink Lab აორგანიზებს CITW სამიტებს დიალოგის წახალისებისთვის, იდეების გაცვლისა და ახალი თანამშრომლობის ხელშეწყობისთვის. სესიების ფარგლებში სპიკერებმა და დამსწრე აუდიტორიამ განიხილა, ჩინეთის „ერთი სარტყელი, ერთი გზის“ ინიციატივა და მისი გავლენა ყაზახეთზე, უზბეკეთზე, ტაჯიკეთსა და საქართველოზე, ციფრული აბრეშუმის გზა (DSR) და მისი მნიშვნელობა, სკანდალური ჩინური კომპანიები, რომლებიც გავლენას ახდენენ ეკონომიკურ, ტექნოლოგიურ და პოლიტიკურ სექტორებზე. ასევე ცენტრალური აზიისა და ჩინეთის პოზიცია უკრაინის ომზე.

სესიებში მონაწილეობდნენ:

თინათინ ხიდაშელი – თავმჯდომარე, სამოქალაქო იდეა

ანი კინწურაშვილი – უფროსი მკვლევარი, სამოქალაქო იდეა

აბოს ბობოხონოვი – მეცნიერ-მკვლევარი, საერთაშორისო კვლევების ინსტიტუტი

დანილ ბექტურგანოვი – დირექტორი, არასამთავრობო ორგანიზაცია „სამოქალაქო ექსპერტიზა“ უმედჯონ მაჯიდი – მკვლევარი, სამოქალაქო იდეა

სესიებს მოდერაციას უწევდა სალომე სვანიძე – აღმასრულებელი ასისტენტი, სამოქალაქო იდეა. სამოქალაქო იდეა განსაკუთრებით მადლობას უხდის Doublethink Lab-ს, ღია საზოგადოების ფონდს ყაზახეთში და აშშ-ს გენერალურ საკონსულოს ალმაატაში.

ჩინეთის სახელმწიფო კომპანიებმა, ბოლო წლებში, საქართველოში დაახლოებით, 4 მლრდ ლარის ღირებულების ტენდერები მოიგეს. მთავრობა ამტკიცებს, რომ ყველაფერი გამჭვირვალეა და ჩინელები “დაბალი ფასით“ იგებენ. ექსპერტების აზრით, ეს პოლიტიკური გაწყვეტილებაა და დასავლური კომპანიები ტენდერებში აღარც კი მონაწილეობენ – ამერიკის ხმა.

2022 წლის 20 იანვარს, Associated Press News-მა გამოაქვეყნა სტატია სახელწოდებით „ევროპის მასშტაბით უსაფრთხოების სკანერების კავშირი ჩინეთის მთავრობასა და შეიარაღებულ ძალებთან“, რომელშიც ყურადღება გამახვილებულია ჩინური კომპანია “Nuctech Company Limited“-ის საეჭვო რეპუტაციასა და მის ფართოდ გავრცელებაზე ევროპის სხვადასხვა სახელმწიფოში.

გასულ წელს, არასამთავრობო ორგანიზაცია სამოქალაქო იდეამ გამოაქვეყნა ანგარიში „Nuctech Company Limited“-ის შესახებ, სადაც განხილულია:

• კომპანიის კავშირები საქართველოს მთავრობასთან,

• ქართულ და უცხოურ სატენდერო პროცედურებთან დაკავშირებული თაღლითური გარიგებები,

• მისი აღჭურვილობის ტექნიკური გაუმართაობა, ,

• კომპანიის კორუფციული სკანდალები მთელ მსოფლიოში.

ჩვენმა გუნდმა განსაზღვრა რისკები, რომლებიც ემუქრება იმ სახელმწიფოების ეროვნულ უსაფრთხოებას, სადაც „Nuctech“ ფუნქციონირებს.

ინფორმაცია ვრცლად შეგიძლიათ იხილოთ მოცემულ ბმულზე ?