Civicidea

მულტივექტორულობის საშიში ილუზია „ქართული ოცნების“ საგარეო პოლიტიკაში

„სამოქალაქო იდეა“ ეხმიანება პრემიერ-მინისტრ კობახიძის განცხადებას, რომელშიც მან საქართველოს პარტნიორობა ამერიკის შეერთებულ შტატებთან და ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკასთან ერთ სიბრტყეში გაიყვანა. მეტიც, მან დაუფარავად აღნიშნა, რომ ბოლო წლებში ამერიკასთან გვაქვს „გარკვეული სისუსტე“ თანამშრომლობის დინამიკაში, რაც მთლიანად ამერიკულ მხარეს გადააბრალა და იმავდროულად, ისაუბრა ჩინეთის მზარდ ეკონომიკურ ინტერესებზე საქართველოში. კობახიძემ, ამ განცხადებით, დაადასტურა ქართული ოცნების ხელისუფლების მიმართ – ქართულ-ამერიკული ურთიერთობების გაუარესების თაობაზე – ექსპერტებისა და ანალიტიკოსების მიერ ხშირად გამოთქმული მოსაზრებები, თუმცა ვითარების კომპენსატორად ჩინეთთან გაღრმავებული თანამშრომლობა შემოგვთავაზა.

მხოლოდ ფაქტები:

• ამერიკა-საქართველოს სტრატეგიული პარტნიორობა, გამყარებულია სტრატეგიული პარტნიორობის ქარტიით;
• ჩინეთ-საქართველოს სტრატეგიული პარტნიორობის შესახებ მხოლოდ ერთობლივი განაცხადი გვაქვს, რომელიც არც შეთანხმებაა და არც არაფერს ავალდებულებს ჩინეთს საქართველოსთან მიმართებით;
• საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობა და არაღიარების პოლიტიკა მთლიანად დგას ამერიკის შეერთებული შტატებისა და ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკურ მხარდაჭერაზე;
• ამ დროს ჩინეთს არც ერთხელ არ დაუჭერია მხარი გაეროში საქართველოს ტერიტორიების ოკუპაციის თაობაზე ყველაზე მნიშვნელოვანი რეზოლუციისთვის;
• საქართველოს თავდაცვისა და უსაფრთხოების სექტორი, და რუსეთის აგრესიის შეჩერების ეროვნული სისტემა, დიდწილად და თითქმის ექსკლუზიურად ამერიკის შეერთებული შტატების პოლიტიკურ, ფინანსურ და პროფესიულ მხარდაჭერაზე დგას;
• ჩინეთი რუსეთის სტრატეგიული პარტნიორია და უკრაინაში აგრესიის ფონზე აგრძელებს ამგვარ სტრატეგიულ პარტნიორობას, რაც თვისობრივად აგრესორის საოკუპაციო პოლიტიკის მხარდაჭერაა;
• 2008 წლის რუსეთის აგრესიის შემდეგ, სწორედ ამერიკა იყო მთავარი ჩემპიონი, კონტრიბუტორი და ლობისტი იმ მხარდაჭერის მობილიზების, რომელმაც ქვეყანა ომით გამოწვეული ჰუმანიტარული, ეკონომიკური და ფინანსური კრიზისისგან იხსნა და ქვეყნის სტაბილურობა უზრუნველყო;

2008 წლის რუსული აგრესიის შემდეგ, 2009 წელს გაეროში აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონიდან იძულებით გადაადგილებულ პირთა და ლტოლვილთა სტატუსის შესახებ რეზოლუციის მიღებისას, ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკამ ხმის მიცემისგან თავი შეიკავა, ხოლო 2022 წელს რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდგომ, ხმა რეზოლუციის წინააღმდეგ მისცა;

კოვიდ პანდემიის დროს, როდესაც მცირე ეკონომიკის ქვეყნები განსაკუთრებული საფრთხის წინაშე აღმოჩნდნენ, ამერიკული დახმარების პროგრამები არც ერთი დღით არ გაჩერებულა, ქვეყანაში ასევე შემოდიოდა ამერიკული ინვესტიციები, მაშინ როცა ჩინეთის ისედაც მიზერული საინვესტიციო პაკეტი ნულოვან ნიშნულს ჩამოსცდა.

მიგვაჩნია, რომ საქართველოს ეროვნული ინტერესების მხარდაჭერის თვალსაზრისით, აშშ-ს და ჩინეთს შორის არსებული აშკარა ასიმეტრიის მიუხედავად, პრემიერ-მინისტრის ამ განცხადების უკან საგარეო პოლიტიკური პოპულიზმიდგას, რაც შიდა პოლიტიკურ-პარტიული ინტერესებისთვის ქვეყნის უსაფრთხოებისა და საგარეო პოლიტიკური პრიორიტეტების  იგნორირებასა  და  უგულებელყოფაზე გადის.

რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, ევროპული უსაფრთხოების არქიტექტურის ეროზიის ფონზე, საქართველოს ხელისუფლებამ სტრატეგიული ბუნდოვანების პოლიტიკა აირჩია. ერთი მხრივ, მოსახლეობის ზეწოლით აცხადებს დასავლურ ინსტიტუტებში ინტეგრაციის სურვილს და მეორე მხრივ, ზრდის სავაჭრო- ეკონომიკურ ურთიერთობებს რუსეთთან, პარალელურად კი სტრატეგიული პარტნიორობის შესახებ განაცხადს აკეთებს ჩინეთთან.

აღნიშნული საგარეო პოლიტიკური ქცევის ლეგიტიმატორად, ვერ გამოდგება საერთაშორისო ურთიერთობების თეორიების აბსტრაქტული კლიშეები. ბატონი კობახიძის განცხადება, რომ „ორივე ზესახელმწიფოსთან საქართველოს ურთიერთობის [თანაბრად] გაღრმავება“ უნდა, საუკეთესო შემთხვევაში, სასურველის რეალობად წარმოჩენის გულუბრყვილო სურვილია და უარეს შემთხვევაში, უსაფრთხოების მყარ გარანტიებს მოკლებული, საქართველოს მოსახლეობისთვის მიყიდული ბოროტი პოპულიზმი. „დიდი სახელმწიფოების კონკურენციის ერაში“, აშშ-ს და ჩინეთთან ურთიერთობების თანაბრად გაღრმავების შესაძლებლობა სულ უფრო მცირდება ნებისმიერი აქტორისთვის, მით უფრო მცირე სახელმწიფოსთვის.
კიდევ უფრო აბსურდულია, ჩინეთის გავლენებით, საქართველოში რუსეთის ინტერესების დაბალანსების შესაძლებლობაზე ლაპარაკი. ჯერ კიდევ უკრაინაში ომის დაწყებამდე, ჩინეთ-რუსეთის ურთიერთქმედება ეფუძნება კოოპერაცია- კონკურენცია-ურთიერთშევსების ფორმულას, ხოლო უკრაინაში ომის დაწყების მომენტიდან, ეს ორი სახელმწიფო კოორდინირებულად მოქმედებს წესებზე დაფუძნებული მსოფლიო წესრიგის საბოლოო რევიზიისათვის, რაც საბოლოოდ საქართველოს ტიპის სახელმწიფოებს რუკიდან გაქრობას უქადის.

სინამდვილეში ქვეყნის სუვერენიტეტისა და უსაფრთხოების ამოცანები ქართული ოცნების პარტიულ დღის წესრიგს ემსახურება – ძალაუფლების შენარჩუნება. დასავლური დემოკრატიებისგან განსხვავებით (რომლებიც ამა თუ იმ ქვეყანასთან თანამშრომლობისას, ხშირად არიან შეზღუდული, პოლიტიკური სისტემის შინაარსით), ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა ნებისმიერი ტიპის რეჟიმთან თანამშრომლობს, განსაკუთრებით გლობალური სამხრეთის ქვეყნებში.

შესაბამისად, შემთხვევითი არაა, რომ საშინაო ავტორიტარიზმის ზრდის პირდაპირპროპორციულად, ქართულ ოცნებას საგარეო პოლიტიკურ მაშველ რგოლად ჩინეთთან თანამშრომლობის გაღრმავება მოევლინა. ეს კონკრეტული მაგალითი კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ დაუბალანსებელი, ინსტიტუციური კონტროლისა და ანგარიშვალდებულების მიღმა დარჩენილი ხელისუფლება უზარმაზარი საფრთხის მატარებელია საქართველოს მომავლისთვის.

ქართული ოცნების ხელში უკონტროლო უმრავლესობის არსებობის პირობებში ძალიან მაღალია იმის ალბათობა, რომ ხელში შეგვრჩეს კომუნისტური პარტიის მიერ ,,ლეგიტიმიზირებული’’ ავტორიტარიზმი, ერთი მხრივ, სიღარიბის და მეორე მხრივ, პოლიტიკური ელიტების ჩაცემენტებით.

გიზიარებთ NED-ისა და „Caps Unlock“- ის მხარდაჭერით „სამოქალაქო იდეას“ მიერ მომზადებულ ანგარიშს – „შრომითი უფლებების მონიტორინგი“.

დასაქმებულთა შრომით-სამართლებრივი მდგომარეობის დადგენის მიზნით 2023 წელს ორგანიზაციამ საქართველოს ბაზარზე ოპერირებადი ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკასთან დაკავშირებული 8 კომპანია გამოიკვლია. 

დოკუმენტი ეყრდნობა სსიპ საქართველოს შრომის ინსპექციის სამსახურის მიერ 2022 წლის საანგარიშო პერიოდში განხორციელებული ინსპექტირებების შედეგებსა და დასკვნებს, ასევე ორგანიზაციის მიერ ჩატარებულ მედია მონიტორინგისა და დაზარალებულებთან მრავლობითი ინტერვიუების შედეგად გამოვლენილ დარღვევებს. 

კვლევის შედეგად, ორგანიზაციის აზრით, იკვეთება ისეთი ტიპის ღონისძიებების გატარების საჭიროება, რომელიც კომპანიებს საშუალებას არ მისცემს უგულებელყონ შრომით-სამართლებრივი ნორმები და შედეგად დაირღვეს დასაქმებულთა სოციალურ-ეკონომიკური თუ სამოქალაქო-პოლიტიკური უფლებები.

ვრცლად 👇

საქართველოსა და ჩინეთს შორის ურთიერთობების შესახებ. ქართული ოცნების მარცხი და სახელმწიფო ინტერესების დაუცველობის მაგალითი, სტრატეგიული თანამშრომლობის განაცხადის მიხედვით!

აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამოქალაქო საზოგადოების ფორუმის საქართველოს ეროვნული პლატფორმა შეშფოთებით აკვირდება ქართული ოცნების წარმომადგენლების, საქართველოს პარლამენტის წევრების მიერ, პლატფორმის წევრი ორგანიზაციის –  „სამოქალაქო იდეა – ინიციატივა დემოკრატიული, ევროატლანტიკური არჩევანისთვის“  კამპანიურ დისკრედიტაციის მცდელობას. განსაკუთრებულ შეშფოთებას იწვევს ამ კონტექსტში მმართველი გუნდის წარმომადგენლების მხრიდან ე.წ. ,,აგენტების შესახებ კანონის“ არმიღებაზე წუხილი და აქცენტირება. 

მივიჩნევთ, რომ ამგვარი მიდგომა და რიტორიკა, საფრთხეს უქმნის სამოქალაქო სექტორსა და მმართველ გუნდს შორის საჭირო თანამშრომლობას – ევროკავშირიდან საქართველოსთვის 9 დათქმის შესასრულებლად, ასევე ეწინააღმდეგება სამოქალაქო საზოგადოების საქართველოს ეროვნულ პლატფორმასა და საქართველოს პარლამენტს შორის გაფორმებულ მნიშვნელოვან თანამშრომლობის მემორანდუმს, რომელიც ევროკავშირის მხრიდან განსაკუთრებულად დადებითად შეფასდა, როგორც კანდიდატობის სტატუსის მინიჭების საკომუნიკაციო დოკუმენტში, ისე სხვა დოკუმენტებსა და მაღალი დონის გამოსვლებში. 

მოვუწოდებთ საპარლამენტო უმრავლესობას , არ გადადგას უკუნაბიჯები პოლიტიკურ ძალებსა და სამოქალაქო სექტორს შორის თანამშრომლობის გზაზე , რაც პირდაპირპროპორციულია ქვეყნის ევროინტეგრაციის გზაზე უკუსვლის. 

იხილეთ ბმული 👇

სამოქალაქო ორგანიზაციების მხარდაჭერის წერილი

საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე ბოლო დღეების განმავლობაში საზოგადოებრივი ორგანიზაციების წარმომადგენლებს კიდევ ერთხელ დაესხა თავს. ამჯერად თავდასხმის ობიექტი საზოგადოებრივი ორგანიზაცია “სამოქალაქო იდეა”, საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია (სოვლაბი) და სახალხო დამცველთან არსებული ტოლერანტობის ცენტრი გახდნენ. 

საზოგადოებრივი ორგანიზაციების დისკრედიტაციის მცდელობები მიმდინარეობს იმ ფონზე, როდესაც მძიმე სოციალური ფონი, სიღარიბე და ინფლაცია „ქართული ოცნების“ მრავალწლიანი მმართველობის პირობებში მოსახლეობისთვის კვლავ ყველაზე მტკივნეულ და გადაუჭრელ პრობლემებად რჩება. 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინ საზოგადოებისთვის პოზიტიური დღის წესრიგის შეთავაზების ნაცვლად, ხელისუფლება ცდილობს ნეგატიური ანტიდასავლური საარჩევნო კამპანია აწარმოოს და საკუთარი ამომრჩეველი შემოიკრიბოს ქვეყნის „მტრების“ წინააღმდეგ ბრძოლის ცრუ რიტორიკით. 

აშკარაა, რომ ხელისუფლების მხრიდან საზოგადოებრივ ორგანიზაციებზე თავდასხმის მორიგი ტალღა, წინასაარჩევნო პოლიტიკური პროპაგანდის ნაწილია, იმეორებს რუსული დეზინფორმაციის ერთ-ერთ მთავარ ნარატივს და „მტრის ხატის“ შექმნის მიზანს ემსახურება. სამწუხაროდ, ეს არ არის მმართველი პარტიის მიერ საზოგადოებრივი ორგანიზაციების დისკრედიტაციის პირველი მცდელობა. მსგავსი საინფორმაციო თავდასხმა ხელისუფლებამ გამოიყენა 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინაც. 2023 წლის გაზაფხულზე  „ქართულმა ოცნებამ“ უშედეგოდ სცადა რუსული კანონის მიღებით, უცხოეთის აგენტის იარლიყით მოენიშნა საერთაშორისო დაფინანსების მიმღები ყველა საზოგადოებრივი ორგანიზაცია.  

საზოგადოებაში დაპირისპირების პროვოცირება, კონკრეტული ადამიანებისა ან ორგანიზაციების პოლიტიკური დევნა, მათ წინააღმდეგ სიძულვილის კამპანიის წარმოება და საკუთარი ამომრჩევლების დარაზმვის მცდელობა, ქმნის შთაბეჭდილებას, რომ “ქართული ოცნება” სახელმწიფო ინტერესების ხარჯზე ვიწრო პარტიული მიზნების მიღწევას ცდილობს. მტრული რიტორიკა საზოგადოებრივი ორგანიზაციების მიმართ ეწინააღმდეგება როგორც დემოკრატიული სახელმწიფოს კონსტიტუციურ ღირებულებებს, ასევე ევროკავშირის მოთხოვნებს, გადაიდგას ნაბიჯები პოლარიზაციის დასრულებისკენ. 

საზოგადოებრივი ორგანიზაციები მოვუწოდებთ ხელისუფლებას, შეწყვიტოს მიზანმიმართული სიძულვილის კამპანია საზოგადოებრივი ორგანიზაციების მიმართ, გადადგას ნაბიჯები მათთან პარტნიორული და საქმიანი კომუნიკაციის დასამყარებლად და უარი თქვას წინასაარჩევნო კამპანიაში პოლარიზაციის ინსტრუმენტალიზაციაზე.  

ხელმომწერი ორგანიზაციები:
დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტი 
უფლებები საქართველო
აღმოსავლეთ ევროპის ცენტრი მრავალპარტიული დემოკრატიისათვის (EECMD)
მწვანე ალტერნატივა
სასამართლოს გუშაგი 
მედიის განვითარების ფონდი (MDF)
დემოკრატიის მცველები
ლიბერალური აკადემია თბილისი
საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია (სოვლაბი)
ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი (IDFI)
საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია (საია)
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია 
ღია სივრცე კავკასია (COS)
მედიის, ინფორმაციის და სოციალური კვლევების ცენტრი (CMIS)
ადამიანის უფლებათა ცენტრი 
მმართველობის მონიტორინგის ცენტრი (GMC)
ევროპულ-ქართული ინსტიტუტი (EGI)
ფრანკლინის კლუბი

საზოგადოების ინფორმირების მიზნით, დამატებით ვეხმიანებით პარლამენტის სპიკერის წამოწყებულ და ქართული ოცნების წარმომადგენლების მიერ ატაცებულ, აბსურდული ბრალდებების სერიალს „სამოქალაქო იდეას“ და პირადად, მისი დამფუძნებლისა და ხელმძღვანელის – თინათინ ხიდაშელის წინააღმდეგ. ჩვენი კომენტარი სპიკერ პაპუაშვილის განცხადებებზე იმავე დღეს მოისმინა დაინტერესებულმა მაყურებელმა, თუმცა ამის შემდეგ ვიხილეთ 4 დღიანი შეუჩერებელი, აგრესიული შტურმი და ბრალდებებისა და შეურაცხყოფის ღვარცოფი, რომელსაც შევეცდებით მეტი ფაქტებით და ნაკლები ემოციებით გამოვეხმაუროთ.

პირველ რიგში, ცალსახად უნდა აღვნიშნოთ, რომ „სამოქალაქო იდეა“ კვლავაც გააგრძელებს ხელისუფლების მხილებას, რეპუტაციაშელახული, სკანდალებში გახვეული და საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ სანქცირებულ კომპანიებთან კორუფციად საშიში გარიგებების დადების შემთხვევაში. ჩვენ კვლავაც გავაგრძელებთ კომპეტენტურ და ფაქტებით გამყარებულ კვლევებს და შევეცდებით საზოგადოების მუდმივ ინფორმირებას. გასაგებია, რომ მტკიცებულებებისა და რეალური არგუმენტების უქონლობის პირობებში, ქართულ ოცნებას სხვა იარაღი არ აქვს, გარდა პირდაპირი თავდასხმების, მუქარებისა და ტროლების საშუალებით ბინძური კამპანიის წარმოებისა. თუმცა, ვფიქრობთ კარგად იციან, რომ მსგავსი მეთოდებით ჩვენი შეშინება ან გაჩუმება შეუძლებელია.

ჩვენი ორგანიზაციის დასახელებაა – „სამოქალაქო იდეა – ინიციატივა დემოკრატიული, ევრო-ატლანტიკური არჩევანისთვის“. შესაბამისად, ყველა პროექტი და მთელი ჩვენი საქმიანობა, სწორედ ამ დასახელებაში განცხადებულ მიზანსა და ქართველი ხალხის არჩევანს ემსახურება და კრიტიკულად ვუყურებთ და ვაფასებთ ხელისუფლების ნაბიჯებს, რომელიც დასავლეთიდან დისტანცირებასა და ქვეყნის რუსეთის ორბიტაზე ჩატოვებას ემსახურება.

რას ვამბობთ ჩვენ და რას ამბობს ხელისუფლება:

უკვე 7 წელია ფაქტებით, კონკრეტული დოკუმენტებით ვამხელთ ხელისუფლების კორუფციად საშიშ მოქმედებებს და ვამხელთ მათ ტყუილსა და დეზინფორმაციის გავრცელებაში.

1. ჩინური კომპანიები, რომლებსაც საქართველოს ხელისუფლება მრავალმილიონიან კონტრაქტებს უფორმებს მთელს მსოფლიოში რეპუტაციაშელახულია და სხვადასხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებისა და ჩვენი პარტნიორი ქვეყნების შავ სიებში არიან. ხელისუფლება ამაზე ამბობს რომ ჩვენ ანტი-სახელმწიფო საქმიანობით ვართ დაკავებული. არავითარი პასუხი სანქციადადებულ კომპანიებთან კონტრაქტებზე, მხოლოდ იარლიყების მოკერება.

2. 7 წელია ვაფრთხილებდით ხელისუფლებას, უარი ეთქვა ერთ ერთ ყველაზე სახელგატეხილ და რეპუტაციაშელახულ კომპანია „სინოჰიდროსთან“ ურთიერთობაზე, ათობით მტკიცებულებაზე დაყრდნობით ვაცნობდით პრობლემებს, რომლებიც სხვა ქვეყნებს შეუქმნეს და ჩვენთანაც იქნებოდა, და ისევ, დასაბუთებული პასუხების ნაცვლად სულ „მტრები“ გვეძახეს, თუმცა, შედეგი ზუსტად ისეთი დადგა, რაზეც ვაფრთხილებდით. 2024 წლის იანვარში ხელშეკრულების გაწყვეტა მოუწიათ „სინოჰიდროსთან“, თუმცა დაგვიანებით და არაკომპეტენტურად. კომპანიამ კი საერთაშორისო არბიტრაჟში გვიჩივლა, რაც უკვე დამატებითი მილიონნახევარი ლარი დაუჯდა ქვეყნის ბიუჯეტს.

3. ანალოგიური ვითარება გვაქვს კიდევ ერთ კომპანიასთან დაკავშირებით – „ბიურო 23“, რომელმაც გასული წლის ნოემბერში, ასევე გვიჩივლა საერთაშორისო არბიტრაჟში. ისევ და ისევ, რომ გაეთვალისწინებინათ ჩვენი რჩევები, დღეს ამ პრობლემებს თავიდან ავიცილებდით, ასევე საბიუჯეტო ხარჯების დამატებით ფლანგვას.

4. ასევე, 5 წელია რიკოთზე დაქირავებულ, სხვადასხვა კონტრაქტორებზე ვაფრთხილებდით, რამდენიმე ანგარიში გამოვაქვეყნეთ, სადაც ამ კომპანიების მიერ სხვადასხვა ქვეყნებში „საქმენი საგმირონი“ აღვწერეთ და დავასაბუთეთ. ვითხოვდით არგუმენტებს, რატომ, რის საფუძველზე გაუჩნდა ხელისუფლებას განცდა, რომ მაინცდამაინც აქ, საქართველოში განახორციელებენ საქმეს კეთილსინდისიერად და პროფესიონალურად, თუკი მათ თითქმის ყველა კონტინენტზე უჩივიან და ედავებიან. არ მოგვისმინეს, კვლავ „მტრები“ და „ანტი-სახელმწიფოებრივი“ გვეძახეს. შემდეგ დადგა 2023 წელი და ერთმანეთის მიყოლებით ხან მიწა, ხანაც მთა ჩამოგვეშალა სხვადასხვა სამშენებლო უბანზე, მორიგ ჯერზე რამდენიმე ათეული დამატებითი მილიონი დაუჯდა ბიუჯეტს და ახალი ტენდერი გამოცხადდა.

ასეთი მაგალითი რამდენიმე ათეულია. სამწუხაროდ, ყოველ ჯერზე, სწორედ ჩვენ აღმოვჩნდით მართალი და ყველა ფაქტი და მტკიცებულება დადასტურდა, რომლითაც ხელისუფლებას მივმართავდით და პოლიტიკის ცვლილებას მოვუწოდებდით.
ბოლო დროინდელი ისტერიის წინ კი სრულიად უმტკივნეულო ფაქტები გამოვიტანეთ საზოგადოების სამსჯავროზე, რითიც ტყუილებსა და მანიპულაციაში ვამხილეთ.

ჩვენ დავწერეთ, რომ მიუხედავად ხელისუფლების განუწყვეტელი დემაგოგიისა, საქართველოში ჩინეთის ინვესტიციები სრულიად მინიმალურია და ბოლო 10 წლის მანძილზე ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა, ხშირად ინვესტორების ათეულშიც ვერ ხვდებოდა მისი 2 ან 5 პროცენტიანი წილით საერთო საინვესტიციო კალათაში (ჩვენი ანალიზი მთლიანად სახსტატის მონაცემებს ეყრდნობა); ხოლო სტრატეგიული პარტნიორობა, რომელიც ივლისში გამოცხადდა, სინამდვილეში სრულად პოლიტიკურია და რამდენად ხმამაღლაც არ უნდა იგინონ და ილანძღონ სხვადასხვა რანგის ოცნების ჩინოვნიკებმა, ეს მას თვალწარმტაცსა და დიდებულ ეკონომიკურ აღმავლობად ვერ აქცევს.

და ბოლოს, ამ ივანიშვილის თუთიყუშებს მინდა ვურჩიო, სანამ ტერიტორიულ მთლიანობაზე ყელმოღერებულები სადმე ისარს გაისროდნენ, ჯერ იმ სტრატეგიულ განაცხადში ჩაიხედონ, სადაც რატომღაც რუსული ოკუპაცია საერთოდ „გამორჩათ“, ხოლო შემდეგ გაეროში დევნილების რეზოლუციაზე, ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის ხმის მიცემის შედეგები დაიზეპირონ. დარწმუნებული ვარ, მათ უმრავლესობას წარმოდგენა არ აქვს ამ თემაზე, და ძალიან გაოცებული დარჩებიან. სხვათაშორის, ჩვენ ამაზეც ვწერდით.

რატომ გაბრაზდა პარლამენტის სპიკერი და საპარლამენტო უმრავლესობა? რატომ ახლა, 2024 წლის იანვარში, როდესაც უკვე 7 წელია „სამოქალაქო იდეა“ ხელისუფლების ჩინურ კომპანიებთან სავარაუდო კორუფციულ კავშირებზე და უშუალოდ პრემიერის პოლიტიკურ კორუფციაზე საუბრობს.

ამ კითხვაზე მარტივი პასუხია — ანაკლია.

როგორც ჩანს, ამ ეტაპზე ხელისუფლება, ანაკლიის პორტის ტენდერში, ჩინური კომპანიის გამარჯვების გადაწყვეტილებაზე მუშაობს. შესაბამისად, კარგად აცნობიერებენ უკმაყოფილების ტალღას, რომელსაც მსგავსი გადაწყვეტილება გამოიწვევს და მათი აზრით, პრევენციულ ზომებს ახორციელებენ. ქართულმა ოცნებამ იცის, რომ „სამოქალაქო იდეა“ ქვეყანაში ერთადერთი ორგანიზაციაა, რომელიც 7 წელია, სწორედ სტრატეგიულ კორუფციაზე და ქვეყნის სტრატეგიული ინტერესების დაცვაზე მუშაობს. შესაბამისად, ყველაზე კვალიფიციურ და დასაბუთებულ კრიტიკას სწორედ ჩვენგან ელიან. ჩვენს პოზიციებს ისმენენ და კითხულობენ ჩვენი დასავლელი პარტნიორებიც. შესაბამისად, დღეს ამზადებენ ნიადაგს იმისათვის, რომ კავლიფიციურ კრიტიკაზე პასუხად, ნაცვლად არგუმენეტებისა „ტაივანის ლობისტები“ იძახონ. მივმართავთ, მიხეილ სარჯველაძეს, ზუსტად განგვიმარტოს რას ნიშნავს მისი მუქარა, რომ „საქართველოს ხელისუფლება არ შეეგუება ტაივანიდან ქართული ორგანიზაციის დაფინანსებას“. ველით მის პასუხს და განმარტებებს, რას ნიშნავს და როგორ უნდა გავიგოთ „არ შეგუება“. ეს არის პირდაპირი მუქარა, სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციაზე, რაც განსაკუთრებით სამწუხაროა, როდესაც ამას არც მეტი არც ნაკლები, ადამიანის უფლებათა კომიტეტის თავმჯდომარე აკეთებს და არც გასაკვირია, რომ კრემლის ერთ-ერთმა მთავარმა პროპაგანდისტულმა მედია საშუალებამ – „სპუტნიკი“, სიამოვნებით აიტაცა აღნიშნული ინფორმაცია. შეგახსენებთ, რომ „სამოქალაქო იდეას“ ხელმძღვანელი, ერთადერთი მაღალი თანამდებობის პირი იყო ქვეყანაში, ვისი თანამდებობიდან გათავისუფლებაც კრემლმა (იხილეთ კარასინის პრესკონფერენცია 2016 წლის გაზაფხულზე) ღიად, პირდაპირ ეთერში მოითხოვა. მაშინ სწორედ ასე ემუქრებოდა ბატონი კარასინი თინა ხიდაშელს — “საქართველოს თავდაცვის მინისტრმა მსოფლიოს მოუწოდა, რომ ცივილიზებული მსოფლიო უნდა გაერთიანდეს რუსული საფრთხის წინააღმდეგ. ნორმალურ საზოგადოებაში ასეთ განცხადებებს არ პატიობენ. ჩვენ თავს ვიკავებთ, მაგრამ ჩვენს მოთმინებასაც აქვს საზღვარი”.

აქვე ერთმნიშვნელოვნად უნდა განვაცხადოთ:

– გაგიკვირდებათ და ჩვენ არ ვართ საგარეო საქმეთა სამინისტრო, შესაბამისად, არ გამოვხატავთ რომელიმე სახელმწიფოს აღიარების ან არ აღიარების შესახებ პოზიციას;

– არასოდეს, არც „სამოქალაქო იდეას“ და არც თინათინ ხიდაშელს, ტაივანის დამოუკიდებლობის აღიარების შესახებ განცხადება არ გაუკეთებია და ასეთს ვერც ვერასოდეს მოისმენთ;

– გაგიკვირდებათ, და არც თავდაცვის სამინისტროში აღარ ვართ, და შესაბამისად, ის რომ თინათინ ხიდაშელს 8 წლის წინ წვდომა ჰქონდა საიდუმლო დოკუმენტებთან (რომელიც, სხვათაშორის, არანაირად არ არის კავშირში არც ტაივანთან და არც ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკასთან, ვინაიდან მაშინ ისინი თავდაცვის სამინისტროს პარტნიორთა რიცხვში არ იყვნენ) შეუძლებელია დღეს, 8 წლის შემდეგ, ჩვენს საქმიანობასთან რაიმე კავშირში იყოს; ამ ფაქტის უკონტექსტოდ გახსენება პროპაგანდის სტანდარტულ მეთოდს წარმოადგენს;

– ჩვენ საგანმანათლებლო საქმიანობითაც ვართ დაკავებული და შეგვიძლია დაინტერესებული დეპუტატები ვამეცადინოთ „ერთი ჩინეთის პოლიტიკასა“ და „ერთი ჩინეთის პრინციპს“ შორის განსხვავებაზე, საქართველოს დასავლელი პარტნიორების პოზიციებზე და აღიარებებზე;

– დიახ, „სამოქალაქო იდეას“ აქვს პარტნიორული ურთიერთობები ტაივანში არსებულ ორგანიზაციებთან. ეს არც ტელეკომპანია „იმედს“ აღმოუჩენია და არც „რუსთავი 2“-ს. ეს ინფორმაცია ჩვენს ვებ-გვერდზე დევს სრულიად ღიად და საჯაროდ. ასევე, ჩვენს გვერდზე ამოიკითხავთ, რომ საერთაშორისო კონფერენციის პარტნიორი, რომელსაც 2023 წლის ოქტომბერში თბილისში ვუმასპინძლეთ და 30-ზე მეტი ქვეყნის წამყვანი ექსპერტები მონაწილეობდნენ, ტაივანის დემოკრატიის ფონდიც იყო, საქართველოში ნატოს საკონტაქტო საელჩო დიდი ბრიტანეთის, ასევე პოლონეთის საელჩოს, ვიშეგრადის ფონდთან, გერმანიის ფრიდრიხის ნაუმანის ფონდთან და NED-თან ერთად. მათი დაფინანსება კი შეადგენდა 5 ათას დოლარს.

– ასევე, ჩვენს გვერდზე დევს ინფორმაცია ტაივანში ჩვენი ვიზიტებისა და იქ, ჩვენს მიერ გამართული პანელური დისკუსიების შესახებ. რომ არ დაგზარებოდათ და ცოტათიმეტი წაგეკითხათ ჩვენს გვერდზე, აუცილებლად ნახავდით, რომ 2023 წლის დეკემბერში პირველად არ ვიყავით ტაივანში. თუმცა, აქვე იმედი უნდა გაგიცრუოთ, რომ ტაიპეიში ჩვენს მიერ გამართული ღონისძიებებისთვის დაფინანსება ჩვენი ტაივანელი პარტნიორებისგან არ იყო და მას ამერიკული ორგანიზაცია აფინანსებდა.

– და ბოლოს, ასევე იქვე, ჩვენს გვერდზე ნახავდით, რომ ძალიან დიდ საერთაშორისო პროექტში ვმონაწილეობთ ჩვენს კიდევ ერთ ტაივანელ პარტნიორთან ერთად, სადაც „სამოქალაქო იდეას“, მისი ექსპერტების რეპუტაციისა და პროფესიონალიზმის გათვალისწინებით, მსოფლიოს 13 სხვადასხვა სახელმწიფოში, ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის მიერ განხორციელებული საქმიანობის კვლევა და ანალიზი აქვს ჩაბარებული.

შეცდომაა – „ტაივანი გაფინანსებთ“, ვინაიდან განსხვავებით ჰოლანდიის, ნორვეგიის, დიდი ბრიტანეთის და აშშ-ს მთავრობებისგან, სადაც „სამოქალაქო იდეას“ დაფინანსება საელჩოების, შესაბამისად, პირდაპირ ამ სახელმწიფოებისგან აქვს წლების განმავლობაში, ჩვენ ტაივანის სახელმწიფოს დაფინანსება არასოდეს გვქონია. ნამდვილად გვქონდა და იმედი გვაქვს მომავალშიც გაგრძელდება ჩვენი თანამშრომლობა ჩვენს პარტნიორებთან ტაივანიდან, რომლებიც კერძო, დამოუკიდებელი ორგანიზაციები არიან და შესაბამისად, ჩვენს მიერ წარდგენილი ინიციატივების მოწონების შემთხვევაში, დაფინანსებასაც გამოყოფენ.

2023 წლის 31 ივლისს, ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკაში საქართველოს პრემიერ-მინისტრის, ირაკლი ღარიბაშვილის ოფიციალური ვიზიტის დროს, ხელი მოეწერა ჩინეთ-საქართველოს შორის სტრატეგიული პარტნიორობის ხელშეკრულებას. ამ შეთანხმების პირობების თანახმად, საქართველო სრულად უჭერს მხარს სი ძინპინის მიერ გაჟღერებულ ყველა ინიციატივას და აცხადებს მზადყოფნას აქტიური ჩართულობისთვის. მოვლენების მსგავსი მოულოდნელი განვითარება ძირს უთხრის ერის ამბიციებს ევროატლანტიკურ პარტნიორობასთან დაკავშირებით და უსაფრთხოების გრძელვადიანი რისკების მატარებელია. დასავლურ აკადემიასა და უსაფრთხოების თემში, ეჭვს არ იწვევს რომ „დიდი სახელმწიფოების კონკურენციის“ ერაში, ჩინეთის მიერ წამოწყებული ინიციატივები, არსებული გლობალური საერთაშორისო წესრიგის გადახედვისა და ალტერნატიული, სინოცენტრული საგარეო პოლიტიკური ურთიერთობების ჩამოყალიბებას ისახავს მიზნად, სადაც ჩინეთის საშინაო ავტორიტარიზმი თუ აგრესიული საგარეო პოლიტიკა, შესაბამისი საერთაშორისო რეაქციის გარეშე დარჩება.

ამ ფონზე, კრიტიკულად მნიშვნელოვანია იმის გააზრება, თუ რა როლსა და ფუნქციას ასრულებს ჩინეთის ზემოხსენებული საბოლოო მიზნების რეალიზებაში, თითოეული ცალკე აღებული ინიციატივა. ამ მიზნით, „სამოქალაქო იდეამ“ მოამზადა ანალიტიკური ბლოგების სერია, სადაც გაანალიზებულია ჩინეთის:

• ერთი სარტყელი ერთი გზის ინიციატივა

• გლობალური განვითარების ინიციატივა

• გლობალური უსაფრთხოების ინიციატივა

• გლობალური ცივილიზაციის ინიციატივა

ჩინეთის გლობალური პოლიტიკის კონტექსტში საქართველოს სტრატეგიული პარტნიორობის შეფასება მოითხოვს ჩინეთის ხელისუფლების მხრიდან გამოყენებული ნიუანსური ტერმინოლოგიის სრულყოფილ გაგებას სხვა ქვეყნებთან პარტნიორობის პრიორიტეტების განსაზღვრისას. „ყოვლისმომცველი სტრატეგიული თანამშრომლობის პარტნიორობა“ გულისხმობს ჩინეთსა და პარტნიორ ქვეყნებს შორის კავშირისა და ინტერესების გათანაბრების ქვაკუთხედს, თუმცა ყოველთვის არ იძლევა თანაბარი პირობების გარანტიას. აღსანიშნავია, რომ ჩინეთი ამყარებს სხვადასხვა სახის პარტნიორობას მის უახლოეს მოკავშირეებთან, როგორიცაა რუსეთი და პაკისტანი, და მსგავსი პარტნიორობის აღსაწერად იყენებს ისეთ ტერმინებს, როგორიცაა “კოორდინაცია ახალი ეპოქისთვის” (‘coordination for a new era’) და “პარტნიორობა ყველა ამინდის პირობებში” (‘all-weather partnership’). ამ უმაღლესი დონის პარტნიორობის მიღმა, ჩინეთი ასევე ამყარებს ყოვლისმომცველ სტრატეგიულ პარტნიორობას და სტრატეგიულ და კოოპერატიულ პარტნიორობას, რომელიც მიმართულია ჩინეთსა და პარტნიორ სახელმწიფოს შორის ორმხრივი კავშირების გაძლიერებისკენ. მაგალითად, მის 41 ყოვლისმომცველ სტრატეგიულ პარტნიორს შორის, ყაზახეთი მუდმივი ყოვლისმომცველი სტრატეგიული პარტნიორის სტატუსს ატარებს, რაც ხაზს უსვამს ქვეყნებს შორის განსაკუთრებით მჭიდრო ორმხრივ ურთიერთობებს. გარდა ამისა, ჩინეთი ინარჩუნებს სტრატეგიულ პარტნიორობას 23 ქვეყანასთან, მათ შორის კანადასთან, ჯიბუტთან, ნიგერიასთან, სუდანთან და უკრაინასთან. მიუხედავად იმისა, რომ ეს პარტნიორობა აღნიშნავს სტრატეგიულ ინტერესებს, განსხვავებები ჩნდება ჩამოთვლილ სტრატეგიულ პარტნიორებსა და საქართველოს შორის ორმხრივი შეთანხმებების განხილვისას, რაც ურთიერთობის დინამიკასა და მასშტაბებს უკავშირდება.

სამოქალაქო იდეას მიერ გამოქვეყნებული ბლოგების სერია დეტალურად განიხილავს ჩინეთთან სტრატეგიული პარტნიორობის გზით, საქართველოს პოზიციონირებას გლობალურ პოლიტიკურ ლანდშაფტში. ჩვენი მიზანია, შევაფასოთ და შევადაროთ საქართველოს შემთხვევა ჩინეთთან კავშირში მყოფ სხვა პარტნიორ ქვეყნებთან, რათა გამოვავლინოთ გაბატონებული ტენდენციები. ჩვენი კვლევა დაყოფილია რამდენიმე ნაწილად, და პირველ რიგში, მიმოიხილავს სტრატეგიული პარტნიორობის პოლიტიკური ნაწილს, რაც გულისხმობს „ერთი ჩინეთის პრინციპისა“ და ტერიტორიული მთლიანობის შესახებ განცხადებების შესწავლას, როგორც ჩინეთის, ისე მისი პარტნიორი ქვეყნების მხრიდან და მათ შედარებას საქართველოს  ხედვასთან. ერთი ბლოგი დაეთმობა ეკონომიკურ სფეროს, ძირითადად ფოკუსით „სარტყლისა და გზის“ ინიციატივაზე. კვლევა უზრუნველყოფს საქართველოს მონაწილეობის უფრო დეტალურ შესწავლას და ჩინეთის სხვა პარტნიორ ქვეყნებთან მსგავსი ეკონომიკური თანამშრომლობის შედარებას. ხოლო, შემდგომი ბლოგები დაეთმობა საერთაშორისო სფეროს, ხაზს გაუსვამს ჩინეთის მიერ მხარდაჭერილ გლობალურ ინიციატივებს და შეაფასებს საქართველოს ჩართულობას სხვა სახელმწიფოების პოზიციონირებასთან შედარების პარალელურად. საბოლოოდ, ჩვენი ბლოგები მიზნად ისახავს ჩინეთ-საქართველოს სტრატეგიული პარტნიორობის სრულფასოვან გააზრებასა და გლობალური პოლიტიკის ჭრილში მისი ვრცელი შედეგების კვლევას.

ჩინეთ-საქართველოს სტრატეგიული თანამშრომლობის განაცხადის გავრცელების შემდეგ, დოკუმენტის ავკარგიანობაზე დისკუსიები პერიოდულად ქართული მედიის წამყვანი თემა ხდება. ეს არც არის გასაკვირი, ვინაიდან საკითხი მსოფლიოს ერთ-ერთ ყველაზე დიდ და ამბიციურ სახელმწიფოს ეხება და მისი საგარეო პოლიტიკური სვლები მუდმივად ყურადღების ცენტრშია. რუსული აგრესიისა და ტაივანის გარშემო მზარდი დაძაბულობის გათვალისწინებით, ამბები ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკიდან ქართული აუდიტორიისთვის მუდმივად საინტერესოა.

თუმცა, მედიისთვის თვალის ერთი შევლებითაც კი უმალვე მიხვდებით, რომ  ქართული შიდა პოლიტიკური წინააღმდეგობის ხაზი, სრულიად ერთმნიშვნელოვნად ჩინეთის ამბებშიც გავლებულია და მედია საშუალების პოლიტიკური გემოვნების მიხედვით, ერთი და იმავე ამბის თხრობისას გვიყვებიან რომ იზრდება ჩინეთის ეკონომიკური ძალაუფლება, ან სრული ეკონომიკური კრიზისი და დაღმასვლაა. სიმართლე, როგორც წესი, სადღაც შუაში უნდა ვეძებოთ, მაგრამ ვინაიდან ქართულენოვანი ინფორმაცია არც ისე ადვილად ხელმისაწვდომია ადამიანები ჩინეთის შესახებ იგებენ ზუსტად და მხოლოდ იმას, რასაც ის მედია საშუალება უყვებათ რომლის მაყურებლებიც არიან.

ჩინეთის კომუნისტური პარტიის წიაღში დაგეგმილი პროპაგანდისტული გზავნილების გასავრცელებლად სხვადასხვა არხებზე პერიოდულად სპეციალური გადაცემებიც ჩნდება, რომელიც ექსკლუზიურად გვიყვება ამბებს ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის შესახებ. არც ისე დიდი ხნის წინ ამ გადაცემების შემადგენელი გახდა ჩინეთის ელჩთან ექსკლუზიური ინტერვიუები, რომლებიც პირდაპირ გადმოგვცემს პროპაგანდის დღის წესრიგს. არანაკლები სიზუსტით იმეორებენ ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ნარატივებს ქართული ოცნების დეპუტატები და პროპაგანდისტები. „ჩინეთთან ეკონომიკური თანამშრომლობის მომხიბვლელობა“ მათი საყვარელი სასაუბროდანაა და აბსოლუტური დამაჯერებლობით აცხადებენ, რომ მხოლოდ „ბრიყვები ამბობენ უარს“ ჩინეთიდან ინვესიტიციებზე, რისთვისაც საქართველოს მთავრობა თავდაუზოგავად მუშაობს.

აქვე აუცილებლად უნდა განვმარტოთ, რომ რომელიმე ქვეყანასთან წარმატებულ ეკონომიკურ ურთიერთობებზე მაშინ შეიძლება ვისაუბროთ, როდესაც პირდაპირი ინვესტიციები იზრდება და მეტი კომპანია შემოდის ქვეყანაში. შესაბამისად, გარედან შემოტანილი ფულით იქმნება დამატებითი სამუშაო ადგილები და შემოსავლები იზრდება. ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის კომპანიების შემთხვევაში კი, უდიდესი ნაწილი იმის, რასაც საქართველოს გზებზე, ხიდებსა და გვირაბებში ხედავთ, თქვენი, ქართველი გადასახადის გადამხდელის ფულია. ეს ჩინური კომპანიები ჩვენი ბიუჯეტიდან ფინანსდება და ჩვენი დაკვეთით ახორციელებენ პროექტებს. შესაბამისად, მათ არაფერი აქვთ საერთო მზარდ ეკონომიკურ თანამშრომლობასა და მთავრობის წარმატებული საქმიანობით დამდგარ ქვეყნის ეკონომიკურ მიმზიდველობასთან.

სიმართლეს ყველაზე უკეთ ოფიციალური სტატისტიკა ასახავს და არაფერია მასზე უფრო ზუსტი და საიმედო. ყოველგვარი დამატებითი ახსნა-განმარტებისა და ინტეპრეტაციების გარეშე, გთავაზობთ საქართველოს სტატისტიკის დეპარტამენტის მიერ წლების განმავლობაში გამოქვეყნებულ მონაცემებს პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების შესახებ, სადაც სრულიად ერთმნიშვნელოვნად ჩანს ხელისუფლების სრული ფიასკო ჩინური ინვესტიციების მოზიდვის გზაზე, განსაკუთებით მაშინ როდესაც დიდ ინტერესსა და „უსაზღვროდ გაღრმავებულ“ ურთიერთობებზე გვესაუბრებიან.

როგორც წინამდებარე ცხრილშიც კარგად ჩანს ქვეყანაში ჩინეთის ინვესტიციები იმდენად მინიმალური და არაფრისმთქმელია, რომ მისი სერიოზულად განხილვაც კი შეუძლებელია. ამასობაში მთავრობის „ქმედითი ნაბიჯების კვალდაკვალ“ ინვესტიციები იკლებს და ახალი რესურსის წყაროც არ ჩანს. მაგალითად, ბოლო წლებში თითქმის ორჯერ იკლო ინვესტიციებმა 2018 წელთან შედარებით, 2020 და 2021 წლების ნიშნული კი უბრალოდ ნეგატიურია. ბუნებრივია, ოპონენტების მთავარი არგუმენტი 2020 და 2021 წლებთან მიმართებაში „კოვიდ 19“ პანდემიაა, თუმცა აუცილებლად უნდა აღინიშნოს, რომ პანდემიას ხელი არ შეუშლია საქართველოს ნამდვილი სტრატეგიული პარტნიორებისთვის რომ ქვეყანაში ინვესტიციები განეხორციელებინათ. მეტი ინფორმაცია იხილეთ ცხრილში:

 „ყველაზე წარმატებული“ ეკონომიკის ქვეყნის წილი საქართველოს საინვესტიციო კალათაში უკიდურესად მოკრძალებულია და მთავრობის პოლიტიკას, რომელიც უზარმაზარ შედეგებს გვპირდება 2016 წლიდან მოყოლებული, არსაით მივყავართ. ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკიდან განხორციელებული ინვესტიციები ნამდვილად ხასიათდებოდა ზრდით როდესაც, 2013 წელს 100 მილიონ აშშ დოლარს გადააჭარბა, ხოლო მომდევნო, 2014 წელს გაორმაგდა და 221 მილიონ აშშ დოლარს მიაღწია. თუმცა, ამის შემდეგ მკვეთრი შემცირება იწყება და სრულიად სიმბოლურ ნიშნულზეა. ქვემოთ მოცემულ ცხრილში კარგად ჩანს 2011-2022 წლების დინამიკა.

ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის მიერ საქართველოში პირდაპირი ინვესტიციების წილი (2011-2022)

სიმართლე ის არის, რომ 2015 წლიდან ჩინეთი საქართველოს 10 მთავარი ინვესტორის სიაში საერთოდ არ არის.

მათემატიკა ჭეშმარიტების დადგენისთვის საუკეთესო მეგობარია. რიცხვები არ იტყუებიან და იდეალურად აღწერენ პარტნიორობას, ინტერესებსა და სახელმწიფოთა საგარეო პოლიტიკურ ამოცანებს.