ისრაელის თავდაცვის ძალები ჩინურ მანქანებს ბლოკავს
ისრაელის თავდაცვის ძალებში ცვლილებები ხორციელდება: 2025 წლის ნომებრის დასაწყისში, ისრაელის თავდაცვის ძალებმა მიიღო გადაწყვეტილება, რომ შეწყვეტენ ჩინეთში წარმოებული მანქანების გამოყენებას. ამის მიზეზად კი, მანქანებიდან მიღებული ინფორმაციის ჩინეთის ხელში მოხვედრის რისკი დაასახელეს. IDF-ის განცხადებით, 2026 წლის პირველი კვარტლისთვის, 700-დე მანქანა, განსაკუთრებით კი Chery Tiggo 8 pro, ამოღებული იქნება ისრაელის უმცროსი ოფიცრების ფლოტიდან. გადაწყვეტილება მიიღეს მას შემდეგ, რაც გაჩნდა ეჭვები, რომ მანქანებში ჩაშენებული ჭკვიანი მოწყობილობები შესაძლოა ინფრომაციას აგროვებდნენ ისრაელის სამხედრო ძალების შესახებ და მას ჩინეთს, ან რომელიმე სხვა მესამე ძალას გადასცემდნენ.
აღნიშნული გადაწყვეტილება არ წარმოადგენს მხოლოდ სამომავლო შიშს შპიონაჟის შესახებ. ჩინური მანქანები, რომლებიც ისრაელის თავდაცვის ძალების პოლკოვნიკებსა და სხვა თანამდებობის პირებს 2022 წლიდან გადაეცათ, დახურული ოპერაციული სისტემით მუშაობს. მანქანებში ჩაშენებულია ჭკვიანი ტექნოლოგიები: კამერები, მიკროფონები, სენსორები, თუ საკომუნიკაციო სისტემები, რომელთაც შეუძლიათ აუდიო, ვიდეო, გეოლოკაციისა და ბიომეტრიული მონაცემების შეგროვება. გარდა ამისა, შესაძლებელია ამ მონაცემების გარე, პოტენციურად ჩინეთში მდებარე სერვერებზე გადაცემა, მძღოლის, თუ იმპორტიორის თანხმობისა და ცოდნის გარეშე.
გარდა ამისა, მანქანებში ჩაშენებული GPS მოწყობილობები მუდმივად აგროვებენ ინფორმაციას მანქანის მდებარეობისა და დაიგნოსტიკის შესახებ, ამასთანავე, Chery Tiggo 8 pro-ს მაღალი გარჩევადობის 360 გრადუსიან კამერებს შეუძლიათ სამხედრო წვრთნების, ჯარების გადაადგილებისა, თუ სამხედრო ტექნიკის ოპერირების დაფიქსირება.
საინტერესოა, რომ უსაფრთხოების წარმომადგენლებმა თავადვე სცადეს მანქანების, “სტერილიზაცია” ისე, რომ აღეკვეთათ ინფორმაციის გადაცემა გარე ძალებისთვის, თუმცა, მათი დასკვნით, ეს შეუძლებელია.
აღნიშნული რისკების გათვალისწინებით, ისრაელის ზოგიერთმა უსაფრთხოებისა და დაზვერვის სააგენტომ უარი განაცხადა ჩინური ავტომობილების მათ ტერიტორიაზე შეშვებაზე.
გარდა IDF-სა, მიმდინარე თვის დასაწყისში ისრაელის საჰაერო ინდუსტრიებისა და თავდაცვის სხვა მიმართულებების ინდუსტრიებმაც აკრძალეს ჩინური მანქანების გამოყენება. ამასთანავე, ისინი გეგმავენ ჩინური წარმოების მანქანების დაშვების აკრძალვას თავდაცვითი ქარხნების ტერიტორიაზე, ხოლო ამ მანქანების მფლობელ მუშაკებს მოუწევთ მანქანების ქარხნებს გარეთ არსებულ საზოგადოებრივ ავტოსადგომებზე გაჩერება.
ისრაელის საჰაერო ძალების ცნობით, უკვე არსებობს ტერიტორიები, სადაც ჩინური მანქანების შესვლა აკრძალულია. ამასთანავე, ისინი აპირებენ ასეთი სივრცეების გაფართოებას, რათა არ მოხდეს გაუთვალისწინებელი შემთხვევები და თანამშრომლების, თუ სტუმრების ჩინური მანქანები შემთხვევით არ მოხვდეს სენსიტიურ ტერიტორიებზე.
აღნიშნულ გადაწყვეტილებებს შესაძლოა ისრაელში ჩინური მანქანების ექსპორტის მნიშვნელოვანი შეფერხება მოყვეს. ეს პროცესი უკვე ნაწილობრივ დაწყებულია, ვინაიდან, მნიშვნელოვნად შეიზღუდა და გაჭიანურდა იმპორტის ლიცენზიების გაცემა ჩინურ ავტომობილებზე. არსებული ინფორმაციით, ჩინეთის მთავრობა უკვე ოფიციალურად დაუკავშირდა ისრაელს აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით, მას შემდეგ, რა მსხვილი ავტომობილების იმპორტიორებისთვის ლიცენზიების გაცემის ვადა გადაიდო.
ისრაელის უსაფრთხოების ძალების ეს ნაბიჯი ისრაელს ამერიკის შეერთებული შტატებისა და დიდი ბრიტანეთის გვერდით აყენებს, სადაც ასევე შეზღუდულია ჩინური მოწყობილობების უსაფრთოხების უწყებების ტერიტორიებზე დაშვება. ამერიკის შეერთებულ შტატებში, პენტაგონმა სამთავრობო, უსაფრთოებისა და სამხედრო უწყებების ტერიტორიებზე არა მხოლოდ ჩინური მანქანების, არამედ ჩინური მობილური ტელეფონების გამოყენებაც კი აკრძალა.
საინტერესოა, რომ ჩინური ავტომობილები აქტიურად შემოდის საქართველოშიც. 2024 წლის იანვარ-აგვისტოში, საქართველოში ჩინური ავტომობილების იმპორტი წინა წლის იგივე პერიოდთან შედარებით 111%-ით გაიზარდა. ექსპერტები ჩინური მანქანების ხელმისაწვდომობის პარალელურად, საუბროდნენ მასთან დაკავშირებულ რისკებზეც, რაც ევროპულ ხარისხთან შეუსაბამობას მოიცავდა. გარდა ამისა, 2025 წელს, ,,სენა ავტო ჯგუფთან” გაფორმებული ურთიერთთანამშრმობლობის მემორანდუმის შედეგად, ისრაელის თავდაცვის ძალების მიერ აკრძალული Chery ქართულ ბაზარზე ოფიციალურად შემოვიდა.
საინტერესოა, რომ ჩინური ჭკვიანი ტექნოლოგიების მიერ ინფორმაციის შეგროვებისა და ჩინეთისა, თუ სხვა ძალებისთვის გადაცემის საფრთხე საქართველოშიც დგას. ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში, საქართველო აქტიურად ყიდულობს და იყენებს ჩინურ სათვალთვალო კამერებს, რაც დიდ რისკებთანაა დაკავშირებული. ,,სამოქალაქო იდეას” კვლევის მიხედვით, აღნიშნული კამერები საქართველოს ეროვნულ უსაფრთხოებას საფრთხის ქვეშ აყენებს, ვინაიდან ჩინური ჭკვიანი კამერები იძლევა ადამიანის სახის ამოცნობის, ხმის ჩაწერის შესაძლებლობას და ქმნის ამ ინფორმაციის ჩინეთის ხელში მოხვედრის საფრთხეს. სწორედ ამ საფრთხეების გამო, გარკვეული ჩინური ჭკვიანი კამერები აკრძალულია მრავალ დასავლურ ქვეყანაში, მათ შორის: ამერიკის შეერთებულ შტატებში, დიდ ბრიტანეთში, თუ ევროკავშირის ქვეყნებში.
ავტორი: მარიამ კაპანაძე
ისრაელის თავდაცვის ძალები ჩინურ მანქანებს ბლოკავს Read More »










