აშშ-ის მიერ ქართველი მოსამართლეების მიხეილ ჩინჩალაძის, ლევან მურუსიძის, ირაკლი შენგელიას, ყოფილი მოსამართლის ვალერი ცერცვაძის და ყოფილი მთავარი პროკურორის ოთარ ფარცხალაძის სანქცირებას საქართველოს ხელისუფლების მხრიდან ქმედითი შემხვედრი ნაბიჯები არ მოჰყოლია. საპირისპიროდ, სანქცირების მომენტიდან დღემდე ხელისუფლება აქტიურად იცავს სანქცირებულთა ინტერესებს, უგულებელყოფს კანონმდებლობას და ანტი-დასავლური პროპაგანდის წარმოებით ცდილობს გააუფერულოს სანქცირებით გამოწვეული ნეგატიური შედეგები.
მიგვაჩნია, რომ სანქცირების ორივე შემთხვევა საგანგაშო მიზეზებით მოხდა. მრავალი წელია ქართული საზოგადოება საქართველოს სასამართლოს სისტემაში კორუფციის და პოლიტიკური ინტერესების არსებობაზე საუბრობს. ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ 5 აპრილს კორუფციულ საქმიანობაში ჩართულობისთვის მოსამართლეების დასანქცირება ამ კუთხით კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მტკიცებულებაა. ასევე, საზოგადოებისთვის ცნობილი იყო ოთარ ფარცხალაძის არაფორმალური გავლენების შესახებ საქართველოს პოლიტიკურ თუ ბიზნეს სფეროებზე. მის მიმართ სამართალდამცავების ლოიალური დამოკიდებულება გამაოგნებელი იყო. წლების მანძილზე მისი სახელი არაერთ დანაშაულებრივ ქმედებას უკავშირდებოდა, თუმცა მისთვის შესაბამისი პასუხისმგებლობა არცერთ საქმეზე არ დამდგარა. 14 სექტემბერს კი აშშ-ის ხაზინის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში, ამ ყველაფერს რუსეთის სპეცსამსახურების სასარგებლოდ საქმიანობის ბრალდებაც დაემატა. სამართალდამცავებს ამ საკითხზე ეფექტიანი რეაგირება არ მოუხდენიათ, უფრო მეტიც, მათ ოთარ ფარცხალაძეს საშუალება მისცეს ქვეყანა დაეტოვებინა.
აშშ-ის მიერ დაწესებულ სანქციებს არამხოლოდ რეაგირება არ მოჰყოლია, არამედ, ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის მოვალეობის შემსრულებელმა, ნათია თურნავამ სანქციების აღსრულების წესი რუსეთის სპეცსამსახურებთან თანამშრომლობაში ბრალდებულ ყოფილ მთავარ პროკურორს მოარგო, რაც სახელმწიფოს მიტაცების, ქმედებაში გამოხატული, კიდევ ერთი კონკრეტული მაგალითია.
ვფიქრობთ, დღეს საქართველოს ხელისუფლება აშკარად აფარებს ხელს აშშ-ს მიერ დასანქცირებულ პირებს. ბუნებრივია, ასეთი მიდგომა ქვეყნის რეპუტაციას და საქართველოს ხელისუფლების მიმართ საერთაშორისო პარტნიორების ნდობას კიდევ უფრო მეტად აზიანებს.
მოვუწოდებთ საქართველოს ხელისუფლებას, შეწყვიტოს სანქცირებული პირების ინტერესების დაცვა და ამით ქვეყნის დასავლური სივრცისგან დაშორება, ადეკვატური რეაგირება მოახდინოს და კონკრეტული ნაბიჯები გადადგას სანქცირების ფაქტით ქვეყნისთვის მიყენებული ზიანის გამოსასწორებლად.
ხელმომწერი ორგანიზაციები:
საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველო (TI-Georgia)
საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია (GYLA)
სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოება (ISFED)
ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი (IDFI)
სოციალური სამართლიანობის ცენტრი (SJC)
უფლებები საქართველო
ღია საზოგადოების ფონდი (OSGF)
ადამიანის უფლებათა ცენტრი (HRC)
სასამართლოს გუშაგი
დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტი (DRI)
საფარი
სამოქალაქო იდეა
ევროპულ – ქართული ინსტიტუტი (EGI)
ეკონომიკური პოლიტიკის კვლევის ცენტრი (EPRC)
მედიის განვითარების ფონდი (MDF)
საზოგადოება და ბანკები
მწვანე ალტერნატივა
თანასწორობის მოძრაობა
თბილისი პრაიდი
GrlzWave
საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივა (GDI)
საქართველოს ატლანტიკური საბჭო
დემოკრატიის მცველები
ფრანკლინის კლუბი
საქართველოს მომავლის აკადემია
რეფორმებისა და კვლევის ჯგუფი
ჭავჭავაძის ცენტრი
დემოკრატიის ინსტიტუტი
კვლევითი ინსტიტუტი Gnomon Wise
სამოქალაქო ჩართულობისა და აქტივიზმის ცენტრი (CEAC)
წერტილი
Promote Georgia
ქვემო ქართლის მედია
ასოციაცია „ღირსეული სიბერე“
სამოქალაქო მოძრაობა თავისუფლებისთვის
მედიისა და კომუნიკაციის საგანმანათლებლო და კვლევითი ცენტრი „მედიახმა“
NED-ის პრეზიდენტი დეიმონ ვილსონი საქართველოზე, ჩინეთთან სტრატეგიულ თანამშრომლობაზე და საქართველოსთვის მრავალ სხვა მნიშვნელოვან თემაზე.
„იმის ნაცვლად რომ ფოკუსირება მოეხდინათ იმაზე თუ როგორ მიიღონ დადებითი პასუხი ევროპისაგან [კანდიდატის სტატუსის თაობაზე], საქართველოს მთავრობის ენერგია მიმართულია ჩინეთთან სტრატეგიულ პარტნიორობაზე, ჩინეთთან, რომელმაც დაადასტურა შეუზღუდავი პარტნიორობა რუსეთთან, ჩინეთთან, რომელიც როგორც ბევრმა გაიგო მსოფლიოში არ არის დადებითი საინვესტიციო რეჟიმი.
ჩვენ ძალიან ბევრი რამ ვისწავლეთ იმის შესახებ თუ როგორ უთხრის მთელი მსოფლიოს ქვეყნებში დემოკრატიულ ინსტიტუტებს და კანონის უზენაესობას ჩინეთთან დაახლოება, რასაც ჩვენ ბასრი ძალის ჩართულობას ვუწოდებთ. ასე რომ კიდევ ერთხელ გავიმეორებ, ცოტა დაბნეული ვარ, რა არის პრიორიტეტი… საქართველო ახლა ფოკუსირებული უნდა იყოს იმაზე, როგორ მიიღოს კანდიდატის სტატუსი.“ – დეიმონ ვილსონი, აშშ-ის დემოკრატიის ეროვნული ფონდის პრეზიდენტი
“სამოქალაქო იდეას“ ანალიტიკური მიმართულების ხელმძღვანელის, გიორგი შაიშმელაშვილის ინტერვიუ აქცენტთან
ფარცხალაძე ღიად მოქმედებდა, ხოლო სახელმწიფო დეპარტამენტმა ფაქტობრივად, თქვა ის რის შესახებაც ქართული მედიაც საუბრობდა: საქართველოს ყოფილმა მთავარმა პროკურორმა რუსეთის მოქალაქეობა მიიღო, დააგროვა ქონება: და ამ ყველაფრის საფასური რა არის? რუსებისთვის გასაგებია რასაც მოსთხოვდნენ – ამ ქვეყანაში რუსული განწყობების სხვადასხვა ფორმით წახალისება. და ეს არ არის „ალტ–ინფოსთვის“ ფულის „ქეშად“ ჩამოტანა. მსგავს საქმეს ფარცხალაძეზე დაბალი მასშტაბის ხალხი აკეთებს;
მეორე – როგორ წარმოგიდგენიათ, აშშ–ის სანქციებს რა ეფექტი ექნებოდა, ყველა ქვეყანას, მათ შორის პარტნიორებს რომ გასჩენოდათ კითხვები სანდოობასთან დაკავშირებით?! დიახ, საერთაშორისო გლობალურ წესრიგში აშშ–ის გავლენა დგას, მათ შორის, ამ ნდობაზეც. შემხვედრ კითხვებს არ უსვამენ პირველ რიგში იმის გამო, რომ თუ ეს სისტემა მოიშალა და ნდობის პრობლემა დადგა, შემდეგ ბევრად დიდი პრობლემები თავად ამ სახელმწიფოებს შეექმნებათ. ნებისმიერ ევროპულ სახელმწიფოში შეიძლება იყოს დასანქცირებული პირი, რომელზეც შესაძლოა, გული ძალიანაც შესტკივათ იქაურ მოქალაქეებს, სასამართლოს და ა.შ. მაგრამ კითხვები არ დასმულა, რადგან არსებობს ასეთი დაუწერელი წესი. მისი ალტერნატივაა სრულიად ჩამოქცეული გლობალური საერთაშორისო წესრიგი, ხოლო შედეგი – „აფეთქებული“ ახლო აღმოსავლეთი, დანგრეული უკრაინა, დაპყრობილი ტაივანი და ა.შ. თუ ვინმეს ასეთ მსოფლიოში ცხოვრება სურს, სხვა ამბავია, მაგრამ ყველას უნდა ესმოდეს, სისულელეა, მოსთხოვო მტკიცებულება, რომელსაც მას [აშშ–ს] ზოგადად არ სთხოვენ!“.
შაიშმელაშვილის დაკვირვებით, ლილუაშვილი საზოგადოებრივი განწყობებით მანიპულირებს, ესმის რა, რომ მტკიცებულებებზე მითითებით იწვევს უარყოფით ემოციებს საზოგადოებაში აშშ–ს მიმართ: „თუ მეგობრები არიან, რატომ არ გვიზიარებენო“ – ასე „ლაგდება“ საშუალო სტატისტიკური ქართველის თავში, ხოლო „ოცნების“ ამომრჩევლის გონებაში – „ცალ ფეხზე არ ვიდგებით, მაღალი სუვერენიტეტი გვაქვს, გარედან ვერ მოგვახვევენ თავს, ჩვენ გადავწყვეტთ (რაზეც ხშირად ლაპარაკობენ ბოლო პერიოდში)…“.
ამრიგად, შაიშმელაშვილის დასკვნით, ლილუაშვილი ერთის მხრივ, აცნობიერებს, რომ პოლიტიკური გზავნილების თვალსაზრისით „მომგებიან სიტუაციაშია“, ხოლო მეორეს მხრივ, იცის, პრაქტიკაში მსგავსი რამ არ ხდება:
„და საერთოდაც, მეეჭვება, ასეთი წერილი სადმე გაეგზავნათ, დაიცინებოდნენ!“,– დასძენს მკვლევარი.
შაიშმელაშვილი იზიარებს შეფასებებს ერთის მხრივ, საგამოძიებო მოქმედებების დაგვიანების, მეორეს მხრივ, გამოძიების ფორმალურად წარმართვის თაობაზე, დარწმუნებულია რა, რომ „მფარველის არარსებობის“ პირობებში, რამდენიმე გარემოება აუცილებლად მიიქცევდა შესაბამისი უწყებების ყურადღებას, მათ შორისაა ტოტალური ფარული მიყურადება, რის გამოც ხშირად არის სუს–ი კრიტიკის სამიზე:
„თავდაცვის სამინისტროში უამრავი თანამშრომელი მყავდა, დეკლარაციის შევსებისას ლარის ცდომილების გამო რომ დაჯარიმდნენ. იმის თქმა მინდა, რომ თავად სისტემა კორუფციასთან მიმართებით, თუ ეს არ არის გამონაკლისი „ზემოდან“ დაშვებული, ფხიზელია. ბევრი მექანიზმი აქვთ, ფარცხალაძის აქტივობები არ გამოპარვოდათ;
გარდა ამისა, აქ არის საზღვრის კვეთის, ოპერატიული თვალთვალის საკითხები… იმის გამო, რომ ამ ქვეყანაში რუსეთი საფრთხეა, რუსეთის მიმართულებით მსგავსი მასშტაბის ფიგურის გადაადგილება, გარკვეული ტიპის ალარმს აანთებდა. სუს–ს ყველა უწყებაში უზის თავისი კადრი უსაფრთხოების ოფიცრის სახით და ისინი ამას აუცილებლად ჩაინიშნავდნენ. მას არ ექნებოდა ფუფუნება, ევლო თავისუფლად, ბიზნესი წამოეწყო, მაღალი დონის შეხვედრები გაემართა, აქ ინვესტიციები ჩამოეტანა, რომ არა მფარველობა“.
მისთვის სადღეისოდ საკითხი ამგვარად დგას: „რუსები ფარცხალაძეზე დამოუკიდებლად გავიდნენ და კიდევ ერთი აქტორი გააჩინეს მისი სახით? რისი ალბათობაც დაბალი მგონია, რადგან ის მჭიდროდ იყო მიბმული ივანიშვილზე; მეორე – როგორც ჩანს საქართველო რუსეთისთვის სანქციებისგან თავის არიდების ადგილი ხდება. როგორც ჩანს, რუსებისგან იყო მოთხოვნა და ივანიშვილმა გამოყო ფარცხალაძე, როგორც ყველაზე ერთგული, რომელიც ამ საქმეს შეასრულებდა. ეს ალბათობა უფრო მაღალი მგონია“.
შაიშმელაშვილი ამბობს, რომ ფარცხალაძის „ქეისი“ ძალიან ბევრი რამის ინდიკატორია და განსაკუთრებით ორი რამის გამოა საგანგაშო:
„მანამდე ჩვენ ვვარაუდობდით, რომ რუსულმა სპეცსამსახურებმა ზედმეტად შემოჟონა ქართულ სახელმწიფოებრივ და საზოგადოებრივ სხეულში, მაგრამ ამ მასშტაბით სახელმწიფო ინსტიტუტებში ასეთი არაფორმალური გავლენების მქონე პირებზე თუ გავიდოდნენ და ასე იქნებოდნენ ჩანერგილები, ვერ ვუშვებდი;
საგანგაშოა იმიტომ, რომ ნებისმიერი სხვა მოქმედება, მათ შორის, პარლამენტში სუს–ის ანგარიშების წარდგენა უბრალოდ აზრს კარგავს. ჩვენ ფაქტობრივად ვართ ვითარებაში, როდესაც იმას, რასაც რუსეთი მაგალითად, უკრაინაში ისახავდა მიზნად – დემილიტარიზაცია, სახელმწიფო ინსტიტუტების ჩამოშლა – აქ ტყვიის გასროლის გარეშე ახორციელებს, რადგან ჩვენი არც ერთი კუნთი, არც ჯარის, არც სპეცსამსახურების სახით, უბრალოდ აღარ მუშაობს! თან სპეცსამსახურების თეატრი უხილავია, სადაც ბრძოლა მუდმივად მიმდინარეობს“.
შაიშმელაშვილის ანალიზის მიხედვით, 2008 წლის შემდეგ საქართველო „გადარჩა“ იმის წყალობით, რომ მათ შორის, ახალმა ხელისუფლებამ „რაღაც ეტაპამდე“ არ დაუშვა რუსული გავლენის „შეჟონვა“ სახელმწიფო ინსტიტუტებში. ეს კი თავისთავად ორ რამეს გულისხმობდა: კორუფციის და პირდაპირი მნიშვნელობით სპეცსამსახურების არშეშვებას, რადგან „თუ შედის კორუფცია, იქვე აუცილებლად ჩნდება რუსული სპეცსამსახურიც“.
„არ ვიცი, ამათ პირველი რომელი დაემართათ – სიხარბით ფულს მოკიდეს ხელი და შემდეგ რუსები შემოუშვეს, თუ პირიქით, ამას აღარ აქვს მნიშვნელობა. მაგრამ ვინაიდან ამ ფრონტზე ვაგებთ, ეს ნიშნავს, რომ ერთ დღესაც რუსეთმა აქ კონვენციური ოპერაციის ჩატარება რომ გადაწყვიტოს… მაგალითად, რატომ ვეჭვობდით, რომ 190 000–იანი დაჯგუფებით ომი არ დაიწყებოდა [უკრაინაში] ? რუსებს მანამდე ჰქონდათ დაგეგმილი ოპერაცია, რომელიც ჩაუვარდათ. ეს გულისხმობდა ადგილობრივი ელიტების მოსყიდვას. ეს ეტაპი, რომელსაც მაფორმირებელი, გნებავთ ჰიბრიდული ომის ერთი ფაზა შეიძლება ვუწოდოთ, რუსეთს საქართველოში წარმატებით აქვს დასრულებული!“
2023 წლის 15-17 ოქტომბერს “სამოქალაქო იდეას” თავმჯდომარე, თინათინ ხიდაშელი, პრაღაში გამართულ “ფორუმ 2000”-ს დაესწრო. სადაც, ორ დისკუსიაში, მომხსენებლად მიიღო მონაწილეობა. 16 ოქტომბერს მონაწილეობა მიიღო პანელში სახელწოდებით: “Claiming the Center in Georgia ”. პანელი ეხება იმ ქართველი ქალი პოლიტიკოსების ჩართულობას, რომლებიც ცენტრისტული პარტიებისა და საპარლამენტო თანამშრომლობის ხელშეწყობის გზით, პოლიტიკურ პოლარიზაციასთან გამკლავებას ცდილობენ. ქალების გაძლიერება სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია პირადი კონკურენციის დასაძლევად, დემოკრატიული რეფორმისა და ევროპული ინტეგრაციის აღსადგენად. მაშინ, როდესაც საქართველოს მოსახლეობა ევროპული ინტეგრაციის მომხრეა, მთავრობა კავშირებს ამყარებს რუსეთსა და ჩინეთთან. ერთიან ნაციონალურ მოძრაობასა და ქართულ ოცნებას შორის ბოლოდროინდელმა პოლარიზაციამ დაჩრდილა, უფრო პატარა ცენტრისტული პარტიები და შეზღუდა პოლიტიკური წარმომადგენლობა. 2024 წლის ოქტომბრის არჩევნები, თანამშრომლობის ახალ წესებთან ერთად, გვთავაზობს ცვლილებების შესაძლებლობას. ახალგაზრდა ქალ ლიდერებს, თანამშრომლობით და ახალი იდეების წარმოდგენით, შეუძლიათ ქართული პოლიტიკის განახლება.
17 ოქტომბერს კი თინათინ ხიდაშელმა მონაწილეობა მიიღო პანელში სახელწოდებით: ,,ანაცვლებს თუ არა ჩინური სამყარო ,,რუსკი მირს’’ ცენტრალურ აზიასა და კავკასიაში?’’. მიუხედავად იმისა, რომ კრემლი შესაძლოა თავს გვაჩვენებდეს, რომ რუსეთი ჯერ კიდევ გლობალური ძალაა, რომელსაც შეუძლია გავლენა მოახდინოს მეზობლებზე, სინამდვილეში, რუსეთის შესაძლებლობები სუსტდება და გააგრძელებს დასუსტებას. იმავდროულად, ჩინეთი სისტემატიურად მიიწევს ცენტრალურ აზიასა და კავკასიაში, რეგიონებში, რომლებიც ადრე „რუსულ მინდვრად“ ითვლებოდა და ავსებს არსებულ სიცარიელეს. რუსეთიც კი სულ უფრო მეტად ხდება ჩინეთზე დამოკიდებული. ევროპა, როგორც ყოველთვის, ფარდის უკან დგას. უკრაინისადმი ევროპის დიდი ყურადღების გამო, ჩინეთის ეს შემოჭრა კავკასიასა და ცენტრალურ აზიაში შეუმჩნეველი რჩება. როგორია ამჟამინდელი ურთიერთობები? რა შეიძლება გაკეთდეს რეგიონში ჩინეთის გავლენის ზრდის რისკებზე ყურადღების გასამახვილებლად? პანელში მონაწილეობასთან ერთად, თინათინ ხიდაშელი “ფორუმ 2000”-ის ჩინეთის სამუშაო ჯგუფს ხელმძღვანელობს.
ავტორი: ჯიანლი იანგ ჩინეთის პასუხი ისრაელ-ჰამასის კონფლიქტზე ასახავს პალესტინის მიმართ მის მრავალწლიან მხარდაჭერას
ჩინეთის პრეზიდენტი სი ძინპინი (მარჯვნივ) და პალესტინის პრეზიდენტი მაჰმუდ აბასი, პეკინში „ხალხის დიდ დარბაზში“ ხელმოწერის ცერემონიის შემდეგ, ერთმანეთს ხელს ართმევენ; 2023 წლის 14 ივნისი.
7 ოქტომბერს, პალესტინურმა ტერორისტულმა ორგანიზაციამ, ჰამასმა, ისრაელის წინააღმდეგ ფართომასშტაბიანი თავდასხმა განახორციელა. ათასობით რაკეტის გარდა, ჰამასმა ისრაელის ტერიტორიაზე გააგზავნა სამხედროები ისრაელის უდანაშაულო მოქალაქეების მოსაკლავად ან გასატაცებლად. საპასუხოდ, ისრაელის პრემიერ მინისტრმა, ბინიამინ ნეთანიაჰუმ განაცხადა, რომ ისრაელი ახლა „საომარ მდგომარეობაშია“. აშშ-მ და ევროკავშირმა გამოაქვეყნეს განცხადებები, რომლებშიც დაგმეს ჰამასის ტერორისტული ქმედებები და ისრაელის მიმართ მხარდაჭერა გამოხატეს. ასევე, აზიის რამდენიმე ქვეყანამ კონფლიქტის ესკალაციის გამო დაგმო ძალადობა და შეშფოთება გამოხატა. ამასობაში, ჩინეთის საგარეო სამინისტრომ კიდევ ერთხელ დაადასტურა მისი მხარდაჭერა პალესტინის სახელმწიფოებრიობისადმი, გამოხატა რა „ღრმა მწუხარება“ და მხარეებს ცეცხლის შეწყვეტისა და თავშეკავებისაკენ მოუწოდა. ჩინეთის კომუნისტურ პარტიას პალესტინასთან მეგობრული ურთიერთობების ხანგრძლივი ისტორია აქვს. 1964 წელს, პალესტინის განმანთავისუფლებელი ორგანიზაციის დაარსების დღიდან ჩინეთი აღიარებს და აქტიურად უჭერს მხარს ამ ორგანიზაციას. მაო ძედუნის და დენ სიაოპინის პერიოდში, პალესტინის განთავისუფლების ორგანიზაციის (PLO) ლიდერი, იასირ არაფატი აღიარებული იყო, როგორც ჩინეთის კომუნისტური პარტიის (CCP) „ძველი მეგობარი“ და ჩინეთი, მას ღიად, ფინანსური და შეიარაღების კუთხით დახმარებას უწევდა. 1971 წელს, გაეროში წევრად მიღების შემდგომ, ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკამ არაერთხელ მოუწოდა ისრაელს პალესტინის ტერიტორიებიდან უპირობო გასვლისკენ. ჩინეთი იყო ერთ-ერთი პირველი ქვეყანა, რომელმაც აღიარა პალესტინის სუვერენიტეტი 1988 წელს და 1989 წელს, პალესტინასთან სრული დიპლომატიური ურთიერთობები დაამყარა. თუმცა, 1990-იანი წლების დასაწყისში, გამომდინარე იქიდან, რომ ჩინეთს სჭირდებოდა კარგი ურთიერთობების დამყარება ეკონომიკურად განვითარებულ სახელმწიფოებთან, მისი „რეფორმისა და (ეკონომიკური) ღიაობის“ პოლიტიკის ფარგლებში, 1992 წელს, ოფიციალური დიპლომატიური ურთიერთობები დაამყარა ისრაელთან. ჩინეთი ახლა არის ისრაელის მესამე ყველაზე დიდი სავაჭრო პარტნიორი და ამ ორ ქვეყანას შორის ვაჭრობამ გასულ წელს 23 მილიარდ აშშ დოლარს მიაღწია. ამის საპირისპიროდ, ჩინეთის ორმხრივი ვაჭრობა პალესტინასთან გასულ წელს მხოლოდ 158 მილიონ აშშ დოლარს შეადგენდა, ხოლო ჩინეთის ინვესტიციები პალესტინაში მინიმალურია. ჩინეთი ახლო აღმოსავლეთის კონფლიქტებში, განსაკუთრებით ისრაელსა და პალესტინას შორის არსებულ დავაში, უფრო მეტი ჩართულობისკენ მიისწრაფის. თუმცაღა, პალესტინისადმი ჩინეთის დიპლომატიური მხარდაჭერა ბევრად აღემატება ისრაელისადმი მის მხარდაჭერას. 2021 წელს, ჩინეთმა ისრაელ-პალესტინის კონფლიქტის მოსაგვარებლად ხუთპუნქტიანი გეგმა წარმოადგინა და შემდგომში, საუდის არაბეთსა და ირანს შორის მედიატორობისათვის ელჩები დანიშნა. როდესაც 2021 წლის მაისში, ისრაელ-პალესტინის კონფლიქტი გამწვავდა, ჩინეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, იანგ იმ მხარეებს მოუწოდა „პირდაპირი დიალოგისაკენ ჩინეთში“. ჩინეთმა, ასევე, გაეროს უშიშროების საბჭოს წარუდგინა გეგმა „ახლო აღმოსავლეთში მდგომარეობაზე, პალესტინის საკითხის ჩათვლით“, რომელიც მოიცავდა დებულებებს ცეცხლის შეწყვეტის, ძალადობის შეწყვეტისა და უშიშროების საბჭოს მკაცრი პოზიციის შესახებ, რათა ამ უკანასკნელმა ხელი შეუწყოს მშვიდობას და დააჩქაროს ორ სახელმწიფოს შორის კონფლიქტიდან გამოსავლის ძებნაზე დაფუძნებული მოლაპარაკებები. წლების განმავლობაში ჩინეთი თანმიმდევრულად უჭერდა მხარს დამოუკიდებელი პალესტინის სახელმწიფოს ჩამოყალიბებას 1967 წლის საზღვრებში, რომლის დედაქალაქიც აღმოსავლეთ იერუსალიმი იქნებოდა. 2020 წელს, ჩინელმა დიპლომატმა, ჟან ჯუნმა დასავლეთ სანაპიროსა და აღმოსავლეთ იერუსალიმში ისრაელის დასახლებებს „საერთაშორისო სამართლის დარღვევები“ უწოდა. 2022 წლის მარტში, ისლამაბადში ისლამური თანამშრომლობის ორგანიზაციის კონფერენციაზე დასწრებისას, ვანგი შეხვდა პალესტინის საგარეო საქმეთა მინისტრ რიად ალ-მალიქის და ცალსახად განაცხადა, რომ პალესტინის საკითხი არ უნდა იყოს მარგინალიზებული. ვანგმა ხაზი გაუსვა იმას, რომ საერთაშორისო საზოგადოებამ არ უნდა უგულებელყოს პალესტინის საკითხი და განაცხადა, რომ ჩინეთი გააგრძელებს პალესტინელი ხალხის გვერდში დგომასა და მხარდაჭერას. 2023 წლის ივნისში, პალესტინის პრეზიდენტი მაჰმუდ აბასი ეწვია ჩინეთს და ხალხით სავსე დარბაზში შეხვდა პრეზიდენტ სი ძინპინს. ეს იყო აბასის მეხუთე ვიზიტი ჩინეთში. მან მოისმინა ჩინეთის ვალდებულება, დაუჭიროს მხარი პალესტინას და შეიტყო ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის გეგმების შესახებ პალესტინისთვის დახმარების უზრუნველსაყოფად. სი ძინპინმა აბასთან საუბრისას ახსენა, რომ „ჩინეთი და პალესტინა არიან ახლო მეგობრები და პარტნიორები, რომლებიც ენდობიან და მხარს უჭერენ ერთმანეთს“ და რომ ჩინეთი მზადაა პალესტინის საკითხის ყოვლისმომცველი და საბოლოო გადაწყვეტისათვის გააძლიეროს პალესტინასთან თანამშრომლობა. პალესტინისადმი ჩინეთის მხარდაჭერის ხანგრძლივი ისტორია მტკიცედ აისახება ამ უკანასკნელის უარში დაგმოს ისრაელის მოქალაქეებზე ჰამასის სასტიკი თავდასხმა. თავდასხმაზე პეკინის მყისიერი პასუხი იყო განცხადება, რომელშიც ვკითხულობთ, რომ „კონფლიქტის ფუნდამენტური გამოსავალი მდგომარეობს ორი სახელმწიფოს მხრიდან კონფლიქტიდან გამოსავლის იმპლემენტაციაში და პალესტინის დამოუკიდებელი სახელმწიფოს ჩამოყალიბებაში“. პალესტინის მიმართ ჩინეთის მხარდაჭერა უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე ისეთი ქვეყნებისა, როგორიცაა ირანი და კატარი. ჩინეთში ისრაელის დიპლომატებმა კომუნისტურ პარტიას მოუწოდეს ჰამასის უფრო მტკიცე დაგმობისაკენ, რამდენადაც ჩინეთი ისრაელის მეგობრად მიიჩნევა. ამგვარი განცხადებები მიანიშნებს ისრაელი დიპლომატების გულუბრყვილობისა და ჩინეთის კომუნისტური პარტიის მიზნების გაუთვითცნობიერებულობაზე. მათ შესაძლოა ჩათვალეს, რომ წლების განმავლობაში ჩინეთის მოწინავე ტექნოლოგიებით უზრუნველყოფა შეცვლიდა ისრაელთან დაკავშირებით პეკინის პოზიციას, თუმცა ეს მათი მხრიდან სერიოზული შეცდომა და არასწორი გათვლა აღმოჩნდა. ღია, თავისუფალი, ძლიერი და წარმატებული ისრაელი არ შეესაბამება ჩინეთის გეოპოლიტიკურ ინტერესებს. თუკი ჰამასის თავდასხმის მიღმა უფრო დიდი განზრახვა ისრაელ-საუდის არაბეთის ურთიერთობების ნორმალიზების ძალით შეფერხება იყო, ამ შემთხვევაში ჩინეთი ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ბენეფიციარი იქნებოდა. ახლო აღმოსავლეთში გახანგრძლივებულ ქაოსს სარგებელი მოაქვს დასავლეთთან კონკურენციაში ჩინეთის სტრატეგიული ინტერესებისათვის, ისევე, როგორც ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკას რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტის გამოყენება შეუძლია დასავლური სახელმწიფოებისთვის ზიანის მისაყენებლად და დემოკრატიული სამყაროს რესურსების ამოსაწურად.
სამოქალაქო იდეამ 6-7 ოქტომბერს გამართა საერთაშორისო კონფერენცია : ” მცირე სახელმწიფოები ცვალებად მსოფლიო წესრიგში: დემოკრატიზაცია როგორც მედეგობის განვითარების საწინდარი”. კონფერენციის შესახებ ინფორმაცია ვრცლად იხილეთ შემდეგ ლინკზე: ?
„სამოქალაქო იდეა“ წარმოგიდგენთ ირაკლი მელაშვილის პოზიციას – მცირე ისტორიულ ექსკურსს, ისრაელში მიმდინარე მოვლენებთან დაკავშირებით.
პირველ მსოფლიო ომამდე დღევანდელი ისრაელის ტერიტორია ოსმალეთი იმპერიაში შედიოდა. 1920 წლის სან-რემოს კონფერენციაზე ომში გამარჯვებულმა მოკავშირეებმა დიდ ბრიტანეთს პალესტინის მართვის მანდატი მიანიჭეს, რაც 1922 წელს ერთა ლიგამაც დაადასტურა. მანდატში დაფიქსირდა “ბალფურის დეკლარაციის” დათქმა, პალესტინაში „ებრაელთა კერის“ შექმნასთან დაკავშირებით. ეს დეკლარაცია ბრიტანეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, არტურ ბალფურმა, 1917 წელს გაუგზავნა ბრიტანელ ებრაელთა საზოგადოების წარმომადგენელს, ლორდ როტშილდს, სადაც ეწერა, რომ ინგლისი მხარს უჭერს პალესტინაში ებრაელი ხალხისათვის „ეროვნული სახლის“ შექმნის იდეას. 1921 წელს უინსტონ ჩერჩილი, ბრიტანეთის კოლონიების მაშინდელი მინისტრი, ჩადის პალესტინაში, ხვდება არაბული და ებრაული მხარის წარმომადგენლებს და აქვეყნებს ე.წ. „პალესტინის თეთრ წიგნს“, რომელსაც ამტკიცებს ბრიტანეთის პარლამენტი. ამ წიგნის თანახმად, ებრაელებს უნდა შეექმნათ თავისი სახელმწიფო პალესტინის ტერიტორიის ნაწილზე, ხოლო არაბებს თავიანთი სახელმწიფო პალესტინის მეორე ნაწილში, ტრანსიორდანიასა და მდინარე იორდანეს დასავლეთ სანაპიროზე. ამ პერიოდში პალესტინის მიწაზე მოსახლეობის უმრავლესობა არაბია, უმცირესობა, ებრაელები. 30-იან წლებში ებრაელთა გადასახლებამ პალესტინაში მასობრივი ხასიათი მიიღო. ებრაელებს სჯეროდათ, რომ 26 საუკუნის დევნის და წვალების შემდეგ, ისინი საკუთარი სახელმწიფოს შექმნას შეძლებდნენ. ამ პროცესს მოჰყვა არაბული ნაციონალიზმის ზრდა, შეტაკებები და ამბოხი ინგლისის მმართველობის წინააღმდეგ. ინგლისმა შეცვალა პოლიტიკა. 1939 წელს გამოქვეყნდა ახალი „თეთრი წიგნი“ ბრიტანეთის კოლონიალური მდივნის, მალკოლმ მაკდონალდის მოხსენება პალესტინაში მთავრობის პოლიტიკის შესახებ. პალესტინაში ბრიტანეთის ახალი პოლიტიკის ძირითადი პოსტულატები ასე გამოიყურებოდა:
• პალესტინა არ შეიძლება ეკუთვნოდეს მხოლოდ ებრაელებს, ან მხოლოდ არაბებს. • წიგნის გამოქვეყნებიდან 10 წლის განმავლობაში პალესტინაში შეიქმნება ებრაელებისა და არაბების ერთიანი ორნაციონალური სახელმწიფო. • ებრაელთა იმიგრაციის კვოტა მომდევნო ხუთი წლის განმავლობაში იქნება 75000. საიმიგრაციო კვოტების გაზრდა დამოკიდებული იქნება არაბთა თანხმობაზე. • ებრაელთა მიერ მიწის შესყიდვის შეზღუდვა. არაბული მოსახლეობის ბუნებრივი მატების გამო ებრაელებისთვის აიკრძალა პალესტინის მიწის 95%-ის მიყიდვა.
ამ დოკუმენტის გამოქვეყნებით, დიდმა ბრიტანეთმა არსებითად უარი თქვა „ბალფურის დეკლარაციით“ ებრაელი ხალხის წინაშე ნაკისრი ვალდებულებების შესრულებაზე. მიუხედავად ამისა, არაბული ქვეყნები, პალესტინური პარტიები და მათი ლიდერები, რომლებზეც დიდი გავლენა ჰქონდა იერუსალიმის დიდ მუფტის, მოჰამედ ამინ ალ – ჰუსეინის, არც ერთობლივი არაბულ-ებრაული სახელმწიფოს შექმნის იდეას დაეთანხმნენ. მეორემსოფლიოომში, ჰოლოკოსტის, ევროპისბევრქვეყანაშიებრაელთამასობრივიდევნისადაგანადგურებისპოლიტიკისშედეგად, მსოფლიოპოლიტიკისწინაშეკიდევუფრომწვავედდადგაებრაულისახელმწიფოსშექმნისიდეა. 1947 წელს ახლადშექმნილმა გაერო-მ შეიმუშავა პალესტინის არაბულ და ებრაულ სახელმწიფოებად დაყოფის ახალი გეგმა. იერუსალიმი და მისი შემოგარენი საერთაშორისო კონტროლის ქვეშ უნდა დარჩენილიყო. გაერო-ს გეგმა მიიღეს ებრაელმა ლიდერებმა. 1948 წლის 14 მაისს ისრაელმა დამოუკიდებლობა გამოაცხადა. „ჩვენ მოვუწოდებთ ისრაელის სახელმწიფოში მცხოვრები არაბი ხალხის შვილებს, მრავალი თვის წინ ჩვენს წინააღმდეგ გაჩაღებული სისხლიანი აგრესიის დღეებში, შეინარჩუნონ მშვიდობა და მონაწილეობა მიიღონ სახელმწიფოს მშენებლობაში სრული სამოქალაქო თანასწორობის საფუძველზე. მიიღონ სათანადო წარმომადგენლობა მის ყველა დაწესებულებაში, დროებითი და მუდმივი. ჩვენ ვუწვდით მშვიდობის ხელს და ვთავაზობთ კეთილმეზობლურ ურთიერთობებს ყველა მეზობელ სახელმწიფოსა და მათ ხალხებს. მოვუწოდებთ მათ ითანამშრომლონ ებრაელ ხალხთან, რომელმაც დამოუკიდებლობა მოიპოვა მათ ქვეყანაში. ისრაელის სახელმწიფო მზადაა თავისი წვლილი შეიტანოს მთელი ახლო აღმოსავლეთის განვითარების საერთო საქმეში“ – ასეთი იყო იმდროინდელი ებრაული სახელმწიფოს პოზიცია. გაერო-ს გეგმა უარყვეს არაბმა ლიდერებმა, რომლებიც ეწინააღმდეგებოდნენ ნებისმიერი ფორმით პალესტინაში ებრაული სახელმწიფოს შექმნას. არაბთა უმაღლესი კომიტეტის ხელმძღვანელი, ჯამალ ალ-ჰუსეინი – „პალესტინას ცეცხლითა და სისხლით მოერევა, თუ ებრაელები მის ნაწილს მაინც მიიღებენ“. იერუსალიმის მუფთი, ამინ ალ-ჰუსეინი – “წმიდა ომს ვაცხადებ, ძმებო მუსლიმნო! მოკალი ებრაელნი! მოკალი ისინი ყველა“ არაბთა ლიგის გენერალურმა მდივანმა, აზამ ფაშა – „ეს იქნება განადგურების ომი, ელვისებური ხოცვა-ჟლეტა, რომელიც გაახსენდება ისევე, როგორც მონღოლთა ხოცვა-ჟლეტა ან ჯვაროსნული ლაშქრობები“. ეგვიპტე, სირია, ლიბანი, ტრანსიორდანია, საუდის არაბეთი, ერაყი და იემენი არ დაეთანხმნენ გაერო-ს გადაწყვეტილებას ისრაელის სახელმწიფოს შექმნის შესახებ და დაიწყეს სამხედრო ოპერაციები ებრაული შეიარაღებული ძალებისა და იმ ებრაული დასახლებების წინააღმდეგ, რომლებიც ისრაელის შემადგენლობაში შედიოდნენ. ებრაელებმა მოიგერიეს შვიდი ქვეყნის შეიარაღებული ძალების ერთობლივი შეტევა, ამასთან, თავიანთ სამხედრო კონტროლს დაუქვემდებარეს პალესტინის ტერიტორიის 77%, მათ შორის იერუსალიმის უმეტესი ნაწილი. ამ დროს 800 ათას ებრაელს მოუწიათ გაქცეულიყვნენ არაბული ქვეყნებიდან, ხოლო ნახევარ მილიონიდან 900 ათასამდე არაბმა დატოვა ისრაელის სახელმწიფოს შემადგენლობაში შემავალი ტერიტორიები. პალესტინის ტერიტორიების დარჩენილი ნაწილი ეგვიპტისა და იორდანიის კონტროლის ქვეშ მოექცა, 1967 წლის მაისში დაძაბულობა სწრაფად იზრდებოდა ერთი მხრივ ისრაელს, მეორე მხრივ, სირიასა და ეგვიპტეს შორის. 14 მაისს ეგვიპტემ გამოაცხადა მობილიზაცია სუეცის არხის ზონაში და მის გარშემო; 19 მაისისთვის გაეროს ჯარები, რომლებიც ყოფდნენ ეგვიპტისა და ისრაელის ძალებს სინაიში, ეგვიპტური მხარის მოთხოვნით გაიყვანეს; 22 მაისს აკაბას ყურეში ისრაელის გემების ბლოკადა დაიწყო; მაისის ბოლოს იორდანია და ერაყი შეუერთდნენ არაბულ სამხედრო კოალიციას.
სინაიდან გაეროს ძალების გაყვანის შემდეგ, კაიროს რადიოთი, „არაბთა ხმა“ ეგვიპტურმა მხარემ განცხადება გააკეთა: „დღეის მდგომარეობით, აღარ არსებობს საერთაშორისო ძალები, რომლებიც იცავენ ისრაელს. თავშეკავებას აღარ ვიჩენთ. ჩვენ აღარ მივმართავთ გაეროს ისრაელის წინააღმდეგ საჩივრებით. ერთადერთი მეთოდი, რომელსაც ჩვენ გამოვიყენებთ ისრაელის წინააღმდეგ, იქნება ტოტალური ომი, რომელიც გამოიწვევს სიონისტური სახელმწიფოს განადგურებას.“ 26 მაისს ეგვიპტის პრეზიდენტმა გამელ აბდელ ნასერმა პროფკავშირების პანარაბული ფედერაციის ლიდერებთან მიმართვისას თქვა, რომ „ეს იქნება ტოტალური ომი და მისი მიზანია ისრაელის განადგურება“. იმავე დღეებში ნასერმა მოუწოდა არაბულ ქვეყნებს თავს დაესხნენ ისრაელს, “ებრაელები გადაყარონ ზღვაში და გაანადგურონ ისინი, როგორც ერი”. სირიის თავდაცვის მინისტრი ჰაფეზ ალ-ასადი – „ჩვენი ძალები ახლა სრულად მზად არიან არა მხოლოდ აგრესიის მოსაგერიებლად, არამედ განთავისუფლების პროცესის დასაწყებად, არაბთა მიწაზე სიონისტური ყოფნის განადგურების მიზნით. სირიის არმიას ჩახმახზე თითი აქვს… როგორც სამხედრო, მე დარწმუნებული ვარ, რომ დადგა დრო, რომ შევიდეთ გამანადგურებელ ომში“. 1967 წლის 5 ივნისს დილის 7:45 საათზე დაიწყო ისრაელის საჰაერო ძალების ოპერაცია. რამდენიმე საათში განადგურდა არაბული კოალიციის საჰაერო ძალები, რის შემდეგაც ისრაელმა 6 დღეში დაამარცხა დარჩენილი არაბული ჯარები, მიუხედავად მათი დიდი უპირატესობისა სამხედრო ძალასა და ტექნიკაში. „ექვსდღიანი ომის“ შედეგად ღაზას სექტორი და იორდანეს დასავლეთ სანაპირო მოექცა ისრაელის კონტროლის ქვეშ. 973 წლის 6 ოქტომბერს, ებრაელებისთვის ყველაზე წმინდა დღეს – განკითხვის დღეს (“იომ კიპური”), შუადღის ორ საათზე ისრაელს ეგვიპტისა და სირიის ჯარები დაესხნენ თავს. სანამ ისრაელელები ლოცულობდნენ, არაბული ჯარები სწრაფად მიიწევდნენ წინ ჩრდილოეთ და სამხრეთ ფრონტებზე. უკვე ერთ საათში არაბულმა ავიაციამ სერიოზული დარტყმა მიაყენა ისრაელის პოზიციებს გოლანის სიმაღლეებზე და სინაის ნახევარკუნძულზე. ისრაელის არმიამ რამდენიმე დღეში არამარტო დაიბრუნა დაკარგული პოზიციები, (მარტო სინაიზე ერთ ბრძოლაში ეგვიპტეს 250 ტანკი გაუნადგურეს) არამედ ქალაქ სუეცთან ფაქტობრივ ალყაში მოაქცია ეგვიპტის არმია, ხოლო სირიაში ისე ღრმად შეიჭრა, რომ მისი არტილერია დამასკოს გარეუბნებს ბომბავდა. საქმეში ჩაერია სსრკ. 24 ოქტომბერს ისრაელი კრემლმა გააფრთხილა „ეგვიპტისა და სირიის წინააღმდეგ აგრესიული ქმედებების“ შემთხვევაში „ყველაზე მძიმე შედეგების შესახებ“. ამავდროულად, ბრეჟნევმა სასწრაფო დეპეშა გაუგზავნა პრეზიდენტ ნიქსონს, სადაც მან განაცხადა, რომ თუ შეერთებული შტატები პასიური იქნება კრიზისის გადაწყვეტაში, სსრკ-ს მოუწევს „სასწრაფოდ განიხილოს აუცილებელი ცალმხრივი ნაბიჯების გადადგმის შესაძლებლობა“. საბრძოლო მზადყოფნა გამოცხადდა საბჭოთა საჰაერო სადესანტო ჯარების 7 დივიზიისათვის. საპასუხოდ, შეერთებულმა შტატებმა სრულ მზადყოფნაში მიიყვანა თავისი ბირთვული ძალები. საბოლოო ჯამში, მესამე მსოფლიო ომამდე საქმე არ მივიდა. ამ ომის შედეგად, ისრაელმა გარკვეულწილად გააფართოვა ტერიტორიები, რომლებიც ფლობდა გოლანის სიმაღლეებზე და მოიპოვა პოზიციები სუეცის არხის დასავლეთ სანაპიროზე. თუმცა, მის აღმოსავლეთ სანაპიროზე მდებარე ტერიტორიაც ეგვიპტის კონტროლის ქვეშ დარჩა. 1974 წელს გაერომ დაადასტურა პალესტინელი ხალხის განუყოფელი უფლებები თვითგამორკვევის, ეროვნული დამოუკიდებლობის, სუვერენიტეტისა და ლტოლვილების დაბრუნების შესახებ. 1988 წელს გამოცხადდა პალესტინის სახელმწიფო, რომელიც ნაწილობრივ აღიარებულია. 1993 წლის 20 აგვისტოს ოსლოში იცხაკ რაბინმა და პალესტინის გათავისუფლების ორგანიზაციის (პგო) ხელმძღვანელმა იასირ არაფატმა ხელი მოაწერეს შეთანხმების დოკუმენტს. 9 სექტემბერს რაბინმა და არაფატმა გაცვალეს წერილები ურთიერთაღიარების შესახებ. იასერ არაფატმა გაუგზავნა წერილი ისრაელის პრემიერ მინისტრს იცხაკ რაბინს, რომელშიც პალესტინის განთავისუფლების ორგანიზაცია (პგო) პირველად დათანხმდა შემდეგ პრინციპებზე: • ისრაელის არსებობის უფლების აღიარება მშვიდობისა და უსაფრთხოების პირობებში; • გაეროს უშიშროების საბჭოს 242 და 338 რეზოლუციების აღიარება; • კონფლიქტის მშვიდობიანი გზით მოგვარების ვალდებულება; • ტერორიზმზე და ძალადობის სხვა ფორმებზე უარის თქმა; • პასუხისმგებლობის აღება ამ ვალდებულებების შესრულებაზე პგო-ს ყველა ელემენტისა და სტრუქტურის მიერ; • „პალესტინის ქარტიის“ იმ პუნქტების ბათილად ცნობა, რომელიც უარყოფს ისრაელის არსებობის უფლებას;
1993 წლის 13 სექტემბერს ვაშინგტონში, ისრაელმა და პალესტინის განთავისუფლების ორგანიზაციამ ხელი მოაწერეს პრინციპების ერთობლივ დეკლარაციას. დეკლარაცია შეიცავდა პალესტინის თვითმმართველობის შესახებ დროებითი შეთანხმების ძირითად პარამეტრებს: – ღაზას სექტორსა და იერიხოს ანკლავში პალესტინის ავტონომიის დაუყონებლივ შექმნა. – მისი ადრეული გაფართოება იუდეასა და სამარიის პალესტინელ მოსახლეობაზე. – პალესტინის მთავრობის შექმნისა და საკანონმდებლო საბჭოს არჩევის შესახებ.
დეკლარაციაში განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმო ისრაელსა და პალესტინელებს შორის ეკონომიკური თანამშრომლობის განვითარებას. შემდეგი შეთანხმებები, რომლებსაც იმ წლებში სხვადასხვა ქვეყნებში მოაწერეს ხელი ისრაელმა და პალესტინამ, ითვალისწინებდნენ: – ისრაელის ჯარების გაყვანას პალესტინის ავტონომიების ტერიტორიებიდან, – ისრაელის სამოქალაქო ადმინისტრაციისგან ძალაუფლების გადაცემას პალესტინის ეროვნულ ხელისუფლებაზე, – პალესტინის ადმინისტრაციის სტრუქტურას და შემადგენლობას, მის იურისდიქციას და საკანონმდებლო უფლებამოსილებებს, მისი პოლიციის კონტიგენტს. – მომავალი ურთიერთობებს პალესტინის ადმინისტრაციას და ისრაელს შორის. – პალესტინის ადმინისტრაციისათვის უფლებამოსილებებისა და პასუხისმგებლობების გადაცემის მომზადებას, რომელიც გახდა პრინციპების დეკლარაციის განხორციელების შემდეგი ეტაპი.
პალესტინის ადმინისტრაციას გადაეცა სრული უფლებამოსილებები ხუთ სფეროში: განათლება და კულტურა, სოციალური უზრუნველყოფა, ტურიზმი, ჯანდაცვა და გადასახადები. ხელი მოეწერა ოქმს შრომით ურთიერთობებზე, ვაჭრობაზე და მრეწველობაზე, გაზზე, საწვავზე, დაზღვევაზე, საფოსტო მომსახურებაზე, სტატისტიკაზე დასოფლის მეურნეობაზე პალესტინის ხელისუფლებაზე პასუხისმგებლობის გადაცემის შესახებ. პალესტინის თვითმმართველობა გაფართოვდა იუდეასა და სამარიაში; შეიქმნა ავტონომიის არჩეული ხელისუფლება – პალესტინის საბჭო; ამ შეთანხმებებს უნდა მიეცა საშუალება პალესტინელებისთვის დამოუკიდებლად ემართათ საკუთარი შიდა საქმეები, მინიმუმამდე დაეყვანათ უთანხმოება ისრაელელებსა და პალესტინელებს შორის, დაეწყოთ მშვიდობიანი თანაარსებობისა და თანამშრომლობის ახალი ეტაპი, რომელიც ეფუძნება საერთო ინტერესებსა და ურთიერთპატივისცემას. ამავდროულად, ამ შეთანხმებებს უნდა დაეცვა ისრაელის ინტერესები როგორც სტრატეგიული უსაფრთხოების, ასევე კონტროლირებად ტერიტორიებზე ისრაელის მოქალაქეების სიცოცხლისა და ქონების დაცვის სფეროში. ეს შეთანხმებები ასახავდა ისრაელსა და პალესტინის გათავისუფლების ორგანიზაციას შორის ურთიერთობების განვითარების კურსს. ბოლო შეთანხმების შვიდი დანართი მოიცავს უსაფრთხოების ზომებს, არჩევნებს, სამოქალაქო საქმეებს, სამართლებრივ საკითხებს, ეკონომიკურ თანამშრომლობას და პალესტინელი პატიმრების გათავისუფლებას. ამ შეთანხმებებით მდინარე იორდანეს დასავლეთ სანაპიროზე მდებარე პალესტინის ქალაქებს, ღაზას სექტორს, ასევე 450 პალესტინის სოფლის ტერიტორიას საშინაო საქმეებში ჩაურევლობის გარანტია, უფართოესი ავტონომია და თვითმმართველობა მიეცა. სამწუხაროდ ამ შეთანხმების ტორპედირება თავიდანვე ხდებოდა არაბული სამყაროს ნაწილის მხრიდან. არ წყდებოდა “ჰამასის”, “ისლამური ჯიჰადის”, “პალესტინის განთავისუფლების სახალხო ფრონტისა” და “ფატაჰის” შეიარაღებული ძალების ტერორისტული აქტივობა, პალესტინის ადმინისტრაციის ხელისუფლება ძირითადად უმოქმედო იყო ტერორიზმთან ეფექტური ბრძოლაში, მისი უუნარობისა თუ სურვილის არქონის გამო.
სამწუხაროდ მრავალ არაბულ ორგანიზაციას ისრაელის წინააღმდეგ ტერორისტული ომი აქვს გამოცხადებული. მათ შორის არის „ჰამასი“. 1988 წელს „ჰამასმა“ გამოაქვეყნა თავისი პირველი ქარტია, რომელშიც იყო მოწოდებები ისრაელის განადგურებისა და „ისტორიულ პალესტინაში“ ისლამური სახელმწიფოს შექმნის შესახებ. „ისრაელი არსებობს და იარსებებს მანამ, სანამ ისლამი არ გაანადგურებს მას, როგორც ადრე გაანადგურა სხვები… „ისლამური წინააღმდეგობის მოძრაობა“ თვლის, რომ პალესტინის მიწა არის ისლამური ვაკფი იგივე ვაკუფი (მუსლიმურ ქვეყნებში უძრავი ან მოძრავი ქონება, რომელიც საჩუქრის სახით გადადის უპირატესად მუსლიმ სასულიერო პირთა ხელში), რომელიც მუსლიმებისთვის განწმენდილია განკითხვის დღის დადგომამდე. პალესტინა ისლამური ვაკფის მიწაა, რომელიც განწმენდილია მუსლიმთა თაობებისთვის“, “ჰამასი” არ ცნობს პალესტინელებსა და ისრაელს შორის 90-იან წლებში მიღწეულ არც ერთ შეთანხმებას. დღესაც არ ცნობს ისრაელის არსებობის უფლებას. მან 2007 წელს ღაზაში გაიმარჯვა პალესტინის ავტონომიაში გამართულ არჩევნებში და აღარ ემორჩილებოდა არათუ ისრაელს, არამედ, თავად პალესტინის ადმინისტრაციას. რამდენიმე დღის წინ ამ ორგანიზაციამ სწორედ ღაზას სექტორიდან მოაწყო ისრაელზე სამხედრო თავდასხმა, რომელსაც ისრაელის მხრიდან უზარმაზარი მსხვერპლი მოჰყვა.
ამ ძალებს ისრაელთან ტერიტორიული პრეტენზიები კი არ აქვთ, არამედ ისინი არ ცნობენ ისრაელის არსებობის უფლებას და ფიზიკური განადგურებით ემუქრებიან მთელ ებრაელ ერს. ეს არ არის ვინმეს მოსაზრება. ესაა ფაქტი, რომელსაც ადასტურებს არაბი რადიკალების ლიდერების და მათი ორგანიზაციების არაერთი საჯარო, ოფიციალური განცხადება და დოკუმენტი. არაბული ქვეყენების უმრავლესობა ისევ არ ცნობს ისრაელის უფლებას არსებობაზე. ისრაელს აღიარებს მხოლოდ ეგვიპტე, იორდანია, არაბეთის გაერთიანებული ემირატები, მაროკო და ბაჰრეინი. რაც არ უნდა კრიტიკულად იყოს განწყობილი ადამიანი ისრაელის მიერ სამხედრო ძალის გამოყენებისას პალესტინელი ბავშვების და მოხუცების დაღუპვის მიმართ, ერთი ფაქტია, არასდროს ისრაელის მთავრობას არ დაუსახავს მიზნად და/ან არ განუცხადებია, რომ მისი ამოცანაა პალესტინელი არაბების გაწყვეტა, ზღვაში გადაყრა, ფიზიკურად განადგურება. დღესაც ისრაელის სახელმწიფოში მშვიდად ცხოვრობენ და მუშაობს ათობით ათასი (თუ მეტი არა) არაბი, რომლებიც ლოიალურად არიან განწყობილი ისრაელის სახელმწიფოს მიმართ. მათ ჰყავთ თავიანთი წარმომადგენელბი ქნესეთში (ისრაელის პარლამენტი) ადგილობრივ თვითმმართველობებში. ისრაელი იბრძვის თავისი სახელმწიფოს არსებობისა და სიცოცხლის უფლებისთვის და არა პალესტინელი ერის გასანადგურებლად.
„არა ილუზორულად, არამედ იმ ინფორმაციაზე დაყრდნობით, რაც ამ დროისთვის მაქვს, ჩვენ მივიღებთ სტატუსს. ერთადერთი, რამაც შეიძლება ეს შეაფერხოს, ისაა, რომ შემდეგი სამი თვის განმავლობაში „ქართულმა ოცნებამ“ ახალი „რუსული კანონის“ მაგვარი რამ შემოგვთავაზოს. ან რაიმე ისეთი სიგიჟე ჩაიდინოს, რაც შეუძლებელს გახდის ჩვენთვის კანდიდატის სტატუსის მოპოვებას“. – თინათინ ხიდაშელის კომენტარი ჟოზეფ ბორელთან შეხვედრის შემდეგ.
პირველ რიგში, ცალსახად უნდა აღვნიშნოთ, რომ სამოქალაქო იდეა საზოგადოებრივი ორგანიზაციაა, რომელიც ხელისუფლების ანგარიშვალდებულების, ანტი-კორუფციული მონიტორინგისა და საქართველოში უცხო ქვეყნების გავლენების, მათ შორის ეკონომიკური გავლენების პრევენციის შესახებ მუშაობს. ჩვენი საქმიანობის 6 წლის მანძილზე მონიტორინგისა და კვლევების ერთ-ერთი მთავარი მიმართულება საქართველოში არსებული ჩინური კომპანიები და მათ მიერ შესრულებული ან ვერ შესრულებული საქმიანობაა. შესაბამისად, ბევრი საკითხი, რომელზეც მინისტრი ქარსელაძე საუბრობდა, სწორედ ჩვენი ანგარიშებიდან გაიგო საზოგადოებამ. იმისათვის, რომ არავინ შევიდეს შეცდომაში და საზოგადოებას ჰქონდეს სრული ინფორმაცია, აუცილებლად მიგვაჩნია წინამდებარე განცხადებით შევეხმიანოთ მინისტრის განცხადებებს.
ჩვენ პოლიტიკურ დებატებში არ ვმონაწილეობთ, შესაბამისად დღეს მინისტრ ქარსელაძის განცხადებების მხოლოდ იმ ნაწილს ვეხმიანებით, რომლებიც სხვადასხვა დროს ჩვენი ორგანიზაციის ანგარიშებში იყო ასახული და ჩვენს კომპეტენციაში შემავალ საკითხებს შეეხება. კერძოდ, ეს გახლავთ საერთაშორისო აუდიტის მოთხოვნა და ქვეყანაში სახელმწიფო კონტრაქტების მინიჭების პროცესში მაღალი ხარისხის პასუხისმგებლობისა და ანგარიშვალდებულების სტანდარტების შექმნა.
აუდიტი: მინისტრმა ბევრი ისაუბრა მონიტორინგის სისტემაზე, ასევე აუდიტის მექანიზმებზე, რომელსაც „დიდი ოთხეულის“ კომპანია უწევს რიკოთის პროექტს. მიუხედავად იმისა, რომ აღნიშნული განცხადებები მნიშვნელოვანია, მას არაფერი აქვს საერთო ჩვენს მოთხოვნასთან, ვინაიდან ჩვენ უკვე წლებია, არა ფინანსურ, არამედ გარემოსდაცვით საერთაშორისო აუდიტს ვითხოვთ. რადგან იმის მიუხედავად არსებობს თუ არა საფუძვლიანი და დასაბუთებული ბრალდებები კორუფციად საშიში გარიგებების შესახებ, უპირველესი და უმწვავესი საკითხი რიკოთის შემთხვევაში მისი უსაფრთხოებაა.
დღეს საქართველოს წინაშე მდგომი მთავარი გამოწვევა და ამოცანაა სრულიად ერთმნიშვნელოვანი გარანტიების არსებობა, ამ ნამდვილად უპრეცედენტო მასშტაბის პროექტის უსაფრთხოების შესახებ. ყველაფერი სხვა გარკვეულწილად მეორეხარისხოვანია. ასეთი გარანტიების შექმნა კი მხოლოდ დანოუკიდებელი საერთაშორისო გარემოსდაცვითი მონიტორინგის მექანიზმის გამოყენებით არის შესაძლებელი.
მიუხედავად ბატონი ქარსელაძის ნახევარ საათიანი მონოლოგისა, რაც საზოგადოებასთან კომუნიკაციის მცდელობად უნდა შეფასდეს (11 აგვისტოს მედია მონოლოგი თავისთავად უკვე დადებითი მოვლენაა. კაბინეტებში დამალვის ნაცვლად ამგვარი ახსნა-განმარტებების კეთების საჭიროების გაცნობიერება მისასალმებელია), მას არავითარი ვალდებულება ინფორმაციის საჯარობააზე და პროცესის გახსნილობაზე არ აუღია. მართალია ჩვენ მოვისმინეთ, რომ გზების დეპატამენტი 24 საათიან მონიტორინგს ახორციელებსო, მაგრამ ამ მონიტორინგის შედეგებს დღის სინათლე არ უნახავს.
მინისტრის სიტყვების დამაჯერებლობისთვის, და რაც უფრო მნიშვნელოვანია საზოგადოების სიმშვიდისთვის უკიდურესად აუცილებელია ყველა სიტყვის ინფორმაციული და ფაქტობრივი დადასტურება.
მონიტორინგის შედეგები რომელზეც მინისტრი საუბრობს, რეგულარულად უნდა ქვეყნდებოდეს და ექსპერტებისა და დაინტერესებული ადამიანებისთვის ხელმისაწვდომი უნდა იყოს.
სანქციები: უკიდურესად მანიპულაციური და მდარე ხარისხის პროპაგანდისტული მეთოდების გამოყენებას ჰქონდა ადგილი მინისტრის მხრიდან სანქციების საკითხზე საუბრისას. დავიწყოთ მის მიერ ნათქვამი ნახევარსიმართლით, მან აღნიშნა ტენდერები მაღალი კონკურენციის პირობებში ჩატარდა, რასაც ჩვენც ვადასტურებთ, თუმცა ამ ფონზე კიდევ უფრო გაუგებარი ხდება როგორ იმარჯვებენ ასეთ ტენდერებში ყველაზე უფრო საეჭვო რეპუტაციის მქონე კომპანიები.
რა გვითხრა მინისტრმა? 1. სანქციებით შეზღუდვა არ არის მის მიერ ჩამოთვლილი, სახელშეკრულებო ურთიერთობებისთვის გადამწყვეტი, ბევრი დოკუმენტიდან არც ერთში ვალდებულებად; 2. ჩემებს გადავამოწმებინე და 2023 წლის 10 აგვისტოს მდგომარეობით არც ერთი კომპანია არ არის სანქცირებულიო.
პრობლემა რომელზეც ჩვენ წლებია ვსაუბრობთ დაადასტურა მინისტრმა – საქართველოს ხელისუფლებისთვის, სანქცირების ისტორია არ არის შემაფერხებელი ფაქტორი. უფრო მეტიც, არც შესყიდვების ახალ კანონში, რომელიც პარლამენტმა 2023 წელს მიიღო, საერთაშორისო სანქციების ან საერთაშორისო შავი სიების საკითხი მოხსენიებულიც კი არ არის, არც ერთი კომიტეტისგან არავითარი პასუხი არ მიგვიღია ჩვენს მიერ წარდგენილ ცვლილებებზე, შეთავაზებებსა და საუკეთესო საერთაშორისო პრაქტიკის მაგალითების გაზიარების აუცილებლობაზე.
სრულიად გაუგებარია რაში სჭირდებოდა მინისტრს 10 აგვისტოს მონაცემების გადამოწმება რიკოთზე სამუშაოებით დაკავებულ ჩინურ კომპანიებთან მიმართებაში, თუ არა მანიპულაცია და საზოგადოების შეცდომაში შეყვანის მცდელობა. სინამდვილეში ჩვენ რაზეც ვსაუბრობთ გახლავთ კომპანიების რეპუტაცია, მანამდე განხორციელებული სამუშაოები და სანქციების/შავი სიების საკითხი კონტრაქტის მინიჭებამდე.
დაინტერესებულ საზოგადოებას წარმოგიდგენთ, ძალიან მოკლედ, ინფორმაციას რიკოთზე მომუშავე ჩინური კომპანიების შესახებ. უფრო მეტი, მათი საგმირო საქმეების შესახებ შეგიძლიათ იხილოთ ჩვენს კვლევებში www.civicidea.ge
1) კომპანია Sinohydro ამ თვალსაზრისით, აბსოლუტური რეკორდსმენია. კომპანია საქართველოში 2013 წლიდან საქმიანობს სხვადასხვა სექტორებსა და სფეროებში: სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვებიდან – გზების მშენებლობამდე. შესაბამისად საქართველოს მთავრობისგან მიღებული აქვს მრავლობითი ლიცენზიები და კონტრაქტები. სწორედ იმ პერიოდში როდესაც საქართველოს მთავრობა კომპანიას კონტრაქტებსა და ლიცენიზიებს აძლევდა (2013-2019 წ) – მსოფლიო ბანკმა კონგოში, მალიში, ყირგიზეთში, ფილიპინებსა და მალაიზიაში, ასევე აფრიკის ქვეყნებში თაღლითური და კორუფციული პრაქტიკის გამო Sinohydro Corporation Limited-ის სანქცირება მოახდინა, ასევე სხვადასხვა საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტებს შავ სიაში ყავდათ შეყვანილი. კომპანიას საერთაშორისო მედია „კორუფციის ძეგლს“ უწოდებს მალაიზიაში მრავლობითი სკანდალების გამო. 2019 წელს სომხეთში დაპატიმრების ორდერები გაიცა ყალბი კონტრაქტების გაფორმების გამო სინოჰიდროს პროექტზე ტალიმ-გიუმრის გზის მშენებლობისთვის. შეგახსენებთ ეს ის კომპანიაა, რომლის წინააღმდეგაც საქართველოს მთავრობას რამდენიმეჯერ თავად მოუწია საჯარიმო სანქციების გამოყენება გარემოსთვის მიყენებული ზიანის გამო. თუმცა 2020 წელს 25 დეკემბერს კვლავ გამოჩნდა ახალ ამბებში ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ „საქართველოს მთავრობა ჩინურ კორპორაცია “სინოჰიდროსთან” აღმოსავლეთ-დასავლეთის ჩქაროსნული მაგისტრალის მშენებლობის კიდევ ერთ კონტრაქტს გააფორმებს. ხელშეკრულების ღირებულება 264,992,488 ლარი იქნება და მის ფარგლებში ჩინურმა კორპორაციამ ზემო ოსიაური – ჩუმათელეთის (კმ 7+700 – კმ 14+060) მონაკვეთი უნდა ააშენოს. „
2) China Railway 23 Bureau Group Co., Ltd – კომპანიის საგმირო საქმეებზე მთელი მსოფლიოს მასშტაბით აღარ შევაჩერებთ თქვენს ყურადღებას, აქ მხოლოდ იმაზე შევჩერდებით, რომ 2019 წლის ივნისში მსოფლიო ბანკმა 9 თვიანი აკრძალვა დააწესა ჩინურ კომპანიებზე. კერძოდ, ჩინეთის სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული სამშენებლო და საინჟინრო კომპანია და მისი სრულუფლებიანი შვილობილი კომპანიები, China Railway 23 Bureau Group Co., Ltd. (CR23) და China Railway Construction Corporation (International) Limited (CRCC International) აღმოჩნდნენ აკრძალვის რეგულაციის ქვეშ სწორედ საქართველოში განხორციელებული პროექტების გამო. აკრძალვა დაკავშირებული იყო საქართველოში „აღმოსავლეთ-დასავლეთის ჩქაროსნული ავტომაგისტრალის დერეფნის გაუმჯობესების პროექტის“ ფარგლებში არსებულ გადაცდომებთან. კომპანია კვლავაც აგრძელებს საქმიანობას საქართველოში.
3) China Road and Bridge Corporation – მსოფლიო ბანკმა სანქციები დაუწესა China Road and Bridge Corporation-ს ფილიპინების ეროვნული გზების გაუმჯობესებისა და მართვის პროგრამასთან (NRIMP 1) დაკავშირებული თაღლითური პრაქტიკის გამო.
4) China State Construction Engineering Corporation – მსოფლიო ბანკმა შპს China State Construction Engineering Corporation შავ სიაში შეიყვანა ფილიპინებში შეთქმულების პრაქტიკასა და კორუფციულ სკანდალში მონაწილეობის გამო, რომელიც ეხებოდა ფილიპინების ეროვნული გზების გაუმჯობესებისა და მართვის პროგრამას. 2020 წ – ტრამპის ადმინისტრაციამ CSCEC კიბერ ჯაშუშობაში დაადანაშაულა, ხოლო აშშ-ში რეგისტრირებულ სუბიექტებს აუკრძალა, გამხდარიყვნენ CSCEC-ის აქციონერები.
5) China Nuclear Industry 23 Construction Co., LTD – 2019 წ – CNI23-ის ძირითადი თანაინვესტორი, China General Nuclear Power Engineering Co., Ltd. (CGN) ამერიკის შეერთებული შტატების კომერციის დეპარტამენტის შავ სიაში მოჰყვა სამხედრო მიზნებისთვის ამერიკული ტექნოლოგიების მოპარვის ბრალდებების გამო.
6) HUNAN ROAD AND BRIDGE CONSTRUCTION GROUP CO LTD – – უხარისხო მშენებლობის გამო, ჩინეთში მდებარე 328 მეტრიანი ტუოჯიანგის (Tuojiang) ხიდი ჩამოინგრა. რის შედეგადაც დაიღუპა 64 ადამიანი, 22 დაშავდა, ხოლო ეკონომიკურმა ზარალმა 39,747 მილიონ იუანს (დაახლოებით 6 მილიონი აშშ დოლარი) მიაღწია. ადგილობრივი ხელისუფლების 20 წარმომადგენელსა და HNRB-ის ბორდის წევრებს, ქრთამის აღების, ბოროტმოქმედების, დაუდევრობისა და ორგანიზებული დანაშაულისთვის ჩინეთში 19 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს. გზების მშენებლობაზე მომუშავე ჩინური კომპანიები არ არის ჩვენი ერთადერთი პრობლემა. უფრო ფართო სურათისთვის აქვე გთავაზობთ მცირე ამონარიდებს ჩვენი ანგარიშებიდან, საქართველოში „მოღვაწე“ სხვა ჩინური კომპანიების შესახებაც, რომლებიც ჩვენი ხელისუფლების კეთიულგანწყობით სარგებლობენ, მაგრამ უკიდურესად მძიმე და პრობლემური საერთაშორისო რეპუტაცია აქვთ.
7) Nuctech Company Limited (ემსახურება სკანერების სისტემით საქართველოს საზღვრებს) – ევროკავშირმა Nuctech Company Ltd. დემპინგში დაადანაშაულა და Nuctech-ის სკანირების სისტემების იმპორტზე ანტიდემპინგური გადასახადი დააწესა. ამერიკის შეერთებულ შტატებში , სატრანსპორტო უსაფრთხოების ადმინისტრაციამ (TSA) თავდაპირველად Nuctech–ის დანადგარები 2014 წელს აკრძალა და მის საერთაშორისო გამოცდილებაზე დაყრდნობით, საიდუმლო დოკუმენტის სახით კომპანიის გადაცდომების დეტალური მიმოხილვა წარმოადგინა, რასაც სხვადასხვა ქვეყნების მხრიდან მათ მომსახურებაზე შეზღუდვების დაწესება მოჰყვა. ერთ-ერთი ბოლო იყო ლიეტუვა, რომლის ხელისუფლებამ 2021 წელს ოფიციალურად მიიღო გადაწყვეტილება, ლიეტუვის სამი საერთაშორისო აეროპორტისთვის Nuctech-ის აღჭურვილობის მიწოდების აკრძალვაზე.
8) Motor Sich (ურთიერთობები დამყარდა დღევანდელი პრემიერის თავდაცვის მინისტრობის პერიოდში) – 2021 წ – ამერიკის შეერთებული შტატების სავაჭრო დეპარტამენტის მიერ სანქცირებული კომპანიების ჩამონათვალს დაემატა ჩინური „Skyrizon Aviation Industry Investment Co. Ltd“ (Motor Sich– ის მშობელი კომპანია). პრეზიდენტ ტრამპის საგარეო უსაფრთხოების საკითხებში მრჩეველი ბოლტონი პირდად ჩავიდა უკრაინაში და სჯარო განცხადებები გააკეთა კომპანიის უკრაინულ ბაზარზე შესვლის შემთხვევაში მოსალოდნელი გართულებების შესახებ, რასაც მყისიერად მოჰყვა იმავე 2021 წ,- უკრაინის პრეზიდენტ ვლადიმერ ზელენსკის ბრძანება ჩინეთის „Skyrizon“-ისთვის სანქციების დაწესების შესახებ. მიუხედავად ამისა, იმავე 2021 წელს მინისტრმა ღარიბაშვილმა მზაობა გამოაცხადა „Motor Sich – თან თანამშრომლობა სამხედრო მრეწველობის განვითარებასა და თავდაცვის ძალების კუთვნილი საფრენი აპარატების მოდერნიზების“ მიზნით და შესაბამისი შეთანხმებებიც გაფორმდა.
9) CEFC China Energy Co– კონგლომერატის ხელმძღვანელი Ye Jianming, ნიუ-იორკში რამდენიმე ბრალდებით დააკავეს. 2018 წელს ის გაუჩინარდა და სახელმწიფო საინვესტიციო კომპანიამ აიღო CEFC უცხოური აქტივები. CEFC საქართველოს სამი პრემიერის აქტებით ფოთის თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის 75%-ის მესაკუთრეა. ამ აქტების ნაწილი, მათ შორის ამერიკაში დაპატიმრებების დაწყების შემდეგ არის გამოქვეყნებული პრემიერ გახარიას მიერ პირობების შეუცვლელად და ჩინური კომპანიისთვის ფოთის თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში საკუთრების შენარჩუნებით. 2020 წ – CEFC ოფიციალურად გაკოტრებულად გამოცხადდა, ის უბრალოდ აღარ არსებობს, ხოლო ყველა პირი, რომელიც ოდესმე მასთან იყო დაკავშირებული (დირექტორი, საბჭოს წევრები, მაღალი რანგის ფინანსური ოფიცრები) ან პატიმრობაშია ან გამქრალია. თუმცა საქართველო ის ქვეყანაა, სადაც მთავრობა ყველა უფლებისა და შესაძლებლობის არსებობის მიუხედავად არ რეაგირებს, ხოლო სასამართლოები არც გაკოტრების დოკუმენტებს აღიარებენ არც რაიმე სხვა მტკიცებულებას და ურჩად ტოვებენ ქონებას CEFC -ის საკუთრებაში. არ გაგიკვირდებათ ალბათ თუ გაიგებთ რომ ამის მიზეზი უკიდურესად ტრივიალურია. ფოთის თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონას მართავს კომპანია რომლის ინტერესებიც, დოკუმენტურად დადასტურებულად, ივანე ჩხარტიშვილსა და ბიძინა ივანიშვილს უკავშირდება.
სამოქალაქო იდეა უკვე ერთი წელია ახორციელებს პროექტს – „საქართველო როგორც მრავალეთნიკური და მრავალფეროვანი ქვეყანა“, რომლის მიზანიც საქართველოს მოსახლეობის (მიუხედავად ადამიანების ეთნიკური და რელიგიური კუთვნილებისა) ერთიან სამოქალაქო ერად ფორმირების ხელშეწყობაა. ამ მიზნით, პროექტის ცენტრალურ აქტივობას სასკოლო სახელმძღვანელოების საფუძვლიანი აუდიტი წარმოადგენდა, სწორედ იმის შესაფასებლად, თუ რამდენად უწყობს ხელს სასკოლო განათლება საქართველოში მცხოვრები სხვადასხვა ეთნოსებისა და ერების წარმომადგენლებს საქართველოს ისტორიის, განვითარებისა და სახელმწიფოებრიობის ნაწილად იგრძნონ თავი. შესაბამისად, სასკოლო სახელმძღვანელოების მონიტორინგი განხორციელდა 5 საგანში:
• საქართველოს ისტორია (მე-6-12 კლასები)
• ქართული ენა და ლიტერატურა (მე-7-12 კლასები)
• სამოქალაქო განათლება (მე-7-12 კლასები)
• გეოგრაფია (მე-7-11 კლასები)
• ხელოვნების ისტორია / სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნება (მე-2,3, მე-7-9 კლასები)
სახელმძღვანელოების მონიტორინგის პროცესში ჩვენი ძირითადი მიზანი იყო შეგვესწავლა, თუ რას ამბობენ წიგნები ეთნიკური და რელიგიური უმცირესობების შესახებ, რამდენადაა მათი წვლილი სახელმწიფოებრიობის შენების პროცესში საკმარისად წარმოჩენილი, ასევე, ზოგადად, რა ტიპის ინფორმაციას აწვდის სახელმძღვანელო მოსწავლეს ტოლერანტობის, მრავალფეროვნების შესახებ. შეფასდა სახელმძღვანელოების სტრუქტურა, თავების დასათაურების ლოგიკურობა, ინფორმაციის სანდოობა და მრავალმხრივობა.
