კვლევა

სამოქალაქო იდეას ანგარიში „ჩინეთის როგორც „მეომარი მგლის“ პოლიტიკა მედიაში – საქართველოს მაგალითი“

სამოქალაქო იდეა მოხარულია გაგიზიაროთ ახალი ანგარიში, რომელიც მიმოიხილავს ჩინეთის კომუნისტური პარტიის გავლენებს ქართულ მედიაში. კვლევის მიზანია, როგორც შინაარსობრივი, ასევე სისტემური ანალიზის საშუალებით, ჩინეთის კომუნისტური პარტიის სტრატეგიის კონტექსტში განსაზღვროს ჩინეთის გავლენის მასშტაბი ქართულ მედიაზე, როგორც ტრადიციულ, ისე ე.წ. ახალ მედიაზე. მედია ანგარიში ასახავს, თუ როგორ არის გაშუქებული ჩინეთი ქართულ მედიაში და როგორ სრულდება ჩინეთის კომუნისტური პარტიის სტრატეგიული მისია – “კულტურულ ფრონტზე” პროპაგანდისტული და ტაქტიკური მიდგომებით საზოგადოებრივი აზრის ფორმირება.  ანგარიშში ნათლად ჩანს, თუ როგორ იყენებს იგი ამ გავლენას სხვადასხვა დაინტერესებულ მხარეებზე კონტროლის დასამყარებლად. ამავდროულად, მედიის სისტემატური ანალიზი მიზნად ისახავდა ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის და მასთან დაკავშირებული ბიზნეს აქტორების წილის შემოწმებას, როგორც მედიის მფლობელობაში, ასევე სარეკლამო ბაზარზე.

ანგარიში შექმნილია ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრთან თანამშრომლობით.

დამატებითი ინფორმაციისთვის შეგიძლიათ გადმოწეროთ ანგარიში აქ ?

თინათინ ხიდაშელი ევრონიუსის ეთერში
https://fb.watch/m0yA8koLlH/

მოხარული ვართ, გაგიზიაროთ სამოქალაქო იდეას თავმჯდომარის თინათინ ხიდაშელის სადისკუსიო ნაშრომი 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების მოლოდინების შესახებ, ვინაიდან ბოლო 10 წლის მანძილზე დაგროვილი გამოცდილება და საარჩევნო მონაცემები ერთმნიშვნელოვნად ადასტურებს რომ ქართულ ოცნებას პროპორციულ არჩევნებში ერთ პარტიულად გამარჯვების არავითარი შანსი არ აქვს. წინამდებარე სტატიაში სწორედ ფაქტებით და უტყუარი მონაცემებით მოგიყვებით, რომ, მათ შორის, ქართული სტანდარტით „ჩვეულებრივ“ საარჩევნო რეჟიმშიც კი, მიუღწეველია ქართული ოცნების ამოცანა დამოუკიდებლად მოიგოს არჩევნები და დააკომპლექტოს მთავრობა.

დღეს უკვე შეიძლება ცალსახად ითქვას, რომ:

• პოლიტიკური ინიციატივა და წარმატების გასაღები სრულიად ერთმნიშვნელოვნად ოპოზიციის ხელშია;

• მმართველ პარტიას განსაკუთრებული მანევრის გაკეთების არც უნარი და არც პოლიტიკური კაპიტალი აღარ აქვს, თუ არა კვლავაც ძალადობით ან ძალაუფლების ბოროტად გამოყენებით წარმატების უზრუნველყოფის მცდელობა, რაც კიდევ უფრო გაზრდის წინააღმდეგობის მოძრაობას;

• ერთადერთი შემთხვევა, როდესაც ქართული ოცნება კიდევ ოთხი წლით შეიძლება დარჩეს ქვეყნის სათავეში იქნება ვითარება, როდესაც სათანადო პოლიტიკური და ელექტორალური წონის ალტერნატივა ვერ გაჩნდება.

• ცალსახად უნდა ითქვას, რომ სულაც არ ვგულისხმობთ მაინცდამაინც ახალი გმირის მოვლინება, რომელიც თეთრ რაშზე ამხედრებული შემუსრავს დრაკონს. საუბარია სწორ ალტერნატიულ კონფიგურაციაზე, რომელიც ამომრჩეველს გამარჯვების და უალტერნატივოდ არაძალადობრივი მეთოდებით ევროპული გზით სიარულის შესაძლებლობას შესთავაზებს.

სრული ნაშრომი იხილეთ ?

ჩინეთის კომუნისტური პარტიის რბილი და ხისტი ძალის სტრატეგიები საქართველოს ეროვნულ უსაფრთხოებას გარკვეულ საფრთხეს უქმნის.  არასამთავრობო ორგანიზაცია „სამოქალაქო იდეამ“ ამ თემაზე  ორი ანგარიში გამოაქვეყნა  – „კოვიდ-19-ის“  პანდემიამდე და მას შემდეგ ჩინეთის გავლენების შესახებ საქართველოს აკადემიურ წრეებში, მედიასა და სამოქალაქო სექტორში. ამჯერად კი შემოგთავაზებთ მორიგ მონიტორინგის ანგარიშს სინო-ქართული აკადემიური თანამშრომლობის ციკლიდან, თუმცა ეს უკანასკნელი დაკავშირებულია არა უშუალოდ უნივერსიტეტებთან, არამედ,  საქართველოს მეცნიერების ეროვნულ აკადემიასთან.

პერსონალური მიმოწერისა და იმ საჯარო ინფორმაციის საშუალებით, რომელიც ხელმისაწვდომია  ოფიციალურ ვებსაიტზე, „სამოქალაქო იდეამ“ აღმოაჩინა მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის მიერ ჩინურ სახელმწიფო და კერძო უწყებებთან გაფორმებული რამდენიმე მემორანდუმი და თანამშრომლობის ხელშეკრულება, ასევე,  ჩინეთთან გაღრმავებული ურთიერთობების შემდეგ  განხორციელებული მრავალი ღონისძიება და აქტივობა. მივაკვლიეთ საინტერესო კავშირებს, რომლებიც აკადემიისა და ჩინეთის უნივერსიტეტების ეგიდით, უკვე დამყარდა მეცნიერებათა აკადემიების ადგილობრივ ხელმძღვანელებსა და  ცალკეულ მეცნიერებს შორის, რაც გვაძლევს  საშუალებას, ვიფიქროთ,  რომ აქტიური კვლევითი და აკადემიური საქმიანობა მხოლოდ ხელს შეუწყობს მხარეებს შორის ურთიერთდამოკიდებულების გაზრდას.

იხილეთ სრული ანგარიში ?

პროექტის – „ანგარიშვალდებულების,  გამჭვირვალობისა და ანტიკორუფციული საქმიანობის  სამოქალაქო მონიტორინგი – ევროკავშირის 12 რეკომენდაციის ფარგლებში“,  გიზიარებთ მე-4 რეკომენდაციის  (ანტი-კორუფციული პოლიტიკა) მონიტორინგის ანგარიშს. ანგარიში მომზადებულია დემოკრატიის ვირტუალური აკადემიის მიერ,  სამოქალაქო იდეასთან თანამშრომლობით.

წინამდებარე დოკუმენტი მიმოიხილავს ქვეყნის არსებულ ანტიკორუფციულ პოლიტიკას, საქართველოს მთავრობის მიერ გადადგმულ ნაბიჯებსა და აქტივობებს. ასევე, წარმოდგენილი იქნება როგორც სამოქალაქო სექტორის, ასევე ოპოზიციური სპექტრის ინიციატივები და რეკომენდაციები ევროკომისიის მე-4 პრიორიტეტის შესრულებასთან დაკავშირებით.

ანგარიშის ძირითადი მიგნებები:

• ევროკომისიის 12 რეკომენდაციის შესრულება ქვეყნის ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევა და ვალდებულებაა. მიუხედავად იმისა, რომ მთავრობის მიერ სრული მზაობა იქნა გაცხადებული აღნიშნული ვალდებულებების შესასრულებლად, დღევანდელი მდგომარეობით, საქართველომ სრულად მხოლოდ ერთი რეკომენდაცია შეასრულა.
• მეოთხე რეკომენდაციის შესრულების ფარგლებში გატარებული საკანონმდებლო ცვლილებები სრულად ვერ აკმაყოფილებს ევროკომისიის მოთხოვნას, რაც გამოწვეულია იმით, რომ ანტიკორუფციული ბიუროს შესახებ კანონი, ვერ უზრუნველყოფს ანტიკორუფციული ბიუროს ყველა იმ ძირითადი ბერკეტით აღჭურვას, რომელიც აუცილებელია კორუფციასთან ეფექტურად საბრძოლველად.
• ახალი ანტიკორუფციული ბიუროს ნაკლოვანება ასევე გამოიხატება იმაშიც, რომ ინსტიტუტს არ აქვს საგამოძიებო ფუნქცია, ხოლო ანტიკორუფციული ბიუროს ხელმძღვანელის დანიშვნის წესი კი ბიუროს ინსტიტუციურ დამოუკიდებლობას ეჭვქვეშ აყენებს.
• ანტიკორუფციული ბიუროს მუშაობის საერთაშორისო პრაქტიკა ცხადყოფს, რომ საგამოძიებო მანდატის მინიჭება აუცილებელია სააგენტოს ეფექტური მუშაობისთვის. ამის ერთ-ერთ საუკეთესო მაგალითად კი, ლიეტუვა შეგვიძლია მოვიაზროთ. ქვეყანამ, რომელსაც მსგავსი წარსული აქვს გამოვლილი, როგორიც საქართველოს, შეძლო შეექმნა ეფექტიანი ანტიკორუფციული სააგენტო, რომელიც მისი საგამოძიებო მანდატის დამსახურებით წარმატებით ებრძვის კორუფციას როგორც წვრილმან, ასევე, ელიტურ დონეზე.
• ქვეყნების საერთაშორისო გამოცდილება ცხადყოფს, რომ კორუფციის წინააღმდეგ გადადგმული თითოეული ნაბიჯი არ იქნება შედეგის მომტანი, თუ, იმავდროულად, არ იქნება უზრუნველყოფილი ბიუროს დამოუკიდებლობა. ქვეყნებში სადაც ანტიკორუფციული ბიურო დამოუკიდებლობის მაღალი ხარისხით გამოირჩევა, კორუფციასთან ბრძოლის მიმართულებით მიღწევები უფრო თვალსაჩინოა.
• შესაბამისად, ხელისუფლების მიერ მეოთხე რეკომენდაციის შესასრულებლად განხორციელებული ყველა საკანონმდებლო ცვლილება ვალდებულების ფორმალურად შესრულების აღქმას ტოვებს. ანტიკორუფციული ბიურო სრულად არ იზიარებს იმ წარმატებული ქვეყნების ანტიკორუფციული სააგენტოების მუშაობის მოდელს, რაც საგამოძიებო ფუნქციებით აღჭურვას გულისხმობს.

პროექტი ხორციელდება ევროკავშირისა და კონრად ადენაუერის ფონდის დაფინანსებითა და საქართველოს სტრატეგიული კვლევისა და განვითარების ცენტრთან  კოორდინაციით.

სრული ანგარიში იხილეთ ?

უკვე ოთხი წელია რაც, სამოქალაქო იდეა წლიურად რამდენიმე ანგარიშს სთავაზობს მკითხველს იმ ჩინური კომპანიების შესახებ, რომლებიც “ერთი სარტყელი, ერთი გზის” ინიციატივის ფარგლებში, აქტიურად აგრძელებენ ქართულ ბაზარზე, და უფრო კონკრეტულად კი საქართველოს ინფრასტრუქტურულ სექტორში მოღვაწეობას და პასუხისმგებლები არიან საქართველოში მთავარი მაგისტრალის, გზების, ხიდებისა და გვირაბების მშენებლობაზე. თუ აღმოსავლეთიდან დასავლეთ საქართველოსკენ იმგზავრებთ, რიკოთის უღელტეხილის გავლისას გზაზე სხვადასხვა ჩინური კომპანიის აბრევიატურებს შეხვდებით. ეს სწორედ ის უღელტეხილია, სადაც 51.6 კმ-მდე სიგრძის გზის მშენებლობა იგეგმება, რომელიც ასევე 96 ხიდსა და 53 გვირაბს მოიცავს. 

ჩვენს ანგარიშებში, უცხოური მაგალითების შედარებითი ანალიზის საფუძველზე უკვე მიმოვიხილეთ China State Construction Engineering Corporation Limited-სა და China Road and Bridge Corporation-ს საქმიანობა და მათთან დაკავშირებული გადაცდომები საქართველოში.
ამჯერად გთავაზობთ Hunan Road and Bridge Construction Group-ის მიერ საქართველოში მოგებული პროექტების ანალიზს და მის სკანდალურ პრაქტიკას უგანდასა და ჩინეთში. 

სრული ანგარიში იხილეთ ?

2022 წლის 20 იანვარს, Associated Press News-მა გამოაქვეყნა სტატია სახელწოდებით „ევროპის მასშტაბით უსაფრთხოების სკანერების კავშირი ჩინეთის მთავრობასა და შეიარაღებულ ძალებთან“, რომელშიც ყურადღება გამახვილებულია ჩინური კომპანია “Nuctech Company Limited“-ის საეჭვო რეპუტაციასა და მის ფართოდ გავრცელებაზე ევროპის სხვადასხვა სახელმწიფოში.

გასულ წელს, არასამთავრობო ორგანიზაცია სამოქალაქო იდეამ გამოაქვეყნა ანგარიში „Nuctech Company Limited“-ის შესახებ, სადაც განხილულია:

• კომპანიის კავშირები საქართველოს მთავრობასთან,

• ქართულ და უცხოურ სატენდერო პროცედურებთან დაკავშირებული თაღლითური გარიგებები,

• მისი აღჭურვილობის ტექნიკური გაუმართაობა, ,

• კომპანიის კორუფციული სკანდალები მთელ მსოფლიოში.

ჩვენმა გუნდმა განსაზღვრა რისკები, რომლებიც ემუქრება იმ სახელმწიფოების ეროვნულ უსაფრთხოებას, სადაც „Nuctech“ ფუნქციონირებს.

ინფორმაცია ვრცლად შეგიძლიათ იხილოთ მოცემულ ბმულზე ?

სამოქალაქო იდეას China Watch-ის რიგით მე-11 ანგარიში მიმოიხილავს სკანდალებს ჩინეთის სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული ბირთვული კომპანიის China Nuclear Industry 23 Construction Co., Ltd., ალტერნატიულად მოხსენიებული, როგორც “CNNC No.23” ან CNI23-ის შესახებ, რომელიც 1958 წლიდან ოპერირებს მსოფლიო ბაზარზე. ინტერნეტში კონკრეტულად CNI23-თან დაკავშირებული გადაცდომების შესახებ ინფორმაცია არ მოგვეპოვება. მიუხედავად ამისა, გარკვეული პრობლემებითა და სკანდალებით გამოირჩევა მისი დამფუძნებელი და ინვესტორი ფირმები: China National Nuclear Corporation და China General Nuclear Power Engineering Co., Ltd. ჩინური კომპანია CNI23 ქართულ ბაზარზე პირველად 2012 წელს გამოჩნდა და მას შემდეგ გაიმარჯვა რამდენიმე სახელმწიფო შესყიდვის ტენდერში და კერძო ინვესტიციებიც განახორციელა. 

CNI23-ის შესახებ დამატებითი ინფორმაციისთვის იხილეთ ჩვენი ანგარიში: ?

სამოქალაქო იდეა მოხარულია გაგიზიაროთ China Watch-ის რიგით მეათე ანგარიში, რომელიც ეხება კიდევ ერთი საქართველოში მომუშავე ჩინური კომპანიის China State Construction Engineering Corporation Ltd.-ის (ე.წ. CSCEC-ის) გადაცდომებს საქართველოსა და მთელი მსოფლიოს მასშტაბით.

CSCEC, არის ერთერთი უდიდესი ჩინური სახელმწიფო სამშენებლო კომპანია, რომელიც დაარსდა 1982 წელს. მას შემდეგ ის ოპერირებს მსოფლიოს 100-ზე მეტ ქვეყანაში. კომპანიის ძირითადი საქმიანობა მოიცავს უძრავ ქონების, მშენებლობის დაფინანსებას, ოპერირებას, ინჟინერიას, პროექტირებასა და კვლევას. ეს კომპანია ბოლო ორი ათწლეულის განმავლობაში ბევრ სკანდალში იყო გარეული. უფრო ზუსტად, CSCEC და მისი შვილობილი კომპანიები კორუფციისა და თაღლითობის სქემებს ახორციელებდნენ აშშ-ში, ფილიპინებში, პაკისტანში, უნგრეთსა და რამდენიმე სხვა ქვეყანაში, რის შედეგადაც სხვადასხვა სახელმწიფო და საერთაშორისო ინსტიტუტების შავ სიაში მოხვდნენ.

ვრცლად კომპანიის რეპუტაციისა და საქმიანობის შესახებ, იხილეთ ჩვენს ანგარიშში. ?

„სამოქალაქო იდეა“-მ გამოაქვეყნა ანგარიშის მეორე ნაწილი- “ჩინეთის გავლენის ოპერაციები საქართველოს აკადემიურ სივრცეში: პოსტ-კოვიდური რეალობა”. ანგარიშში მიმოხილულია საქართველო-ჩინეთის თანამშრომლობა აკადემიურ სივრცეში, კერძოდ, აღწერილია სხვადასხვა უნივერსიტეტებს შორის დამყარებული თანამშრომლობები, განხორციელებული აკადემიური პროგრამები, გამოყოფილი სტიპენდიები და ა.შ. გაანალიზებულია კოვიდ პანდემიის მიერ შექმნილი რეალობა და მისი შედეგები. ამასთან, ანგარიშში მოცემულია შედარებითი ანალიზი ჩინეთის მავნე გავლენების შესახებ აკადემიაში, უცხოური ტენდენციებისა და პოლიტიკის შეფასებით.  ანგარიში ყურადღებას ამახვილებს ნიდერლანდების, გერმანიის, დიდი ბრიტანეთის, უნგრეთის, სერბეთის, აშშ-სა და შვედეთის შემთხვევებზე, რაც ადასტურებს, რომ ისევე როგორც, სხვა არსებითი სფეროები, აკადემიაც შესაძლოა გახდეს ექსპლუატირებული უცხოელი აქტორების მიერ.

ანგარიში ხორციელდება დემოკრატიის მხარდაჭერის ეროვნული ფონდისა და თბილისში აშშ-ს საელჩოს მხარდაჭერით, ცენტრალური ევროპის აზიის კვლევების ინსტიტუტთან ერთობლივი თანამშრომლობით.

ანგარიში ?

სამოქალაქო იდეა საქართველოს საგარეო ვალების პოლიტიკით მას შემდეგ დაინტერესდა, რაც ქართულმა ოცნებამ ევროკავშირის მიერ გამოყოფილ ფინანსურ დახმარებაზე ოფიციალურად უარი განაცხადა. ირკვევა, რომ საქართველო კვლავ აქტიურად აგრძელებს სხვადასხვა ფინანსური ინსტიტუციისგან, თუ პირდაპირ სახელმწიფოებისგან კრედიტების აღებას. ქვეყნის ორ მთავარ კრედიტორს აზიის განვითარების ბანკი (ADB) და აზიის ინფრასტრუქტურის საინვესტიციო ბანკი (AIIB) წარმოადგენენ. 2021 წლის 21 სექტემბერს, აზიის განვითარების ბანკმა (ADB), ოფიციალურად განაცხადა, რომ ის საქართველოს მთავრობას 100 მილიონი აშშ დოლარის ოდენობის სესხს გამოუყოფს, რომელიც მიზნად ისახავს საქართველოს ელექტროენერგიის სექტორის გაძლიერებას. 2021 წლის 24 სექტემბერს, ADB–მ უკვე დაამტკიცა 15 მილიონი აშშ დოლარის ოდენობის სესხი, რომელიც საქართველოს ვაქცინაციის პროგრამების ეფექტურად განხორციელებაში დაეხმარება. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ აზიის განვითარების ბანკის ეს გადაწყვეტილება სულ რაღაც სამი კვირით უსწრებს, საქართველოს მთავრობის მიერ ევროკავშირისთვის 75 მილიონი ევროს დახმარების პროგრამაზე უარს. 2021 წლის 31 აგვისტოს, პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა ოფიციალურად განაცხადა რომ, საქართველომ დაიწყო საგარეო ვალის შემცირება და, შესაბამისად, ევროკავშირის მხრიდან დამატებითი დახმარება არ იყო საჭირო.

ჩვენს ხელთ არსებულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით ბუნებრივად ჩნდება კითხვა: რატომ იღებს საქართველოს ხელისუფლება ვალს აზიის განვითარების ბანკისა ან აზიის ინფრასტრუქტურის საინვესტიციო ბანკისგან და უარს ამბობს ევროკავშირის სესხზე მაშინ, როდესაც მათი მომსახურება ევროკავშირთან შედარებით ორჯერ ძვირია? ჩვენ შემოგთავაზებთ თანმიმდევრულ ისტორიას იმის თუ როდის, რატომ და რა პირობებით გადაწყვიტა საქართველოს მთავრობამ იმ ბანკთან თანამშრომლობა, რომელიც 2016 წელს დაარსდა.